V.VII. walvissen komen helpen

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

Nooit in mijn leven heb ik zo hard gewerkt. Bart is alvast trots. Terwijl walvissen ons ter hulp komen, helpen onze kinderen de bijen. Meer dan ooit moeten succesjes gevierd worden. Ik overweeg virtuele seks. Apple treedt in de voetsporen van John.

Donderdag 16 maart 2051 – 360.11 ppm en 2383,85 ppb.

Het werktempo in Manaus ligt hoog. Er zijn continu briefings, vergaderingen en presentaties. We moeten in snel tempo concrete voorstellen bedenken voor de kritieke situatie waarin de wereld zich bevindt. Het proces verloopt echter moeizaam. Zelfs met extra tijd en overleg lukt het niet om een gedragen voorstel uit te werken met de vierhonderd senatoren. Er vormen zich duidelijk twee kampen die elk een andere richting voorstaan. Ik ben tot mijn verrassing uitgeloot om het presidium te vervoegen. Wat wil zeggen dat ik regelmatig rond de tafel zit met mensen als Célia Xakriabá en Joshua Wong. Ik wed dat mijn zussen stik jaloers zijn maar ik heb geen tijd om ze op de hoogte te houden. Zelfs mijn afspraak voor de Globetrip met Lu vorige week moest ik op het laatste moment annuleren.

We beslissen het initieel plan aan te passen, want de tijd dringt. Ik volg het voorstel van Wong om het deliberatief proces te stoppen en twee aparte voorstellen uit te werken. Die kunnen we dan via een wereldreferendum voorleggen. ‘Iedereen beseft dat er ook een uitkomst mogelijk is die we misschien niet willen?’ zegt Xakriabá. Ik knik ‘ook dat is democratie, met zijn allen beslissen om de foute keuze te maken. Ik denk dat dit in verleden nog wel eens voorviel.’ We komen tot het besluit dat de twee voorstellen klaar moeten zijn tegen het einde van de maand. Dan kan de campagne starten. Het referendum zal lopen gedurende de hele maand april. We prikken 14 mei als D-day. De dag waarop het resultaat bekend zal worden. Ik haast me naar huis om de situatie nog eens door te nemen met Bart en mijn mama.

***

Marine biologen hebben een beetje goed nieuws te melden. Er zijn bijzonder grote concentraties van walvissen gespot aan de Australische Oostkust. Nu de visvangst al een tijd stilligt demonstreert de natuur haar verbluffende veerkracht. Meer dan vijftigduizend bultrugwalvissen en evenveel blauwe vinvissen zijn nu bezig met hun jaarlijkse migratie richting Antarctica. Deze oceaanreuzen spelen een bijzondere rol in het mariene ecosysteem. De walvissen voeden zich met grote hoeveelheden krill. Deze kleine garnaalsoort is dan weer de belangrijkste afnemer van fytoplankton. Een algensoort die CO₂ omzet in zuurstof. Minstens tachtig procent van alle zuurstof op onze planeet hebben we aan fytoplankton te danken. De walvissen bemesten tijdens hun lange trektocht ook de oceanen met hun uitwerpselen en verrijken zo de voedselketen met mineralen.

Tijdens zijn leven slaat een walvis minstens 30 ton CO₂ op. Als het dier sterft zinkt het karkas naar de zeebodem. Op die manier kan de walvis gezien worden als een natuurlijk CCS-project, Carbon Capture and Storage. Op basis van de omvang van de huidige populatie kan dit al snel oplopen tot 200 000 ton per jaar. In Manaus wordt het getal opgenomen in het dashboard waarmee zo goed mogelijk het broeikasgasbudget wordt bijgehouden. Alle beestjes helpen.

***

In een lange stoet wandelen de kinderen in de richting van de boomgaarden. Hun begeleiders dragen de picknickzakken en het materiaal. De normale schoolweek is geschrapt, alle tien, elf en twaalfjarigen krijgen een themaweek rond ‘bijen’. De weersomstandigheden van de voorbije maanden met opvallend veel regen hebben grote schade toegebracht aan de bijen. Meer dan de helft van de kasten is aan schimmel ten prooi gevallen. Om de oogst te redden zit er maar een ding op. Handmatige bestuiving.

