Amor Mundi

Reacties op het boek. (bestel hier je exemplaar)

Deze week een bijzonder fijn en warm gesprek met Steven Vromman op Plattelandstv !Zijn futuristische roman #amormundi is een absolute eye-opener. Ik zou het boek zeker aanraden aan alle mensen die ecologisch leven, maar ook aan iedereen die voor hun kinderen en kleinkinderen een mooie toekomst wensen (Amaryllis Temmerman)

Een (voorbije) nieuwe wereld.

In het boek ‘Alles over documentaires en nog veel meer’ beschrijft Jan Vromman het boek in enkele alinea’s. Met het besluit dat het heel wat materiaal bevat voor enkele SF-documentaires.

De Nieuwe Generatie Klimaatjongeren

Bespreking in Klimop (tijdschrift van Natuur.koepel)

BOE(N)K ER OP (Kris Peeters)

Een boek bespreken dat ik nog niet helemaal heb gelezen? Normaal doe ik er niet aan. Maar een uitzonderlijk boek vraagt een uitzonderlijke behandeling.

Het boek waarover ik het heb ligt al maanden half gelezen op mijn nachtkastje. Het kijkt me beschuldigend aan, tezamen met nog een stuk of vijf andere boeken in verschillende stadia van gelezenheid. Het is maar één van mijn vele tekortkomingen: veel boeken tegelijk willen lezen. Noem het gerust ‘gulzigheid’.

Soms breekt die mij zuur op. Dan slaag ik er na een tijdje niet meer in de draad op te pikken en word ik vele hoofdstukken teruggeslagen in mijn streven tegen het einde van mijn leven alle boeken van de wereld te hebben gelezen.

Soms levert zo’n kruiselingse lectuur nieuwe inzichten op doordat gelijkenissen of verschillen plots in het oog springen. En af en toe wordt zo ook duidelijk dat een bepaald boek echt wel bijzonder is.

Dat is het geval met Steven Vrommans roman ‘Amor Mundi’. Niet dat het boek literair gesproken zo’n hoogvlieger is. Dat is het niet. Maar het staat de relevantie ervan niet in de weg. U hoeft dat niet van mij aan te nemen. Neem het gewoon aan van George Orwell, die het in zijn essay ‘In de walvis’ heeft over “het soort boeken dat een aroma achterlaat – (…) boeken die een eigen wereld scheppen”. En hij voegt eraan toe: dat hoeven “niet beslist goede boeken te zijn”.

Waarmee, laat ik ook daar duidelijk over zijn, niet beweerd is dat ‘Amor Mundi’ een slecht boek is. Alleen ligt de sterkte ervan niet in het literaire. Wel in de unieke positie en rol die het inneemt, respectievelijk vervult.

Om met de positie te beginnen: Vromman vult met dit boek een leemte in het ecologisme in. Het doet wat de groene partijen alvast in dit land systematisch verzuimen te doen: hij levert een krachtig narratief over hoe een ecologische wereld er uit zou kunnen zien. Daarbij zoomt hij voortdurend in en uit en weet hij het persoonlijke te koppelen aan het systemische – nog iets waarin de politieke ecologisten falen.

Niet dat het een verhaaltje is geworden over de bloemetjes en de bijtjes waartussen groene jongens en meisjes huppelen en waarin iedereen het plots eens is over de te volgen koers. Bepaald niet. Vromman schetst een utopie tegen de achtergrond van een dystopie – en dat laatste is letterlijk te nemen. Er is geen ecologische of sociale ramp te bedenken of ze passeert de revue. Te beginnen met een nucleaire oorlog. Maar ook regenbommen komen er in voor – soms lijkt het alsof God (het Lot, de Toekomst – kies maar) Steven Vromman al een avantpremière gunde. In werkelijkheid heeft de auteur natuurlijk gewoon zijn huiswerk goed gedaan en veel wetenschappelijke lectuur doorgenomen.

De rol dan. Het boek weet de lezer los te wrikken uit het moeras van gelatenheid en cynisch fatalisme dat dit soort verhalen doorgaans vergezelt. Dat maakt het boek uniek, relevant en essentieel – zeker in het licht van het klimaatonheil dat momenteel (ook) onze contreien teistert. Daarmee heeft u ook meteen de reden waarom ik het boek al recenseer voor ik het uit heb. Voor sommigen kan het fungeren als een mentaal EHBO-kistje.

