Ik herneem even de titel die gebruikt wordt in Tertio, het u allen bekende Christelijk opninieweekblad. Naar aanleiding van de verkiezingen brengen ze dossiers over een aantal belangrijke thema’s, waaronder economie. Uiteraard vind ik het wel fijn dat ze naast Geert Noels, Marcel Cloet en Peter Tom Jones ook mijn mening hebben gevraagd over het boek ‘econoshock’ van Geert.
Onder de titel ‘we hebben innerlijke verandering nodig’, is volgend interview verschenen.
Voor Low Impact Man Steven Vromman legt Econoshock 2.0 te veel de nadruk op technologische oplossingen en komt de noodzakelijke innerlijke verandering te oppervlakkig aan bod. « Geert Noels heeft wel de verdienste dat hij – als econoom – een paar heilige concepten uit de klassieke economie in vraag stelt. »
Is er volgens u een hiërarchie in de schokken ?
Het energieprobleem zal zich het eerst voelbaar manifesteren. Gas en olie zijn zo intensief en geconcentreerd met ons leven verweven dat ze niet zomaar te vervangen zijn. De verwoede pogingen om schaliegas te winnen en zo voor een nieuwe energiebron te zorgen, lopen op niets uit : de opbrengst is niet zo groot als verwacht en de gevolgen voor de stabiliteit van de ondergrond zijn ook problematisch.
Momenteel ben ik Uit de olie van Jeremy Leggett aan het lezen. Zijn verwachting is dat we tegen volgend jaar op een crash afstevenen. Op korte termijn zullen de energieprijzen enorm stijgen. Wellicht is de energieschok de grootste schok omdat de bronnen uiteindelijk op zeer korte termijn een natuurlijke grens bereiken.
Is het klimaatprobleem dan minder groot dan wordt aangenomen ?
De klimaatschok zullen we pas over 50 à 70 jaar echt voelen. Het is dus essentieel dat we nu de waarheid onder ogen zien. Als we eerlijk zijn, weten we dat de ingeslagen weg niet vol te houden is. De voorbije 40 jaar waren uitzonderlijk op materieel gebied. Tegelijk ben ik ook hoopvol over de toekomst. Het materiële hoogtepunt heeft ook voor stress, depressies en armoede gezorgd. We krijgen nu de kans om daar een antwoord op te geven.
Momenteel gaat onze maatschappij door een louterend rouwproces : rondom ons zien we mensen het probleem ontkennen, boos worden, marchanderen (we zullen wat minder met de auto rijden en de lampen vervangen door spaarlampen), boos worden en de moed verliezen. Uiteindelijk zullen we met zijn allen de situatie moeten aanvaarden.
Sommige mensen zien nu al in dat het zo niet verder kan. Zij willen het met minder doen. Trager werken. Die groep is niet groot, maar wel groeiend. Zeker in de grote steden vind je autodelen, LETS-groepen of repaircafés. De context zal ons wel dwingen om het anders aan te pakken. Dan kan wat van onderuit komt, versneld worden. In Griekenland zie je na het uitbreken van de crisis ruilgroepen ontstaan en ateliers voor handenarbeid.
Kan technologie ons dan niet helpen om de problemen op te lossen ?
Ik ben zeker niet tegen technologie, maar we kopen er ons alleen uitstel mee. Zelfs technologieën die op het eerste zicht de oplossing aanreiken, blijken achteraf geen lang leven beschoren. Kijk maar naar biobrandstof. Dat werd als dé oplossing voorgesteld, maar uiteindelijk stelt het ons voor een nieuw probleem : is het wel verantwoord om voedsel te gebruiken voor onze mobiliteit, terwijl zoveel mensen nog honger lijden?
We hebben te veel vertrouwen in de technologie, maar stellen onze manier van leven niet fundamenteel in vraag. Op energievlak is er zo veel tijd, onderzoek én geld verloren gegaan. Men wilde absoluut de niet-hernieuwbare energieën efficiënter maken. Waren we 30 jaar geleden begonnen met de noodzakelijke investeringen in onderzoek en infrastructuur, dan waren we er nu wellicht al uit.
