Tag: tips

een valse noot in Heist-op-den-Berg


Wees gerust, ik ga het vanaf morgen weer hebben over wat er allemaal in de wereld gebeurt van interessante zaken, maar nu nog even een paar berichtjes over de boekvoorstelling. Wie er niet bij kon zijn, kan hier alvast de korte reportage zien van het VRT journaal.
http://deredactie.be/static/embed/?permalink=1.2221420

Het gesprekje met Sarah Van Lieferinge over de liefde in de politiek is dan weer opgepikt door het Laatste Nieuws. De belofte waarvan sprake heb ik nog niet kunnen waarmaken omdat ik de tumultueuze gemeenteraad van gisteren heb moeten missen door een ander engagement. Bijna 400 mensen waren er samen gekomen in CC Zwanenberg om te zingen over… thermisch ondergoed. (soms wat vals maar daarom niet minder gemeend)

Met dank aan Hilde Frateur van het Netepaleis van de opname.

 

de tips van Frank zullen ons niet vooruit helpen


U hebt ze ook wel gezien of gelezen, de tips van Frank om het klimaat te redden. Ik heb er toch een paar bedenkingen bij en deze zijn vandaag te lezen in De Standaard.

Of hieronder natuurlijk.

Het derde deel van het VN-klimaatrapport lijkt voor een sprankeltje hoop te zorgen.  Terwijl het vorige deel een quasi totale ondergang voorspelde is de boodschap nu dat het nog niet te laat is om de grootste klimaatrampen te voorkomen. En dus wordt Frank De Boosere – gelukkig niet in zijn fluo-groene pakje – op de kijker losgelaten met tips om het klimaat te redden. Hoe goedbedoeld ook, deze tips zullen ons niet vooruithelpen. Integendeel.

Uiteraard is het een goede zaak als we minder auto rijden, ons huis isoleren en minder vlees eten. Alleen wordt de indruk gewekt dat er geen doortastend klimaatbeleid nodig is als we maar een douche nemen in de plaats van een bad.  De noodzakelijke ommezwaai kan alleen gemaakt worden als er moedige politici zijn die lastige maatregelen nemen. Het invoeren van een koolstoftaks zou meteen alles met een grote klimaatimpact een pak duurder maken. Maar als je ziet hoe onze ministers als knipmessen buigen voor de luchtvaartmaatschappijen om vliegreizen nog goedkoper te maken is duidelijk dat het uitzetten van je stand-by knop weinig zoden aan de dijk zet.

Een tweede probleem met de tips is dat ze de indruk wekken dat we rustig verder kunnen blijven doen.  We behouden onze levensstijl, maar proberen het op een minder vervuilende manier. Als we de uitdaging op een rechtvaardige manier willen aanpakken zullen wij (de in rijkdom levende Westerlingen) een paar dingen moeten opgeven. Er zijn systemische veranderingen nodig; ons mobiliteitsmodel, ons voedsel-en energiesysteem zijn allen gebouwd op de beschikbaarheid van fossiele brandstoffen.  Uiteindelijk zal ons economisch model, gebaseerd op groei en consumptie, moeten herdacht worden. Zo’n tip is natuurlijk moeilijker uit te voeren dan lokale groenten kopen.

Ten derde vertelt Frank bij elke tip, met pretlichtjes in zijn ogen, dat “we daar heel veel geld kunnen mee besparen!”. Is ‘geld’ dan het ultieme doel? Er zijn genoeg voorbeelden van mensen die met de opbrengst van de zonnepanelen een extra city-trip maken. Frank gaat er van uit dat mensen vooral consumenten zijn, en enkel hun gedrag veranderen als ze er financieel wel bij varen. Zou het niet kunnen dat net deze manier van denken de oorzaak is van de huidige sociale en ecologische shit. Afstappen van ‘geld’ als grote drijfveer zal meer opbrengen dan met een herbruikbare tas gaan winkelen.

Andermans tips afbreken is te makkelijk, daarom graag enkele nieuwe tips.

1. Evalueer je eigen leven.

Wat is echt belangrijk?  Nog harder werken, meer verdienen en meer overbodige spullen kopen en je status verhogen? Als dit je ultieme doel is, veel succes,  al bestaat de kans dat je nooit tevreden zal zijn. Maar misschien heb je andere ambities, wil je iets bijdragen aan de samenleving,  hecht je veel belang aan vrienden en familie, kies je voor een rustiger en soberder leven? Hoe groot de maatschappelijke druk ook is, je kan zelf keuzes maken. Bijvoorbeeld om niet mee te doen in de ratrace naar meer.