Wie Vromman een beetje kent, weet dat hij gesneden is uit een zeldzaam eerlijk hout. Hij sust ons dus niet in slaap met mooie verhaaltjes over techniek en technologie die ons op het laatste nippertje wel zullen redden: elektrische auto’s (autonoom rijdend, al dan niet vliegend), thoriumcentrales, een rondgemaakte Antwerpse Ring of een verbrede Brusselse Ring, graan en rijst die zichzelf vermenigvuldigen, de intussen klassieke spits- en splitstechnologie. Genadeloos lijst hij op wat er allemaal mis kan gaan – correctie: bezig is mis te gaan.

Maar wie de Low Impact Man een beetje kent, weet ook dat hij bij alle kommer en kwel zijn gevoel voor humor niet verliest. Een John die een Yoko leert kennen, een zeppelin die ‘Aeromodeller’ wordt genoemd, het zijn maar twee van vele knipoogjes. Belangrijker nog is dat de schrijver ook in de meest uitzichtloze situaties met speelse creatieve ideeën op de proppen komt (lintbebossing, geenrichtingsstraten, droomkwekerijen, dolfijnleiders…) om de balans tussen distopie en utopie te herstellen en te laten zien dat het spel nog niet gespeeld is. ‘Amor Mundi’ is, eerder dan een roman, een dubbel scenario: aan de ene kant een rampscenario, aan de andere kant een scenario dat een uitweg biedt. De rode draad in het boek is de wissel: welk spoor zullen we nemen?

Sommigen zullen het een politiek activistisch boek noemen. Dat klinkt als een verwijt voor wie zich vastklampt aan het status-quo dat ons tot op de rand van de afgrond heeft gebracht. Voor alle anderen, is het een belofte van hoop: we kunnen wel degelijk politieke, maatschappelijke en technologische keuzes maken die ons naar een betere toekomst leiden.

Boenk erop, zeggen ze dan bij ons.

Kris Peeters (auteur en mobiliteitsexpert)

Angstaanjagende klimaatfictie van Oost-Vlaamse bodem.

Uit Tertio (18/08/2021)

Betergent wijst de wereld de weg.

In zijn roman ‘Amor Mundi’ geeft milieuactivist Steven Vromman Gent een glansrol in het ontdekken van een nieuwe samenleving die de opwarming van de aarde niet langer aanjaagt en in harmonie leeft met de natuur. Voorjaar 2030. Duizenden klimaatvluchtelingen uit Zeeland zijn langs het kanaal Gent-Terneuzen op weg naar onze stad. Antwerpen wil de Nederlanders niet meer. Maar op de voormalige parkings van Volvo vinden ze een veilig heenkomen voor het wassende water. Daar krijgt de helft van de huizen een groendak, de andere helft zonnepanelen.De vulling van autozetels – auto’s zijn intussen schadelijke, in onbruik geraakte machines – dient als isolatiemateriaal. België staat aan de vooravond van zijn tweehonderdste verjaardag op uiteenvallen. Er vormt zich een Europa van de regio’s waarin de natiestaten verdampen. De stadsregio Gent die weldra BeterGent gaat heten, experimenteert met basisdemocratie en agro-ecologische landbouw. Van overal komen mensen hierheen getrokken om van de Gentse ervaringen te leren.

Welkom in Amor Mundi, de toekomstroman van Steven Vromman, ook bekend als Low Impact Man, de milieuactivist die probeert zijn ecologische voetafdruk te minimaliseren. De roman is zowel een nachtmerrie die je laat beleven wat er gebeurt als klimaatverandering gierend uit de hand loopt als de voorstelling van een gedroomde samenleving die de natuur ademruimte biedt. De personages in het boek zijn niet bang van drastische maatregelen om het tij van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies te keren. Zo saboteren ze het geldsysteem om de machine van zinloze speculatie en de zucht naar almaar meer te doen stokken. En een activist van de Byte Backbeweging die de vleesconsumptie wil tegengaan, zet een teek uit die je allergisch maakt voor vlees. In een internationaal proces bekent hij schuld, maar er volgt toch vrijspraak, want dankzij de aanslag op de vleesconsumptie zijn er geen hongersnoden.