Moeten de oplossingen van onderuit komen? Of moeten de beleidsdragers de oplossingen opleggen?
Radicale beslissingen zullen we in eerste instantie niet van politici moeten verwachten. Het systeem zal zichzelf niet veranderen. Het zal zichzelf integendeel proberen in stand te houden. Doorheen de geschiedenis zien we dat grote veranderingen altijd van onderuit komen. Naarmate die beweging groeit, wordt het politiek wel interessant om het veranderingsproces te ondersteunen.
De fundamentele omslag zal echter in de hoofden van de mensen moeten gebeuren. Toen ik in 2008 als Low Impact Man begon, was ik in de eerste plaats bezig met tips rond gedragsverandering. Vrij snel besefte ik dat gedragsverandering de schokken enkel kan uitstellen en de impact wat kan verkleinen.
In het hele veranderingsproces is zingeving en spiritualiteit minstens even belangrijk. Veel mensen staan er wel open voor, maar hebben er tegelijk wat schrik voor. In de bedrijfswereld begint men stilaan de noodzaak te zien: als economen het belang van verbondenheid en mededogen beginnen in te zien, wordt het interessant.
Low Impact Man 
http://nl.wikipedia.org/wiki/Rouwverwerking aan aanvaarding zitten de mensen nog niet, deze gekende stappen waar men door gaat zijn ook op dus andere dingen toepasbaar, zoals destijds de internetbluble.
Dop niet alle boontjes bij, Jeremy Leggett, zijn visie is niet volledig, en er is klein reukje aan de man waar ik niet over ga uitwijden.
Energiecrisis kan maar veel kleinschaliger dan voorgesteld.
En waarschijnlijk eender door economische en politieke problematiek dan door wat hij naar voren bracht gekoppeld aan het feit dat bepaalde anderen ook een enorme expansie zullen doorvoeren in economie en industrie, waar ze overigens recht op hebben, zij het dat China ook volop opteert voor groene energie.
Fossiele brandstof is er meer dan Leggett aangeeft, er zit massaal onder Groenland en onder de Noorpool.
Eveneens nog in de teervelden van Canada en in Alaska zijn er nu ook gebieden waar met zeerheid olie zit, naast ook enorme voorraden uranium.
Alsook zelfs Antartica heeft deze ook, als men de energie nodig heeft eender welk verdrag maar naar boven zal deze komen.
Japanners zijn al bezig met methaangaswinning onder de zeespiegel.
De prijs zal hoofdzakelijk stijgen omdat de vraag groter is en men nu nog niet over voldoende infrastructuur bezit om deze naar de vraag te voldoen, maar men kan het snel genoeg.
Lang moeten we niet meer wachten om te zien of die oloiecrash er komt ja of neen volgens de voorspelling.
Maar wat als hij ongelijk heeft, is de rest dan wishfull thinking.
En op klimaatverandering blijf ik ongewijzigd, we hebben tijd om niets te doen tot 2039, daarna is het shit will hit the fan.
Er is trouwens al enorme problematiek over gans de wereld die al ernstig genoeg is van impact.
Ik ken een paar bollebozen die een oplossing hebben, ze bouwen heel speciaal met heel weining energie waterstofgas in een massa, het is één groot atoom dat men ongevaarlijk kan splijten.
Maar ik heb aangeraden als het nu werkt dat we er gewoon mee naar de hoogste bieder stappen.
Het enige dat hen ontbreekt is de lijm die men op subatomair vlak moet zoeken voor de atomen aan elkaar te lijmen, maar dat lukt wel.
Dan is olie nog nodig voor de producten die men ervan maakt, maar is er wel brandstof in overvloed voor elektrische energie.
Ik wacht nu rustig een jaartje af om te zien of Leggett gelijk krijg.
Maar vermeen dat ik mijn weddenschap al gewonnen heb.
PS zelfs onze weerman zegde al dat warmer zeewater meer algen kan produceren, maar ik geef hem gelijk dat men nu niet kan bepalen waar het weerbeeld naar toe gaat, weerbeeld en klimaat zijn twee verschillende dingen.
LikeLike