De kinderen krijgen bij aankomst een klein potje met stuifmeel rond de nek. Ze klimmen in de bomen en moeten dan met een stok waarop kippeveren zijn aangebracht de bloesems van stuifmeel voorzien. Het effect van de vertragende AMOC is nog niet voelbaar, de fruitbomen staan opnieuw vroeg in bloei.

Het is een secuur en arbeidsintensief werk. Bij deze gemengde boomgaard met driehonderd fruitbomen zullen tweehonderd kinderen een week aan het werk zijn. Om ongelukken te voorkomen zijn er heel wat ouders ingeschakeld om toe te zien op het klimwerk. De kinderen krijgen een klimharnas aan, de volwassenen houden de beveiligingstouwen vast. Hope vindt het best wel leuk om in zo’n boom te klimmen. Ze staat nu op een brede stam zo’n vier meter boven de grond. Links en rechts van haar zijn er de takken met talloze roze blaadjes. Voorzichtig doet ze wat stuifmeel op de kippeveren en begint dan met bestuiven.

Ze hoort een krak en een gil, ze heeft moeite om haar evenwicht te bewaren. In de boom naast haar hangt Mon te schommelen. Door zijn roekeloosheid is het potje met stuifmeel op de grond gevallen. Mon beseft maar al te goed dat dit fout is en begint te huilen.

***

Ondanks de kritieke situatie houdt de stadsraad er aan een feest te organiseren. De cijfers van het vorige jaar zijn officieel gevalideerd. Voor het derde jaar op rij zijn er in de stadsregio BeterGent geen doden in het verkeer gevallen. Het ‘mission zero’ project is opgestart in 2028 en was een van de eerste grote projecten van de stadsraad. De combinatie van het beperken van autoverkeer, het invoeren van leefstraten en geenrichtingsstraten, het verbreden van fietspaden en voetpaden, het bannen van SUV’s en het uitgebreid sensibiliseren van alle weggebruikers heeft uiteindelijk zijn vruchten afgeworpen. Het afzweren van de auto heeft voor de meerderheid van de stedelingen veel extra vrijheid geschonken.

Er zijn natuurlijk nog ongevallen op drukke plaatsen. Maar door de lagere snelheid en de aangepaste vervoermiddelen zijn die minder ernstig. Het zwaarste ongeluk vorig jaar was de botsing van een jogger met een senioren aanhang fiets. De jongeman was al lopend met zijn smartphone bezig en deactiveerde per ongeluk zijn hitte-tapijt. Toen dit op hem neerviel liep hij nog enkele meter blindelings door en belande pardoes tegen een elektrische SAF. Een schedelbreuk en gebrokken bekken was het resultaat. Maar kijk, het slachtoffer heft vandaag mee het glas, ondersteund door een paar krukken.  De catering voor het feestje is sober, maar dat mag de pret niet drukken.

***

Lu heeft er drie weken moeten op wachten, maar vandaag kan ze naar WorldExpo, het complex dat ooit gebouwd is als Flanders Expo. Ze heeft een uur gereseveerd voor een Globetrip naar Manaus. Ze meldt zich aan in hall vier. Haar sessie kost behoorlijk wat klimaatdukaten, maar dat is het minste van haar zorgen. Hall vier bevat een veertigtal kamers die gelinkt zijn aan respectievelijke zones van Zuid- en Midden-Amerika. De kamers komen uit op een centraal plein waar empanades, lagua de choclo, pan amasado en tientallen andere lokale gerechten te koop zijn. Kunstenaars maken er hun murals, terwijl je kan snuisteren in een grote verzameling Latijns-Amerikaanse literatuur. De marktzone doet je helemaal in Otavalo wanen, inclusief de geuren die met geurdispensers worden nagemaakt. De luchtvochtigheid, de klanken, de temperatuur, alles is eraan gedaan om de ervaring compleet te maken. In de andere hallen is een vergelijkbare setting opgezet rond de andere continenten. Een hele generatie uit BeterGent heeft op die manier een volledige wereldreis gemaakt zonder een voet in een vliegtuig te zetten.