Gelukkig is Amor Mundi geen betoog dat dergelijke radicale methoden bepleit, maar een roman die ermee speelt. De lezer mag zelf bedenken wat hij of zij ervan vindt, al kan die vermoeden dat de schrijver wel sympathie heeft voor dergelijk activisme, zolang het geweldloos blijft. Vromman is een monter man, die zich duidelijk heeft laten inspireren
door het optimistische mensbeeld van Rutger Bregman. De Nederlandse historicus betoogt in De meeste mensen deugen dat in moeilijke tijden het beste in de mensen bovenkomt en ze eerder tot samenwerking dan tot vijandschap geneigd zijn. Zo geschiedt het in Amor Mundi ook nadat activisten de sociale media en het virtuele geld hebben laten crashen. Nu het zinloos is naar het schermpje te turen om online vriendschappen te cultiveren, gaan mensen weer echt met elkaar praten. De instorting van het bankensysteem leidt tot de invoering van een bescheiden basisinkomen, dat iedereen een bestaansgrond geeft. Bestaande schulden, ook van de arme landen, zijn in één keer verdampt, zodat de wereld met een schone lei kan beginnen.

Achterin Amor Mundi staat een lange lijst met personages. Die heb je als lezer ook wel nodig. Het boek is vooral een verkenning van wat ons door klimaatverandering te wachten staat en een oefening in denken over een andere samenleving die niet streeft naar instant behoeftebevrediging maar naar een eenvoudig, creatief en zinvol leven in harmonie met Moeder Aarde. Wie zich wil verliezen in een verhaal over complexe, levensechte karakters komt iets minder aan de trekken. Maar dat neemt niet weg dat het boek flink wat stof tot nadenken biedt en er veel plezier aan te beleven valt. Bijvoorbeeld aan het idee dat in 2043 een campagne voor handen schudden en tongzoenen begint, om de biodiversiteit in de mond te bevorderen. En Gentenaars kunnen er hun hart aan ophalen. Als Vrommans dromen
uitkomen, wonen ze straks in een groene oase die voor heel de wereld het lichtende voorbeeld is.

Tomas Vanheste, auteur en recencent voor Snep.

Een vooruitkijkroman.

Best een tijdje geleden dat ik een boek in één ruk uit las: Amor Mundi nam me meteen te pakken en liet me niet meer los. Science fiction is niet het juiste woord voor dit boek, vind ik. Een vooruitkijkroman vind ik er een beter woord, al weet ik niet of dat woord al bestaat.

Of een woord al bestaat of is uitgevonden door Vromman hoef je je na een paar bladzijden al niet meer af te vragen, want het zijn er te veel: welkom in de wondere wereld van lintbebossing, geenrichtingsstraten, zelfslachtboerderijen, hitte-tapijten, collapsonauten, regenbommen, veganitariërs, droomkwekerijen en katrolwoningen.

Verbazend knap neemt Vromman je mee in de nabije toekomst. Zo schetst hij hetgeen wij ons zo moeilijk kunnen voorstellen: wat zal het effect van onze huidige handelingen zijn over 30 jaar? Het verhaal zit zo knap in elkaar dat ik de tweede keer lezen al heb gepland. Want zo gaat het met een echt goed boek: je wil dan eerst ‘weten hoe het afloopt’. Nu ga ik nog eens herlezen en alle woordknipogoogjes. taalvondsten en hints naar huidige ontwikkelingen nog eens proeven en navorsen.

