de toestand is ernstig én hopeloos

Het gebeurt niet vaak dat ik zit te gniffelen bij het lezen van een boek over de ineenstorting van hele samenlevingen, maar het boek ‘de val van Amerika‘ van Dmitry Orlov is wat humor betreft zeker een voltreffer.

Orlov is een Rus van geboorte die zelf de ineenstorting van de Sovjet Unie van dichtbij heeft meegemaakt maar ondertussen in Amerika leeft.  Zijn boek beschrijft hoe de ineenstorting van het communisme is verlopen en hij beschrijft hoe de ineenstorting van de VS eruit zal zien. Dmitry Orlov is er namelijk van overtuigd dat de afbrokkeling van de samenleving aldaar onvermijdelijk is.

Simpel gezegd is zijn conclusie dat de klap veel harder zal aankomen in de VS dan in de voormalige USSR. Maar ik laat je graag meegenieten met enkele van zijn cassante uitspraken.

Waar we in elk geval kunnen van uitgaan is dat we te kampen zullen krijgen met brandstoftekorten; schaarste van voedsel, medicijnen en talloze consumptiegoederen; gas-, water- en elektriciteitsstoringen; de ontwrichting van transportsystemen en andere infrastructuur; hyperinflatie; grootschalige bedrijfssluitingen en massaontslagen; en dit alles gepaard aan een heleboel wanhoop, verwarring, geweld en wetteloosheid. (p.90)

Wat de zaken er niet beter op maakt is dat de meeste kinderen een ‘light’-versie van de mens zijn – beroofd van de verhalen, mythen en beproevingen waaraan kinderen de afgelopen paar miljoen jaar, minus een eeuw of twee, werden blootgesteld – en dus uitgesproken beroerd toegerust voor een leven buiten een systeem dat hen kunstmatig in leven houdt. (p.122)

Een andere manier om consumenten afhankelijk te maken van de voortdurende stroom van nieuwe producten is door voortdurend nieuwe modetrends te lanceren. Het oogmerk hier is lelijke rotzooi te maken en tegelijkertijd de consument ervan te overtuigen dat deze lelijke rotzooi nu net helemaal ‘in’ is dit jaar. Het jaar daarop is het weer een tikkeltje anders ogende lelijke rotzooi die het hoogtepunt van goede smaak is, terwijl de lelijke rotzooi van dit jaar weer gewoon is wat het is – lelijke rotzooi, en daarom niet langer begeerlijk. De combinatie van tienerrebellie, puberconformisme en doodgewone onvolwassen onnozelheid biedt buitengewoon vruchtbare grond voor deze massaal geproduceerde verlelijking. (p.130)

Kort na de val van de Sovjet-Unie werd bekend dat de tien procent van het landbouwareaal dat aan moestuinen voor eigen gebruik was toebedeeld in negentig procent van de binnenlandse voedselproductie had voorzien. (p. 134)

Met een strikt gereguleerde procesbewaking worden agro-industriële afvalstoffen, suiker, vet en zout gecombineerd tot een appetijtelijk ogend, verlokkelijk verpakt product dat met agressieve reclamecampagnes aan de man wordt gebracht. Zodra het product eenmaal is ingeburgerd, bedot het de zintuigen doordat het altijd en overal hetzelfde is en het creëert daarmee een levenslange verslaving aan slechte voeding. (p.137)

Wat de meesten van ons te wachten staat is een gestage uitholling van de kwaliteit van ons bestaan. De massamedia doen hun best dit feit te verdoezelen of er de aandacht van af te leiden, maar iedereen die het wil zien, kijkt dwars door dit dunne vernis van ontkenning heen. (p.155)

Een groot deel van de transformatie zal in je hoofd moeten plaatsvinden en betrekking hebben op het loslaten van tal van ideeën die we, omdat we daartoe geconditioneerd zijn, klakkeloos voor waar aannemen. (p.183)

Het vermogen om de boel de boel te laten – loslaten, weigeren berouw of wrok te koesteren,  je aandacht uitsluitend richten op wat nu noodzakelijk is en je over de rest niet al te druk maken – is misschien wel de meest cruciale eigenschap om een ineenstorting te overleven. (p. 188)

Tot zover enkele citaten, die je al dan niet ertoe aanzetten om het hele boek te lezen. Het scenario is pakken drastischer dan wat bijvoorbeeld Randers in 2051 beschrijft, maar toch zitten er interessante ideeën in die op een positieve manier kunnen worden uitgewerkt.  En zelfs al slaat Orlov de bal helemaal mis, hij heeft een erg vermakelijk boek geschreven.