IV.VIII het hitte-tapijt

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

In Zuid-Frankrijk zijn we getuige van een bijzonder succesvolle mislukking. Mijn projectje raakt in een stroomversnelling. Bart valt ten prooi aan de hitte. De trek naar het Noorden dreigt uit de hand te lopen.

Woensdag 21 Juli 2049 – 366,84 ppm

Vandaag zijn alle ogen gericht op het Zuiden van Frankrijk. De eerste echte test met de ITER-kernfusiereactor. In Cadarache is de bouw van het project gestart in 2010. De kostprijs ervan is ondertussen opgelopen tot het equivalent van een slordige 120 miljard Euro. De geplande proef van vandaag had al tien jaar eerder moeten plaatsvinden, maar een paar crisissen beslisten daar anders over. De ingenieurs zijn optimistisch. Vandaag zal een fusie op gang worden gebracht tussen kernen van deuterium en tritium met helium. De reactie zal maar enkele milliseconden duren maar moet aantonen dat de technologie levensvatbaar is. Reeds dagen is men bezig met het opwarmen van de kernen tot plasma van 150 miljoen graden. Daarvoor moet de helft van de Franse regio gedurende die periode het zonder stroom doen. Een kleine opoffering voor een historische doorbraak. Een aantal belangrijke mannen staan op een podium een kilometer van de reactor. Het zijn hoogwaardigheidsbekleders, getraind om onverstoorbaar en optimistisch te kijken. Ondanks de gekoelde tent waarin ze zich bevinden zweten ze behoorlijk. Ze zijn er niet helemaal gerust in. Honderdduizenden Fransen hebben de voorbije week de regio verlaten. ‘Je weet maar nooit wat er kan gebeuren als het misgaat’ zo zegt boer Jean in een reportage op televisie ‘ik ben liever uit de buurt als dat ding de lucht in gaat’. In het volgende beeld zien we hem met zijn tractor Noordwaarts rijden. Zijn gezin meevoerend in een werfkeet. De countdown is begonnen. De spanning stijgt. Op het juiste moment mag de koning van de Zuidfranse Stadsregio op een grote knop duwen. De wereld houdt de adem in. De vele camera’s tonen het massieve betonnen gebouw van meer dan zestig meter vanuit vele hoeken. Dan verschijnt een berichtje: ‘test succesfull’. De ceremoniemeester doet teken aan de gestelde lichamen, ze laten een onwennig applausje horen, terwijl in de controlekamer technici elkaar huilend in de armen vallen.

In een korte nabespreking in de studio geeft de wetenschapsjournaliste wat duiding. Ze is behoorlijk onder de indruk van deze prestatie. ‘Dit is toch historisch nieuws. Hiermee is bewezen dat we een gecontroleerde kernfusie kunnen initiëren, al is het dan een halve seconde.’ Maar zegt Goedele, het nieuwsanker dat steeds pienter uit de hoek wil komen, ‘wat wil dit zeggen, beschikken we nu onbeperkt over energie? ‘We beschikken al heel lang over onbeperkte energie van kernfusie. Gewoon, van de zon.’ ‘Maar nu kunnen we de zon nabootsen, en hoeven al die zonnepanelen niet meer?’ suggereert Goedele. ‘Dat zou ik niet zo stellen,’ antwoordt de vrouw ernstig ‘deze reactor van 500 Megawatt heeft een halve seconde stroom geleverd. Ik heb het even omgerekend, dat is 69 kilowattuur’. Het nieuwsanker kijkt als een hond naar een zieke koe. ‘Ik zal dat even verduidelijken, dat is zoveel als mijn koelkast jaarlijks verbruikt.’ ‘Wacht even,’ zegt Goedele ‘Voor 120 miljard kan je een jaar lang een koelkast doen draaien? Zeg ik het juist?’ De wetenschapster nuanceert. ‘Het was niet de bedoeling van dit project om stroom op te wekken, gewoon kijken of zo’n fusie mogelijk is. Anderzijds, met het budget van het hele project zou het mogelijk zijn voldoende windmolens te bouwen om alle energie op te wekken als we nodig hebben. Wereldwijd’. ‘Dank voor de toelichting’ sluit Goedele af, ‘tijd voor de sport.’

En daarmee valt het doek. Inderdaad, de mens heeft bewezen een beperkte kernfusie te kunnen uitvoeren op planeet aarde, jammer genoeg op een moment dat niemand daar behoefte aan heeft. Het mega-complex in Cadarache zal na enkele jaren leegstand uiteindelijk omgebouwd worden tot een pretpark.