 2. Verander de economie.

opinieDSBen je niet tevreden over hoe banken en multinationals de planeet regeren? Wordt aandeelhouder in de nieuwe  economie gebaseerd op respect voor mens en milieu. Steeds meer burgers engageren zich in een coöperatieve bedrijf rond energie, voedsel of geld. Bij elke aankoop kan heb je de kans de economie te beïnvloeden. Hoeveel reclame je dagelijks in de strot geramd krijgt, je kan altijd zelf kiezen om geen producten te kopen van vervuilende en uitbuitende bedrijven.

3. Doe aan politiek.

Ik kan best begrijpen dat veel mensen het gehad hebben met ons huidige politiek bedrijf. Maar aan de kant blijven staan en zagen over politici levert bitter weinig op. Er zijn veel manieren om aan politiek te doen. Sluit je aan bij een van de vele actiegroepen, teken petities, stel vragen, wees kritisch, wordt actief in een partij, richt je eigen partij op, organiseer volksraadplegingen of schrijf opiniestukken. Hoe groot het wantrouwen ook is, je kan altijd kiezen om je stem te laten horen.

4. Doe het zelf, doe het samen.

Je eigen oesterzwammen kweken,  een compostbak in elkaar timmeren, tandpasta maken, je eigen benen gebruiken voor je verplaatsingen, zelf nadenken,  vegetarisch broodbeleg maken of je dak met eigen handen isoleren. Niks is beter voor je zelfvertrouwen en je ecologische voetafdruk dan concreet bezig zijn. Als je dit samen met anderen gaat doen wordt het nog leuker. Er is een groeiende beweging van groepen die zich organiseren om samen voedselteams op te zetten, een eigen lokale munt te runnen of auto’s te delen. Een speelstraat of buurtfeestje organiseren, met de wijk appelsap persen of een stukje natuurgebied beheren zorgt voor meer goed gevoel dan drie dagen Disneyland. Hoe hopeloos de toestand ook lijkt, je kan kiezen om vandaag met anderen aan verandering te werken.

5. Stop met klagen, start met dromen.

Er zijn zoveel uitdagingen en bedreigingen, er zijn zoveel bedrijven, politici en burgers die schandalige dingen doen. Het punt is alleen, door daarover te klagen verandert er niks, hooguit zal je jezelf moreel een beetje beter voelen. Daarom ben ik grote fan van deze spreuk van onze Chinese vriend Confusius: “het is beter een kaars aan te steken dan te klagen over de duisternis”. En bij het kaarslicht kunnen we dan dromen over een ander project, gebaseerd op andere uitgangspunten en  waarden. Want er is wel een alternatief, zelfs al is het nog niet duidelijk hoe het er moet uitzien.  De belangrijkste knop die we moeten omdraaien is niet die van de thermostaat maar die in ons hoofd.

 

tips voor onderweg


Zoals beloofd, nog wat tips uit het boek 2052 (waarvan je trouwens heel wat info kan vinden op de bijhorende site). In het laatste hoofdstuk ‘what should you do?’ gaat hij in op hoe we nu kunnen reageren op wat ons de lange lastige weg die ons te wachten staat. Vooreerst gelooft hij – net als ik – dat we nog alles op alles moeten zetten om het tij te keren door politici onder druk te zetten, actie te voeren en de eigen impact te verkleinen. Maar aangezien dit volgens hem niet voldoende zal zijn moeten we ons tegelijk voorbereiden op wat komen kan, een periode vol schokken, en hier in het rijke Westen zo goed als geen groei meer.

Ik ga niet alle 20 tips meegeven maar toch enkele opvallende.