Heleen van der Sanden (Genoeg.nl)

Beste Steven,

Intussen Amor Mundi gelezen. De oorlog is net afgelopen en Man komt tot zijn conclusies en eindnoten. Het is oprecht een krachttoer. Dit wil zeggen, je verzamelde enorm veel informatie in dat boek en het is door zijn holistische aanpak een krachtig overzicht van mogelijkheden en gevaren. Ook de vorm van de roman houdt steek. Je houdt het vol met je personages. Elk heeft toch zo zijn evolutie en gelukkig zijn niet allen constant prachtig en volmaakt. Al overheerst toch de geest van broederschap en goede wil. De slechterikken zijn veel schematischer. Vreemd hoe op het einde de persoonlijke verhalen van de personages meer naar boven komen en het essayistische wat minder overweegt. Jouw geloof in Gent en liefde voor Gent zijn ontroerend. Arm Brugge, verward Antwerpen! En aaiii mijn zuster die het appartement van mijn ouders in Middelkerke overkocht… Uiteraard is het toch ook vooral een essay. Moeilijk om, zoals dat in romans gebeurt, zeer diep in te gaan op de complexiteit van mensen en verhoudingen tussen mensen. Laat ons zeggen dat het ‘literaire’ (beschrijven van sferen, landschappen, gevoelens, …) toch ondergeschikt blijft aan het informatieve, de toekomstvisie. Toch is ook goed gedaan, die vertelvorm. Het leest aangenaam en zeker als je wat verder in het boek bent, wordt je gulzig naar meer. Je wil wel weten hoe dat af zal lopen. Je wil eerst weten hoe het af zal lopen met de wereld en dan hoe dat zal afspiegelen op de personages. Dat de naam Man, het hoofdpersonage, aan Vromman doet denken, dat vond ik dan wel weer geestig.

Gefeliciteerd met het boek en mijn groet. (Jan Vromman)

Dag Steven,

Een tijdje terug was ik geveld door corona (tja dat overkomt een mens dezer tijden wel eens). Behoorlijk ziek en al mopperend ging ik wat liggen uitzieken in de zetel, toen belde de pakjesman aan met jouw boek. “Wat een timing”, dacht ik, “heerlijk”.

Tussen koortsvlagen en stekende hoofdpijn door, las ik jouw boek in 1 trek uit (want het leest als een trein)! Op het einde, badend in het zweet (was het mijn zieke zijn of enthousiasme of de combinatie?),sprong ik uit mijn zetel en gaf jou een staande ovatie (ik vertel het je nu zodat je er toch weet van hebt). Onmiddellijk kocht ik nog wat exemplaren voor mensen waarvan ik sterk vermoed dat ze veel aan het boek gaan hebben.
Ik startte ook een een “kettingboek” in onze familiegroep met verzoek als ze het ook een belangrijk boek, vinden ze er 1 moeten aanschaffen en aan iemand moeten schenken. Ik hoop dat jouw ‘Amor Mundi’ een klassieker mag worden, dat het de wereld mag rondgaan! En dat pedagogen hun enthousiasme overdragen op leerlingen zodat die jouw boek allemaal gaan lezen.
Eigenlijk zeg ik met veel woorden, ‘je hebt een heel belangrijk boek geschreven’. De kracht zit hem in hoe jij dit actuele thema brengt, jouw vertelstijl en interessante personages in een toegankelijke romanvorm.
Het werkt aantrekkelijk, en dat is zo belangrijk met dit soort thema volgens mij.Dank je wel voor je werk en zoals je kan lezen, ik vertel het verder…
Hartelijke groet, Inge (tekeninge.be)

Ik ben bijna door je roman, en ik moet zeggen dat ik onder de indruk ben: het verhaal is goed verteld, de korte samenvattingen aan het begin van elk hoofdstuk werken prima, en ik heb heel vaak gelachen (ook luidop) met de vele terloopse toespelingen op de actuele politiek. Maar vooral: ‘Amor Mundi’ is paradoxaal genoeg even idealistisch als visionair, even somber als hoopgevend, waardoor je een mogelijke toekomst verbeeldt zonder een belerende vinger op te steken, zonder te stoppen vragen te stellen. En dat is net de kracht van goede verhalen: relevante vragen stellen zonder definitieve antwoorden te geven, en hoop laten gloren. Pieter Borghart (Skribis.be)

Jouw boek was inspirerend, hoopgevend en een toegevoegde waarde op de boeken van Harari en Bregman. Inspirerend omdat het op een verhalende wijze allerlei academische en theoretische oplossingen in een concrete en realistische context plaatst.
Voorbeelden zoals het basisinkomen, Wooncoop, alles samen delen, geen politiemacht maar dialoog, geen grote staatstructuren, maar kleinere stadstaten die verbindend met elkaar samenwerken, een wereldregering, straten die vervangen worden door bomen, … Het werkt hoopgevend en motiverend om er mee aan de slag te gaan. Koen Floré (O2O)

