https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/06/22/opinie-steven-vromman-in-naam-van-het-klimaat/

Tijd om eens wat filmpjes te delen die de voorbije weken mijn mailbox hebben gevuld…

Er is nogal wat heisa over het nieuwe filmpje van Greenpeace waarbij ze de impact van vlees duidelijk maken. Blijkbaar vind Studio 100 dat dit een ‘polariserende campagne is’. Nochtans zijn alle feiten uit het filmpje gebaseerd op wetenschappelijke gegevens. Dus delen maar die handel.

Dit wil ik ook graag delen, een projectje van een toffe man uit de buurt die een bijzonder voertuig heeft ontwikkeld. Het filmpje duurt nogal lang, maar zorg dat je toch even het einde bekijkt.

Na Antwerpen en Brussel krijgt ook Gent een lage emissie zone. Wat mij betreft mag heel Vlaanderen een LEZ worden. In afwachting wat toelichting over de aanpak in Gent.

Volgende filmpje hoef je niet perse te delen, maar het is wel een goede samenvatting van het interview dat ik onlangs had met Janick en Natalia van generation(wh)y

Vandaag kan je in de krant (en online) een stukje lezen over de Europese plannen om de wattenstaafjes te verbieden.

Hier de ingezonden versie.

Waarom Europa plastic wattenstaafjes wil verbieden.

Wellicht is het zo gegaan. De Europese ministers van milieu zitten samen, gezellig in Brussel. Een aantal wetenschappers mag een korte presentatie geven over de stand van het milieu. Het is geen pretje. De klimaatdoelstellingen worden niet gehaald, de vervuiling door fijn stof neemt epidemische vormen aan, het aantal diersoorten dat uitsterft is opnieuw gestegen, de plasticvervuiling is veel erger dan gedacht. Slide na slide zakken de ministers wat dieper weg in de lederen fauteuils.

De commissaris van Milieu, de Maltees Karmenu Vella bedankt de wetenschappers en spreekt de groep toe. “Beste collega’s, de situatie is ernstig, ik denk dat we toch een paar voorstellen zullen moeten bedenken om de milieuproblemen aan te pakken. Wie heeft er een idee?”

De jonge Zweedse minister Kalorina Skog is er voor het eerst bij en wil een goede indruk maken. “Ik denk dat het redelijk eenvoudig is, we mogen niet langer luchthavens en vliegtuigverkeer subsidiëren, we moeten de Europese auto-industrie veel strengere uitstootnormen opleggen. Tevens moeten we het gebruik van steenkool en bruinkool zo snel mogelijk afbouwen. Daarnaast is een drastische beperking van de Europese veestapel noodzakelijk.”

Terwijl ze gedreven verder gaat kijken de andere ministers elkaar vol ongeloof aan. Dit is duidelijk een groentje. Ze draagt ongetwijfeld een bio-katoenen pakje.  Maar Karolina gaat onverstoorbaar verder. “Ik zie nog wel wat opties.  Europa kan echt wel iets doen rond klimaat en milieu. We kunnen de lobbyisten van de olie-industrie en chemische industrie wandelen sturen. We kunnen de lidstaten veel meer op de vingers tikken voor hun falend natuurbeleid, of voor het stimuleren van salariswagens.” Hier kijkt ze even subtiel in de richting van de Vlaamse minister van leefmilieu, die druk in de weer is met het polijsten van haar vingernagels.

Na haar tussenkomst is het even stil. Dan breekt de hel los, 27 ministers roepen door elkaar. De Duitse minister Svenja Shulze schreeuwt het uit. “Na de sjoemelsoftware hebben we de auto-constructeurs net lagere normen beloofd, daar kunnen we niet op terugkomen!” De Nederlandse Cora Van Nieuwenhuizen loopt rood aan: “het luchtvaartverkeer aan banden leggen, dat is onmogelijk, dat is het einde van de beschaving.”  De Pool Henryk Kowalczyk is furieus. “Afbouwen van de veestapel? Beperken van steenkool! Over mijn lijk!” en hij gooit zijn half opgegeten broodje tonijn in de richting van de Zweedse minister. Ook de Britse milieuminister Michael Gove is in alle staten. “Als maar een van deze voorstellen wordt besproken stappen wij meteen uit de Europese Unie” roept hij stampvoetend.

Het duurt even voor het terug rustig wordt in de vergaderzaal. Commissaris Vella beseft dat het niet makkelijk zal worden. Hij kijkt even op en ziet de Vlaamse minister Joke Schauvliege verveeld met een wattenstaafje in haar oor peuteren. ‘Ik weet het!’ roept Karmenu Vella. ‘We vaardigen een algemeen verbod uit op plastic wattenstaafjes!’ Iedereen in de zaal beseft meteen welk briljant idee dit is. Er is weinig tewerkstelling mee gemoeid, er is geen grote lobby van de wattenstaafjesindustrie, de maatregel valt niet te controleren en het klinkt goed. Een luid gejuicht klinkt op in de vergaderzaal.  Alweer hebben de Europese leiders getoond dat ze in staat zijn de grote uitdagingen met gedurfde structurele maatregelen aan te pakken.