  • verleg je focus van inkomen naar levenskwaliteit en tevredenheid
  • zorg dat je niet te veel afhankelijk bent van dingen die zullen verdwijnen (goedkope vliegreizen, goedkope energie, vlees in overvloed…)
  • bereid je voor op minder reizen
  • probeer in te schatten hoe kwetsbaar de regio waar je woont is voor gevolgen van klimaatverandering, verhuis indien nodig
  • verhuis naar een land waar men in staat in om lange termijn beslissingen te nemen (waar zou dat zijn?)
  • maak een lijstje van mondiale trends die je persoonlijk leven kunnen beïnvloeden
  • leer jezelf (en vooral je kinderen) Chinees
  • geloof niet langer dat groei goed is
  • vermijdt een slecht geweten in de toekomst (door nu je levensstijl aan te passen)

En dan staan er tot mijn vreugde ook enkele tips in voor politici. Dit is de eerste: als je wil herverkozen worden, neem alleen maatregelen die op korte termijn iets opleveren. Met een licht cynische ondertoon doelt Randers hier op het tekortschieten van het politiek systeem, waarbij burgers en politici bijna gedwongen worden op korte termijn te denken. Zelfs al wil je zelf vooral lange termijn effecten realiseren dan nog moet je de boodschap zo brengen dat het kiespubliek er op korte termijn de voordelen van ziet. Ik ben echter niet zeker of ik die strategie ga volgen. Ik hou er meer van om duidelijk te stellen waar we voor staan en dus ook onpopulaire maatregelen voor te stellen.

RandersWat volgens Randers ook onvermijdelijk is, de politieke marge die we hebben zal steeds meer gedomineerd worden door fysieke grenzen. Steeds meer zullen problemen te maken hebben met tekorten aan hulpbronnen enerzijds en effecten van vervuiling en uitstoot aan de andere kant. Daarbij zal de roep om gelijke toegang tot beperkte hulpbronnen steeds luider zal klinken. Anders gezegd, er komt een steeds groeiende beweging die eist dat het algemeen belang en het belang van de komende generaties boven het individueel belang van een elite moet staan. En dat zijn inzichten waar ik graag wil in geloven.

Tot slot zegt hij dat de allergrootste uitdaging van mentale aard is. Hoopvol blijven terwijl je weet dat het er niet goed uit ziet. Succes ermee!

vakantieplannen


Ik ben er zelf niet zo goed in, het maken van vakantieplannen. Waar andere mensen soms al in februari weten waar ze zullen zijn tijdens hun vakantie laat ik het meestal zo lang mogelijk open. Misschien omdat ik niet zo’n drang heb op perse ‘op vakantie’ te gaan, of er ‘eens uit te zijn’. Voor wie nog geen concrete plannen heeft kan ik in elk geval dit lijstje van tips aanbevelen opgesteld door Netwerk Bewust Verbruiken. Ik heb er ook nog eentje aan toegevoegd voor liefhebbers van Alpen en Pyreneeën.

1. Blijf thuis
Het gras lijkt altijd groener aan de overkant, maar met zoveel regen kan het eigenlijk nergens groener zijn dan in België. Blijf dus gewoon lekker thuis en ontdek wat voor leuks Vlaanderen en Wallonië allemaal te bieden hebben. Logeren In Vlaanderen geeft een overzicht van accomodaties voor hoeve-, plattelands-, dorps- en stadstoerisme. Uit In Vlaanderen toont je alle activiteiten en festiviteiten. Luister naar Johan Verminnens Vakantie in mijn straat, en de zomer kan niet meer stuk!

2. Trek er met de tweewieler op uit
Dankzij gps, fietsknooppunten en langeafstandsroutes kan je in zowat heel Europa langs gemarkeerde fietspaden rijden. Zo is de North Sea Cycle Route een aaneenschakeling van 6000 km fietspaden langs de Noordzeekust. De websites fietsvakantie.start.be en www.fietsrouteplanner.eu staan boordevol informatie over fietsmateriaal, routes, logement en organisaties waarbij je fiets(groeps)reizen kan boeken.

3. Kies een ecologisch hotel, vakantiehuis of camping
De Groene Sleutel is een internationaal keurmerk voor milieuvriendelijke toeristische accomodaties, die zorgvuldig omspringen met water, energie en afval. Bekijk alle hotels, vakantiehuizen en campings met een Groene Sleutel-keurmerk in België en Europa. Bij Eceat/Groene Vakantiegids vind je toffe bio-logeeradressen en campings in heel Europa.