Het nieuwste boek van Steven Vromman, Amor Mundi, leest zowel akelig realistisch als grappig realistisch: het verhaal geeft een beeld van waar we nu al staan in de klimaatcris én in de werkbare oplossingen (waarvan er al veel worden toegepast, zoals Partago, Lousbergmarkt, LETS Vlaanderen en vele andere).En weet je wat? #Geraardsbergen sluit in het spannende verhaal (eindelijk) aan bij Gent (blz 113), bij de stadsregio #BeterGent. Mss hebben bezoeken van de Low Impact Man aan onze Denderstad toch een impact nagelaten en ziet hij welke potentie onze regio heeft in De Nieuwe Wereld? ;-} Het boek is bovendien een goede vertelling, met een hoopvolle blik op onze grauwe toekomst.
Enfin, een aanrader! Wim Schrever (Climaxi)

Vandaag in jouw boek beginnen lezen, Steven. Wauw. Ik krijg het niet meer neergelegd. Wat een verhaal! Ook al verschillende traantjes gelaten, trouwens. Goed gedaan!!! 🙂 Leni Cellini (ont-moeten.be)

Jan -Pieter Everaert (van de Groene Belg) schreef een uitgebreide recensie over een hele reeks klimaatboeken, o.a. over Amor Mundi. Dit kan je hier lezen.

Op de website van Climaxi staat een uitgebreid interview gemaakt door Wim Schrever.

De bespreking hieronder is van Hilde Timmerman en staat op de site van hummus/deep-democracy

Moeilijk te vatten en toch perfect op zijn plaats

20 maart 2021, enkele dagen voor de aankondiging van een derde halvelingse lockdown…
Ik start met het lezen van ‘Amor Mundi’. Een boek, dat exact op dezelfde dag 4 jaar later, in 2025, begint met de conceptie van het omwentelingskind, Man. Meteen word ik uitgenodigd om de strakke teugels van de huidige coronatijd en -realiteit te vieren en me over te geven aan de brede blik op de toekomst(1) van deze positieve post-apocalyptische roman, zoals auteur Steven Vromman zijn boek zelf omschrijft.

Dit boek, dat moeilijk in een vakje te stoppen is, voelt aan als een buitenbeentje in deze nieuwsbrief en website, waarin vooral non-fictie wordt aangeprezen. Toch kan je deze roman bezwaarlijk pure fictie noemen. Daarom zijn er te veel herkenningspunten uit de realiteit.

Waarom paste het voor mij – en wie weet voor jou – om het boek hier en nu te lezen? Wat heeft dit duizelingwekkend verhaal in de toekomst ons te bieden?

Over onafwendbare drama’s, levensnoodzakelijke ingrepen en alternatieve leukigheidjes om te overleven

Het staat als een huis – katrollenhuis of ondergronds huis – dat Steven Vromman alles heeft gegeven om, vanuit een overtuigde langetermijnvisie, zich een haarfijn toekomstbeeld te vormen van het leven op en van de aarde.

Hij vertrekt hierbij vanuit de kennis en wetenschap die hij vergaarde over huidige problemen en kwetsbaarheden.
De opwarming van de aarde bijvoorbeeld en de stijging van het zeewater worden in niet mis te verstane bewoordingen beschreven : zo overstroomt Zuid Nederland en verdwijnen Belgische kuststeden en later ook Brugge, waardoor Oostkamp een nieuwe havenstad wordt en het Brugs patrimonium op ingenieuze wijze wordt geïnventariseerd en geherbergd in de Hoge Venen. Er ontstaat ook een stroom massaal op de been gekomen klimaatvluchtelingen uit Nederland.
Dit is dicht bij huis. Maar we zien ook de gevolgen op mondiaal vlak. Het idee dat dit ons te wachten staat, is niet onbekend. Maar de beschrijving van de gevolgen in concrete mensenlevens is confronterend en bij momenten deprimerend. Het is zonneklaar dat dit boek niet geschreven is om er een happy-end story te maken. Toch slaagt Steven Vromman er even goed in om te midden van de doemscenario’s de kracht en de sterkte van het alternatief op te roepen. En daar gaat het boek ook over.