***

Het is een maand geleden dat ik mijn inventaris van oplossingen heb online gezet. Ik krijg heel wat reacties uit alle uithoeken, en vooral, steeds meer nieuwe voorbeelden. Ik krijg het gewoon niet meer rond om ze allemaal te lezen en bij te houden. Lu heeft het erg druk bij GenCoop maar besluit toch me te helpen. ‘Lieve Man’ zegt ze ‘als je naar al die prachtige initiatieven kijkt, wat valt er dan op?’ Ik zit naast Lu op het bankje aan onze tafel in de garagebox. De grote lampen schijnen overvloedig. ‘Tja, ik zie veel creativiteit, en moed ook.’ Lu kijkt me aan. ‘Maar valt je niet op dat het steeds over groepen mensen gaat, die samenwerken?’ ‘Ja, inderdaad, dat ook, je hebt gelijk.’ Ik knik. ‘En waarom zit jij hier al twee jaar in je eentje bezig dan?’. Nu begrijp ik waar ze naartoe wil. ‘Moet ik een paar mensen zoeken die willen meehelpen, dat bedoel je?’ Lu neemt het nu helemaal over. ‘Kijk, als we nu je hele databank op een wiki-pagina zetten en iedereen die wil kan de voorstellen bekijken én er zelf nieuwe aan toevoegen. Zou dat niet makkelijker zijn?’ Dan krijg je binnen de kortste keren een zichzelf vernieuwende encyclopedie van oplossingen.’ ‘Hm’ zeg ik, dat is niet zo’n slecht idee.’ Samen gaan we aan de slag. Enkele weken later zullen we ons platform lanceren met als titel ‘Worldchanging’.

***

Het vorige record was vlak voor de vulkaanuitbarsting. In de zomer van tweeënveertig waren er zeven hittegolven waarbij de langste tien dagen heeft geduurd. Deze zomer zal het nog erger worden. Zowel het aantal hittegolven, de duur van de langste hittegolf als de hoogste temperatuur overdag en ’s nachts. Weerrecords sneuvelen een pak sneller dan olympische records.

Een nieuw fenomeen zijn de graanbranden die uitbreken zowel in Zuid-Frankrijk, Oekraïne, Rusland en China. Dit zijn de laatste regio’s waar nog monocultuur landbouw te vinden is.

Omdat ook hier de felle zon het bijna onmogelijk maakt om nog activiteiten buitenshuis uit te voeren maakt een nieuwe gadget opgang: een vliegend-hitte-tapijt. Het idee is ontwikkeld in een technische school in Melle en krijgt steeds meer navolging. Het principe is eenvoudig, vier kleine drones worden geprogrammeerd om op exact dezelfde afstand van elkaar boven de gebruiker te zweven. Ze vormen een vierkant van ongeveer twee op twee meter, tussen de drones is superlichte weerkaatsende folie vastgemaakt. De gebruiker stelt via zijn smartphone de hoogte in en kan probleemloos naar buiten. De app werkt met bluetooth en is gratis te downloaden. De drones blijven een metertje boven de eigenaar hangen zodat er geen straaltje zonlicht op de persoon terecht komt. De nieuwste modellen gebruiken zelfs het zonlicht op de folie om energie op te wekken en kunnen dus urenlang in de lucht blijven. In de stad wandelen steeds meer mensen binnen hun vierkante meters privé-schaduw. Ook in de landbouw zie je deze vliegende tapijten steeds vaker boven de akkers zweven.

Het is in elk geval minder drastisch dan de oplossingen die op andere plaatsen worden uitgebroed. In China loopt een programma waarbij wolken per satelliet worden gespot en met propellervliegtuigen vooruit worden gestuwd om verkoeling te brengen boven grote steden. In Saoedi-Arabië wordt aan een gigantische constructie gewerkt die als een stolp over het centrum van Riyad moet functioneren. De bedoeling is een soort koelkast te bouwen die dan met de grootste airco installatie ter wereld een gebied van twaalf vierkante kilometer op een constante temperatuur van 23 graden kan houden. Het regime wil olie inzetten om het energieverbruik van de installatie te dekken. Uiteindelijk zit er nog altijd een behoorlijke voorraad in de grond. Zodra de wereldregering lucht krijgt van de plannen komt ze in actie. Mocht Saoedi-Arabië dit plan uitvoeren zou dit meteen een nefaste impact hebben op de uitstoot van broeikasgassen. Onderhandelingen worden gestart, andere oplossingen voorgesteld, dreigingen uitgesproken. Onder zware internationale druk zal Saoedi-Arabië uiteindelijk het plan herdenken en de hele constructie met zonnecelverf bedekken. Daardoor loopt het wel een aantal jaren vertraging op. In de tussentijd levert de wereldregering tienduizend vliegende hitte-tapijten om zo de meest kwetsbaren te beschermen. Het is niet makkelijk om het hoofd koel te houden in deze tijden.