4. Bereken je vakantievoetafdruk
Op vakantievoetafdruk.nl kan je in 5 stappen berekenen wat de ecologische voetafdruk van je vakantie is. Door het rekenmodel een paar keer na elkaar te gebruiken en je manier van reizen en verblijven telkens op een andere manier in te vullen, ontdek je met welke ingrepen je die voetafdruk kan verkleinen. Wegwijzer, Toerisme Vlaanderen en Responsible Travel maakten dossiers over duurzaam reizen.

5. Ruil eens van huis
Jaarlijks ruilen zo’n 16.000 deelnemers over de hele wereld hun woning met elkaar. Enkele dagen Parijs, twee weken Denemarken of een maand naar Zwitserland… je kan alle kanten op en betaalt geen huur. Deelnemers leggen zelf contact met elkaar via advertenties op de website Homelink International. Je kan ook gratis op andermans huis passen via het Woningoppas-initiatief, en via Couchsurfing mag je bij vreemden thuis op de sofa slapen.

6. Verken het buitenland per spoor of vrachtschip
Het Europese spoorwegnetwerk is ontzettend uitgebreid, maar een treinreis boeken kan omslachtig zijn. Lowtech Magazine schreef een uitgebreid dossier over hoe en waar je per trein door Europa kan reizen. Wie geen zin heeft om alles zelf uit te vissen of te regelen, kan dat overlaten aan boekingkantoor Treinreiswinkel, dat jouw tickets regelt in ruil voor een commissie. Via Cargoship Cruises kan je op een containerschip meevaren naar zo’n 300 havens overal ter wereld

7. Werk op een boerderij of een natuurproject
Zit je krap bij kas, of wil je de vakantie nuttig besteden? Ga dan aan de slag op een boerderij of natuurconserveringsproject. Bij Wwoof-ing werk je een aantal uur per dag voor kost en inwoning op een ecologische boerderij. De duur kan variëren van enkele dagen tot een half jaar. Onder andere bij Eco Volunteer en Via VZW brengen je in contact met andere andere ecovolunteer-bestemmingen.

8. Deel een auto
Via Eurostop, de liftcentrale van Taxistop, kan je kostendelend met andere chauffeurs meerijden naar elke uithoek van Europa. Voor lifters is er het gelijkaardige Hitchihikers.org. Reis je met de eigen auto, zorg dan dat de bandenspanning optimaal is. Het kan 5 tot 10% brandstof uitsparen. Probeer bij warm weer het temperatuurverschil tussen buiten en binnen het voertuig te beperken tot 5°C. Verwijder imperiaal, bagagerek of een set fietsen van zodra dat mogelijk is.

9. Trek je stapschoenen aan
De Europese Wandelvereniging is samengesteld uit verschillende landelijke wandelorganisaties. Samen maken ze afspraken over internationale aansluitingen van paden en de bijhorende bewegwijzering. Ze ontwikkelt Europese langeafstand-wandelroutes, de zogenaamde E-paden. Info over Pelgrimsroutes, bijvoorbeeld naar Rome of Compostela, vind je bij Tweevoeter. In eigen land beheert Grote Routepaden een groot deel van de wandelpaden.

10. Bespaar energie in huis, ook als je weg bent
Denk ook aan de thuisblijvers, zijnde de elektrische apparaten. Haal je koelkast helemaal leeg en zet ze uit, of verwijder alle bederfbare producten en verlaag de temperatuur. Schakel het volledige verwarmingssysteem uit. Doof alle lichten, trek de stekker van alle elektrische toestellen uit en repareer lekkende kranen.

11.  Bekijk de site van ALPY.
Vzw alpy lanceert een actie om zonder auto de bergen te ontdekken. Het lijkt me niet zo evident, maar hier kan je meer lezen over dit initiatief. Omdat natuur in het algemeen (en bergen in het bijzonder) een positieve invloed kunnen hebben op ons welbevinden kunnen we er maar beter goed mee omspringen.

nog een paar stapjes


Zo, gisteren nog een klein stapje gezet richting 14 oktober. Ik had namelijk mijn gesprek met het ‘poll-komitee’ van Groen Gent. Dit zijn de mensen die de verschillende kandidaten evalueren en op basis daarvan een model lijst opstellen, die dan weer voorgelegd wordt aan een algemene vergadering. En aangezien het aantal plaatsen voor Groenen op de Sp-a/Groen lijst beperkt is maakt het poll-komitee serieus werk van hun opdracht. Op 10 maart zal duidelijk zijn wie op de lijst komt, nog even geduld dus…

Ik kan trouwens melden dat ik nog steeds geen antwoord gekregen heb van het Nucleair Forum, en ook niet van Siegfried Bracke op mijn vraag over de Unizo SMS en de privacy. Wat ik wel heb gekregen is een uitnodiging van jong-NVA in Geel om met hen over milieu en energie te praten. Iets wat ik graag doe, als zullen daar niet veel Gentse stemmen te halen zijn. In Zemst zou het wellicht ook lukken om een paar stemmen te halen, want zo’n bespreking van mijn show heb ik nog niet vaak gekregen.