Lu is echter niet geïnteresseerd in de toeristische ervaring, ze stapt resoluut naar het kamertje dat voor haar is gereserveerd. Want het hoogtepunt van de Worldexpo is de mogelijkheid om in real time te communiceren met andere mensen aan de andere kant van de planeet, voor zover ze zich in een vergelijkbare cabine bevinden.

Lu doet het drukpak aan, de gevoelige handschoenen en de VR- helm. Ze neemt plaats op de trilschijf en spreekt de instructie uit. ‘Connect to 3°7’ZB, 60°1’WL’. Het is even wachten op het contact. Ze hoopt dat ik me deze keer wel aan de afspraak kan houden. Na enkele seconden hoort ze mijn stem, iets later ziet ze me, alsof ik bij haar de kamer binnenwandel. Lu doet een stap naar voren en omhelst het luchtledige, maar door het drukpak dat we beiden dragen voelt het bijna als een echte omhelzing. ‘Lieve Man, mijn man.’ Fluistert ze. Ze ademt diep in en merkt toch dat de artificiële geur een tint anders is dat de echte geur van haar man. ‘Lu, wat ben ik blij dat je er bent. Ik heb je zo gemist.’ Ik maak zachte bewegingen met mijn rechterhand. Lu voelt hoe ik haar haar aanraak. Ik heb zin in Lu. Maar de virtuele seks verloopt met dit apparaat eerder klungelig. Strelen en aanraken kan wel, kussen bijvoorbeeld nog niet. Lu wil elke minuut gebruiken om met mij te babbelen. ‘Vertel me, hoe gaat het met je, met je mama, met Bart?’ Ik breng een verslag over de eerste weken. Over de interne verdeeldheid, het heerlijke eten hier, de plannen die op tafel liggen. Dan stop ik. ‘Lu, ik wil niet alleen over mezelf vertellen, hoe gaat het met je, je werk, BeterGent?’. Lu kijkt mij indringend aan en zegt dan ‘ik moet je iets bekennen. Misha woont nu bij me.’ Ik laat de handen van Lu los en kijk verschrikt. ‘Micha, wie is dat? Ik ben nog maar een dikke maand weg! En we hebben toch een drie-zes-negen?’ Lu schatert het uit. ‘Aha,’ zegt ze ‘nu heb ik je liggen. Micha is een klimaatgedetineerde die bij me inwoont. Hij is vierenzeventig, en is een paar keer betrapt toen hij probeerde valse rantsoenbonnen te gebruiken. Het is een lieve man hoor.’ Nu is het mijn beurt om te lachen. Ik schaam me over mijn reflex van daarnet. ‘Lu, je liet me echt schrikken.’ Lu neemt me vast en fluistert in mijn oor, ‘niet ongerust zijn, ik zie je graag.’ ‘Dat is goed om horen’ zeg ik ‘nuja, mocht dat niet zo zijn, de kleindochter van Trump ziet er ook wel leuk uit’. We lachen, praten en plagen tot de tijd om is. ‘Tot snel, liefste, tot snel’ zeg ik nog voor de verbinding verbroken wordt.

***

Apple heeft de niet onaanzienlijke voorraad gedoneerde klimaatdukaten gebruikt voor de heenreis en de verzorging van zijn broer. Hij is nog enkele dagen bij zijn familie gebleven. Gisteren vierden ze de mooie traditionele begrafenis. Nu wil hij snel terug naar zijn zwangere vrouw. Stemmen kan als het moet ook onderweg, toch hoopt hij tijdig terug te zijn om thuis deel te nemen aan de verkiezingen.

Hij is zo goed als blut, dus het zal op een andere manier moeten. Met de minibus, al liftend, soms een stukje achter op een motorfiets of meevarend met een veerboot. Het is min of meer de route die John een hele tijd eerder heeft gemaakt. Vandaag kan hij meerijden met een graanhandelaar richting Benin. Hij ziet hoe overal de rijstvelden worden drooggelegd. De landbouw hier schakelt over op gierst en granen. Dit is een zware aanpassing voor deze boeren, maar ze beseffen dat deze omschakeling een substantiële vermindering van de methaan uitstoot met zich meebrengt. Apple hoopt dat burgers overal ter wereld zich zo verantwoordelijk gedragen.