***

Ellen zit aan de rand van het ziekenhuisbed. Bart ligt met zijn ogen open naar het plafond te staren. Op zijn gezicht een groot plastic masker waardoor hij niet kan praten. Hij probeer geruststellend te glimlachen, maar dat is niet zichtbaar. Gisteren was hij onwel geworden op de tram. Door de combinatie van zijn longziekte en de hittegolf die nu zijn tweede week ingaat. Een nacht in een koele zaal aan een beademingsapparaat hebben hem helemaal opgekikkerd. Op dat moment komt Britt binnen, ze is helemaal bezweet van het snelle fietsen op het middaguur. ‘Hey paps, hoe gaat het, ben je al beter?’ Bart knikt zo goed als dat mogelijk is. Hij voelt zich als een hond met een grote plastieken kraag rond de hals. Het is al lang geleden dat ik dit nog eens zag, bedenkt hij. Hij steekt zijn rechterhand uit en maakt een duim. ‘Ik verwacht elk moment een verzorger die hem komt losmaken.’ Zegt Ellen en ze wijst naar de monitor. ‘De zuurstofopname is weer helemaal op peil.’ ‘Papa toch, je weet vast wel dat als het zo warm is je beter binnenblijft.’ Gelukkig voor Bart komt de verzorger aangestapt. Een jongeman met de naam Hasina. ‘Meneer van Doncker’ zegt de man terwijl hij het masker losmaakt. ‘De testen zijn allemaal goed. Je mag alleen niet vergeten dat je longen aangetast zijn. Je moet binnenblijven als het zo warm is. ‘Ja’ zegt Bart met een zucht van opluchting. ‘Ja, je bent niet de eerste die het zegt’. ‘Jullie kunnen naar huis. Moeten we iets van vervoer regelen?’ Zegt Hasina, die zelf een tiental jaar geleden uit Bangladesh naar Gent is gekomen. ‘Nee’ zegt Britt met pretoogjes. ‘Ik heb een SAF besteld via Dégage.’ Bart rolt met zijn ogen. Ellen lacht, ‘lieve broer, laat je nu eens verwennen door je dochter. Je hoeft niet altijd flink te zijn.’ Bart stopt wat spullen in een tas en met zijn drieën wandelen ze door de zaal waarin een twintigtal bedden staan die met gordijnen van elkaar zijn gescheiden. De gezondheidszorg in BeterGent is van hoog niveau en helemaal gratis. Voor de luxe van eenpersoonskamers is er echter geen ruimte.

Met enige tegenzin stapt Bart achterin op de Senioren Aanhang Fiets. Het is een aangepast model met een zonneluifel. Terwijl Bart zich door de stad laat fietsen smelt zijn weerstand voor dit vervoermiddel voor oudere mensen. Door de snelheid voelt hij een fris windje waardoor de buitentemperatuur van 35 graden best te verdragen valt. De kleine waterverstuiver die Britt hem in de hand stopte maakt het nog aangenamer. De warmte zorgt ervoor dat er minder mensen op straat zijn. Als er dan toch een exemplaar rondloopt is het vaak met een zwevend zeil erboven. Bart kan zijn verwondering niet verbergen. ‘Dat ik dit nog moet meemaken.’  

***

De zeventien stadsregio’s die samen het hele Scandinavische schiereiland uitmaken slaken een noodkreet. De voorbije decennia hebben al enkele miljoen migranten voor deze regio’s gekozen. Met de nieuwe warmterecords gaat de migratie weer flink de hoogte in. Het grondgebied van Zweden, Noorwegen en Finland is erg bosrijk, er is een lage bevolkingsdichtheid, heel veel water en een klimaat dat steeds aangenamer wordt. In tegenstelling tot het Zuiden van Europa waar stukken van Griekenland, Spanje en Italië zo goed als onleefbaar zijn geworden. De veranderende weersomstandigheden maken dat de leefgebieden die geschikt zijn voor de mens verschuiven en verkleinen. Omdat het handvest van de Aarde iedereen gelijke rechten geeft wil de wereldregering de migratie zo goed mogelijk zelf organiseren. Er moet een evenwicht gevonden worden tussen de noden en wat er kan, ook rekening houdend met de draagkracht van de natuur. De uiteindelijke oplossing zal erin bestaan ook grote stukken van Siberië, Alaska en Groenland voor te bereiden op menselijke bewoning. Het plan is in die regio’s veertig nieuwe steden te bouwen die klimaatneutraal zijn, zelfvoorzienend en plaats bieden aan een miljoen mensen. Deskundigen uit China en Mutele worden ingezet om de bouw zo snel mogelijk te realiseren.