Voor de liefhebbers van Tips heb ik hier nog een goede link. Een uitgebreide verzameling met tips voor thuis en op het werk waar zelfs kenners van milieutips nog wel enkele nieuwe ideeën in kunnen vinden. Je kan de hele verzameling tips ook gewoon downloaden. Zeg nu nog eens dat je niet wist hoe het aan te pakken…

rampoefening


Ik durf niet te stellen dat wat in Griekenland gebeurt een voorproefje is van wat ons te wachten staat, maar ik wil nog even verder doorgaan op het boek van Heinberg. In zijn boek gaat hij niet in op de vraag hoe we ons concreet moeten voorbereiden op de komende energieschaarste en andere risico’s maar hij verwijst voor deze vraag naar zijn website.

Daar heeft hij (met de nodige voorzichtigheid) een aantal mogelijke richtlijnen die ons kunnen helpen voor de komende jaren. Een vrije samenvatting van zijn aanbevelingen.

1. Stel je manier van denken in vraag. We worden sterk beïnvloed door wat de mainstream media ons vertellen. Wat daar als ‘normaal’ wordt voorgesteld is relatief, en de vooronderstellingen waarop we ons baseren kunnen wel eens fout zijn. Een suggestie daarbij is om niet zomaar aan te nemen wat media vertellen, om linken te leggen tussen diverse fenomenen en op zoek te gaan naar andere informatiebronnen. Kritisch denken wil ook zeggen je eigen comfortzone van zekerheden durven in vraag stellen.  Concreet kunnen we maar best wennen aan de volgende basiswoorden die onvermijdelijk zijn: minder, trager, kleiner en armer. Dat laatste klinkt wel erg onrustbarend, maar meer en meer studies tonen aan dat onze huidige rijkdom weinig geluk brengt. Je aanpassen aan een ‘lagere’ levensstandaard is vooral een psychologische kwestie.  We moeten af van onze consumptieverslaving en dat is lastig. We kunnen bijvoorbeeld nadenken over andere zaken die ons voldoening geven. Misschien is met een groep een moestuin opzetten op termijn veel toffer dan elke zaterdag gaan winkelen. Heinberg suggereert dat  meditatie in zo’n geval nuttig kan zijn om de materialistische levensstijl los te laten.
 2. Leer van mensen die het met minder doen. Er zijn reeds heel wat mensen die kiezen voor een leven met minder, en al zijn het meestal niet die mensen die in de Soap programma’s worden opgevoerd, ze kunnen een belangrijke inspiratie zijn voor een andere levensstijl. Zo kunnen oudere mensen die een en ander hebben meegemaakt ons heel wat leren over hoe  mensen in crisissituaties reageren.  Je hebt  heel wat mensen die op een dag hun leven omgooien en bijvoorbeeld kiezen voor een (materiële) stap terug.  Ga op zoek naar zulke mensen of wordt er zelf een natuurlijk.
3. Leren van indigene groepen of natuurvolkeren. Volgens Heinberg is het niet nodig om romantisch te doen over de natuurvolkeren en is het ook niet nodig om hun rituele te gaan kopiëren. Toch kunnen ze ons interessante inspiratie bieden over samenleven in harmonie met de natuur en over de veerkracht van de gemeenschap.
4. Oefen jezelf in zelfvoorziening. Ga cursussen volgen rond permacultuur, low-tech oplossingen, breien of bouwen met natuurlijke materialen. Dit soort cursussen helpen ons om onze visie te verbreden en onze praktische competenties te verhogen. Kan altijd van pas komen.
5. Zorg voor een goede conditie. Dit is geen oproep om naar de fitness te gaan, maar het kan toch geen kwaad om voldoende te bewegen en een conditie te hebben waarmee je kan fietsen, stappen en in de tuin werken.  Dit heeft ook te maken met  gezonde sobere eetgewoontes. Leer koken met basis ingrediënten en beperkt de chemische en andere producten die je via de voedingsindustrie binnen krijgt. Zorg dragen voor je gezondheid maakt je ook minder afhankelijk van de gezondheidszorg (die ook niet perse altijd betaalbaar zal zijn).
6. Denk lokaal. Als het nu gaat over investeren, over vakantie, over je ontspanning, je voedsel of de kleren die je nodig hebt, je kan telkens kijken wat er lokaal mogelijk is. Als je in de grote supermarkten gaat winkelen en je geld bij een mega-bank plaatst doe je mee met een weinig duurzaam systeem. Door te kiezen voor lokale oplossingen vergroot je ook je eigen onafhankelijkheid van een mondiaal wankel systeem.
7. Klaar voor een rampje.  Heinberg verwijst hier naar de noodzaak om in elk gezin toch een kleine voorraad water, voedsel en eerste-hulp kit in huis te hebben. Iets wat beter te begrijpen is in de Amerikaanse context waar mensen iets meer te maken hebben met natuurgeweld. Hij verwijst naar een aantal ‘survival’ boeken die daarbij nuttig kunnen zijn.
 