“Een leesgroepje beginnen rond actieve hoop. Minder vlees eten. Meer zelf maken, geen auto meer. Minder consumeren. Alles met de fiets. Geen plastic meer kopen. Meer kennis opdoen rond ecologisch leven en meer actie ondernemen. Als leerkracht leerlingen sensibiliseren rond klimaat. Kindermars helpen organiseren. Moedig doorzetten. Met anderen communiceren. Bewust keuzes maken, mijn omgeving inspireren. Moestuinieren. Geld beleggen bij Triodos. Kiezen voor cohousing. Crowdfunding voor milieuprojecten steunen. Meedoet met de klimaatzaak. Mijn kids skils leren die mitigatie helpen. 90% plantbased eten. Autodelen. Pleiten voor basisinkomen. Sociale kloof verkleinen. Bewustmaken. Lokaal, plantaardig en bio-eten. Kinderen bewust opvoeden.”

Dit is een deel van de oogst van de première van ‘Het einde van de wereld, een try-out.’ Want gisteren was het dus zover, tijdens het evenement Gent aan zee. Bijzonder mooi weer, en een groot aanbod, maar toch kwam een select groepje van een veertigtal mensen luisteren en vooral meedenken. Want het is een interactieve voorstelling waarin het publiek een hoofdrol speelt. Het doel: zorgen dat mensen naar huis gaan met meer hoop, ideeën, actiebereidheid en moed.

De reacties waren positief, al waren er nog enkele schoonheidsfoutjes. Dus nu wordt het nog wat schaven en bijwerken, en hopelijk kan vanaf het najaar ook met deze voorstelling nog veel engagementen oogsten. Met veel dank aan iedereen die er bij was, ook de mensen die een van de try-outs hebben meegemaakt (en aan Lotte voor de foto).

Het is inderdaad 10 jaar geleden dat ik begon met een experimentje waarvan ik geen idee had waar het me zou brengen. Een jaar lang leven met een zo klein mogelijke voetafdruk, dat wou ik eens uitproberen. Dat jaar is ondertussen 10 jaar geworden, en ik zie geen reden om er niet nog eens tien jaar bij te doen.

Als ik terugkijk op het voorbije decennium ben ik vooral dankbaar (en soms ook nog verbaasd) over wat het allemaal gebracht heeft. De aandacht van de media, de tournee met Dimitri Leue, de vragen voor lezingen, die dan geëvolueerd zijn naar eco-comedy voorstellingen (vandaag staat de teller op 1088 lezingen/voorstellingen, met in totaal ongeveer 86 500 toeschouwers). Van de kleine zusters van Nazareth, tot een school in Nantes, kleine zaaltjes overal te velde, festivals, maar ook hoofdkwartieren van Coca-cola en P&G. Soms voor honderden mensen, maar ook wel eens voor vier dappere luisteraars.

Het eerste boek dat uiteindelijk aanleiding gaf tot nog drie andere. Het kinderboek gewoon omdat iemand na een lezing zei ‘zullen we een kinderboek maken’. En zo ging het vaak, iemand vroeg me een tournee te doen voor Okra, Velt vroeg me voor een voorstelling rond pesticiden. Ik heb heel wat interessante mensen en initiatieven leren kennen, mocht vier jaar in de gemeenteraad in Gent zetelen enzovoort. En zo blijft het experiment me naar nieuwe paden brengen.

Het verbaasd me trouwens dat zelfs vandaag nog behoorlijk wat mensen zich nog iets herinneren van de ‘low impact man’. En vaak refereren ze dan naar de reis met de boot naar Zweden, de energiefiets of het koken met de hooikist. Ook dat had ik die eerste mei 2008 niet kunnen of durven dromen.

Als ik dan toch nog een tip mag geven, je hart en je intuïtie volgen – zoals ik tien jaar geleden ook deed – is vaak het beste voor jezelf én meteen ook voor de wereld.

(Hier kan je het blogbericht lezen van 29 april 2008, en hier het artikel dat net in HLN verscheen.)

Sommigen weten allicht dat ik bezig ben met een nieuwe eco-comedy voorstelling met als titel: ‘Het einde van de wereld, een try-out’.  Ondertussen is de première vastgelegd op 6 mei tijdens het Klimaatevenement van de stad Gent. Om 18 uur in het Kraakhuis van De Bijloke.

Hier de wat langere beschrijving:

Op interactieve wijze gaat Steven met het publiek op zoek naar de schokken die ons deze eeuw zouden kunnen overkomen; van virussen tot Artificiële Intelligentie, van meteorieten tot klimaatchaos. Wat brengt ons het Rad der Onfortuin? De klemtoon ligt echter op het ontwikkelen van veerkracht. Hoe kan je als burger of als gemeenschap je voorbereiden op het onverwachte? Hoe hebben moeilijke situaties in het verleden gezorgd voor onvoorstelbare moed en solidariteit? Je kan tijdens de grote veerkrachttest je eigen schokbestendigheid testen en krijgt praktische instructies voor de spannende tijden die eraan komen. En natuurlijk ook een liedje met de Ukele… 

Een spannende blik op het komende parcours van de mensheid met een verrassend hoopvol einde.