Hij bouwt verder op bestaande alternatieve leefvormen en technologieën die uitgroeien tot mainstream activiteiten. De accelerator hiervoor zijn de Social Media Black Out en de Virtual Money Miss. Wat blijft over als er wereldwijd, niemand meer, beschikt over (virtueel) geld? Wat doe je als je van de ene op de andere dag moet leven zonder de constante prikkels van sociale media? Dan ontstaan er duurzame initiatieven vanuit gemeenschapszin. Als bewoner van Gent, las ik met plezier hoe BeterGent een uitdijende groeiende stadsregio wordt en zelfs op wereldschaal betekenis en invloed heeft. België bestaat intussen niet meer. De eerste Zeeuwse vluchtelingen nemen hun intrek in de fabriekshallen van Volvo. Door het verdwijnen van het geld kunnen namelijk geen ‘klassieke’ auto’s meer worden gekocht want rijden met dergelijke auto’s is niet meer verantwoord. Er zijn wel alternatieve deel-auto’s. Later ontstaat op het Volvoterrein een nieuw stadsdeel met bijna zevenhonderd zelfgebouwde woningen. In de hallen zijn volkskeukens, wassalons, ateliers, sanitair, crèches, scholen en een wijkgezondheidscentrum gebouwd. Op de daken staat het grootste dakakker van West-Europa. Zo staat het boek bol van innovatieve, origineel uitgewerkte voorbeelden.

Een nieuw mensbeeld schraagt de toekomstige samenleving. ‘De meeste mensen deugen’ ligt hieraan ten grondslag. Vromman verwijst expliciet naar Rutger Bregman, die hierover een boek schreef. Bregman wordt zelfs ten tonele gevoerd als kompaan van het hoofdpersonage Man in de Wereldraad. De touwtjes van de Wereldregering zijn trouwens stevig in handen van vrouwen als bijvoorbeeld Alexandria Ocasio-Cortez of Célia Xakriaba.
Op microvlak zien we alternatieve vormen van samenwonen en trouwen, rouwen, strafrecht en conflicthantering. Inspraak en inclusieve besluitvorming op lokaal en mondiaal vlak gebeurt oa. via deep democracy.
Hoe het precies allemaal in zijn werk gaat lees je in detail in het boek.

Wat ik ook fijn vind zijn de vele knipoogjes, kwinkslagen en humor waarvan Steven Vromman zich bedient. Zo is de Starbucks in het station Gent Sint Pieters omgevormd tot een Walter de Bucks en het Capitool is voor de gelegenheid Het kapitaal.

De voorbeelden en illustraties zijn schier oneindig en ik besef dat ik, puur vanuit persoonlijke voorkeur, voorbeelden heb opgevist. Voor wie denkt: ik weet wel genoeg. Dan mis je nog het persoonlijk wedervaren van Man en zijn betekenisvolle familie, vrienden en geliefde en hun invloed op lokaal en wereldvlak. Daar heb ik met opzet niets over gezegd.

En vooral veel Amor Mundi

De woorden ‘Amor Mundi’ las ik voor het eerst bij Caroline Pauwels(2) voor wie Amor Mundi betekent “dat we ons verbonden voelen met en daardoor ook verantwoordelijk voor andere mensen en voor alles dat leeft.”
In een recensie werd Amor Mundi ook vertaald als ‘liefde voor de wereld’.
Beide betekenissen zijn herkenbaar: de Amor Mundi klopt gewoon als een hartslag doorheen het boek. En het levensmotto van de hoofdpersonages getuigt hiervan: ‘hoop zonder handelen is zinloos, handelen zonder hoop is idioot’

Hilde Timmerman

(1) Het concept ‘ruimere tijd’ doet me meteen denken aan ‘Actieve hoop’ van Joanna Macy en ‘De goede voorouder’ van Roman Krnzaric.
(2) Uit ‘Ode aan de verwondering’ van Caroline Pauwels.