8. Investeer in je buren. Als we te maken hebben met energieproblemen of watertekorten moet je beseffen dat je belangrijkste kapitaal je buren en je sociaal netwerk zijn. Weten wie je buren zijn en er een goede relatie mee opbouwen zou wel eens cruciaal kunnen zijn om schokken te overleven.
9. Wordt minder afhankelijk van geld. De eenvoudigste manier om daaraan te werken is zorgen dat je het met minder kan doen. Als je uitgaven kan terugschroeven dan ben je ook beter bestand tegen een periode met minder inkomen.  Je kan beter je geld investeren in goede isolatie, superzuinige toestellen of hernieuwbare energie dan het op de bank te laten staan. Je rendement is groter en als er iets gebeurt met de bank ben je je geld niet kwijt.
 10. Reis minder. Wen aan het feit dat je minder zal kunnen reizen. Zorg dat je een goede fiets hebt (en herstelmateriaal), bekijk de mogelijkheden van autodelen en gebruik zoveel mogelijk het openbaar vervoer.  Hou er bij de keuze van je lief rekening mee dat low-cost reizen niet eeuwig zal blijven duren.


enkele nieuwe tips


Ik heb hier een nieuw boek bij de hand van Andreas Schlumberger. 50 eenvoudige dingen die je kunt doen om de planeet te redde en daarbij geld te besparen. Ik denk dat de planeet redden ons uiteindelijk wel wat geld zal kosten, maar ik begrijp dat dit het soort dingen zijn die men op de kaft wil zetten. Naast veel bekende tips en achtergrond info over isolatie en voeding, water en mobiliteit heb ik toch nog enkele originele nieuwe tips gevonden;schlumberger

  • schud je tafelkleed buiten uit voor de mussen
  • koop een auto in lichte kleur dan moet de airco minder opgezet worden
  • vertrouw op je neus en koop geen textiel dat ‘chemish’ ruikt – vaak je ruik je formaldehyde
  • laat je bloemen niet in kunsstoffolie wikkelen, vraag een verpakking van papier
  • koop geen industrieel vervaardigde gouden sieraden uit massaproductie (om 3 gram goud te winnen moet 1 ton aarde worden omgewoeld)
  • koop geen exotische souveniers (ivoor, reptielenleer, koralen,…)
  • een wasmachine in een gemiddeld huishouden draait in 10 jaar ongeveer 3 000 keer, in een wasserette 30 000 keer.
  • wees terughoudend met het strooien van zout (max. 10 gram per vierkante meter)
  • gooi papier met een nietje of kunststof venstertje gewoon bij het oud papier, bij het recyclen wordt dit verwijderd
  • gebruik geen turf in de tuin (om verwoesting van veen gronden te stoppen)
  • kies voor een elektische grasmaaier op zonne-energie, die automatisch het gras maait als er voldoende licht is
  • ga niet skieën daar waar sneeuwkanonnen gebruikt worden
  • gebruik azijn in plaats van wasverzachter

Het boekje is uitgegeven bij Van Gennep Amsterdam (ISBN 978 90 5515 7327) .