Check vooral het hele programma van het klimaatfestival, en hopelijk kan je erbij zijn om 18 uur…

Het was dan wel op een zondag, maar goed, als ze je bellen van De Morgen om een opinie te schrijven over Plastic Attack dan doe je dat maar zeker. Zelfs al gaat de essentie ervan helemaal niet over plastic.

Het stukje kan je hier lezen.

Of hieronder natuurlijk, als je geen abonnee bent

De actie van Plastic Attack dit weekend heeft de nodige media-aandacht gekregen. Dat was ook de bedoeling. Dit soort prikken levert in de eerste plaats een gebruikelijk spelletje zwarte pieten op. Het is respectievelijk de schuld van de supermarkten, de voedingssector, de overheid, de verpakkingsindustrie en de natuurlijk de consument zelf. Het is al een hele verademing dat de plastic vervuiling niet in de schoenen van de Walen, de Socialisten of de Islam kan worden geschoven.

De vraag is echter of zo’n actie en het obligate rondje ‘het is de schuld van de ander’ wel zoden aan de dijk zet. Iedereen kan zijn mening uiten, binnen enkele dagen is het voorval vergeten en blijft de plastic berg groeien. Misschien zijn er in het beste geval enkele consumenten die ‘er nu toch wat beter op gaan letten’. Maar denk niet dat de verpakkingsindustrie nu plots zal stoppen met het individueel verpakken van komkommers. Ik zag ook geen tweet van een minister die het probleem kordaat gaat aanpakken. Aangezien er voor een evidente maatregel zoals statiegeld geen politieke moed is moeten we uit die hoek niet veel verwachten.

Misschien moeten we dan toch eens naar de olifant in de kamer kijken. Waarom wordt voedsel steeds meer bewerkt, komt het van steeds verder en wordt het mede daarom steeds meer verpakt? Waarom worden we platgeslagen met reclame voor nutteloze producten van slechte kwaliteit? Waarom werken in Azië miljoen jonge vrouwen in ongezonde omstandigheden, en miljoen boeren in Afrika tegen een hongerloon? Waarom blijft de CO2-uitstoot nog steeds in stijgende lijn gaan? Waarom wordt statiegeld hier niet ingevoerd? Waarom hebben we te maken met het ene vleesschandaal na het andere? En waarom wordt de tuin van Chris Dusauchoit overspoeld met jawel, kalvermest! Het antwoord op al deze vragen is heel simpel: economische belangen.

Om terug te gaan naar de plastic kwestie; de grote warenhuizen, de importeurs van voedsel en de verpakkingsbedrijven zijn zo goed als allemaal beursgenoteerd. Hun activiteiten zoals voedsel produceren, verplaatsen en verkopen zijn uiteindelijk gericht op het verwerven van een groter marktaandeel, meer winst en dus tevreden aandeelhouders. En als blijkt dat dit doel kan gehaald worden door de broccoli uit de serres van Almeria beter te beschermen met plastic tijdens de lange rit naar hier, dan gebeurt dat natuurlijk. Wat de mogelijke impact is op mens of natuur is bij zo’n keuzes van tweede orde.

Ik weet niet precies waar en wanneer, maar het lijkt erop dat we ooit beslist hebben dat economische belangen de belangrijkste zijn. De natuur beschouwen we als iets wat we straffeloos kunnen gebruiken en vervuilen. Mensen moeten zich ook maar wat aanpassen als er economische belangen op het spel staan. Blijkbaar zijn groei en concurrentie heilig, en al de rest moet in dienst daarvan worden gezien en georganiseerd.

Wat Plastic Attack doet is een van de absurde gevolgen van het vooropstellen van economische belangen aankaarten. Een belangrijk deel van hun boodschap is de oproep om te kiezen voor andere modellen. Ik ga ondertussen tien jaar als Low Impact Man door het leven, en het valt me op hoe groot het aanbod ondertussen is geworden voor wie niet wil meedoen in het destructieve mainstream economisch model. Ik kan voor mijn voedsel terecht bij het voedselteam, de boerenmarkt, de coöperatieve buurtwinkel, de zelfoogstboerderij en de verpakkingsvrije winkel. Met een pak minder plastic tot gevolg, maar ook met vele andere positieve effecten. Want deze ondernemers en coöperatieven doen het niet voor hun aandeelouders. Ze zijn gepassioneerd bezig om met respect voor de natuur een kwalitatief product te leveren. Daar betaal ik graag een faire prijs voor.

Het is goed dat we ons boos maken op het dominante economisch model. Ik zal graag meedoen als er in Gent een Plastic Attack komt.  Minstens even belangrijk is dat we de nieuwe niches die overal ontstaan ondersteunen en gebruiken. Uiteindelijk zullen we ons toch eens de vraag moeten stellen of de focus op economische groei vol te houden is. Ooit zal een breed debat op gang moeten komen of er niet wat andere waarden minstens even belangrijk zijn. In afwachting daarvan doe ik zoveel mogelijk aan plastic-onthouding.

Steven Vromman