III.XII. maximum vier kilo

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

De wereld zet zich schrap voor 2043. Het belooft een stoffig jaar te worden. Wij zullen een omweg van pakweg dertigduizend kilometer moeten maken. Nieuwe berekeningen van Joris hebben dan weer grote gevolgen voor de viervoeters in onze regio. Samen met de vorming van een wereldregering ontstaan steeds meer nieuwe stammen.

Dinsdag 13 januari 2043 – 386,64 ppm

De stofwolk heeft nu een omvang die vergelijkbaar is met Australië.  Langzaam drijft ze over de Atlantische oceaan. De uitdijende stofwolk zal massa’s vruchtbaar vulkaanstof afzetten op de wereldzeeën en op het land. Gestaag uitbreidend zal de rand van de wolk een dezer dagen Schotland bereiken. De modellen maken duidelijk dat het landbouwseizoen van 2043 in het Noordelijk halfrond bijna bij voorbaat verloren is. Sommige berekeningen voorspellen dat de opbrengst volgende zomer ook onzeker is.

Satellietbeelden tonen dat de ontploffing van de Candeira een gebied van bijna veertigduizend vierkante kilometer heeft verwoest. Op voorstel van het Wereldparlement zal beslist worden om het hele gebied niet herop te bouwen. Uiteindelijk is het een meevaller dat Wyoming de minst bevolkte staat van Noord Amerika is en reeds heel wat inwoners op de vlucht waren. Een programma om de vulkaanvluchtelingen een nieuwe woonplek te bezorgen zal het eerste succesvol project van de Wereldregering worden. De oproep aan de stadsregio’s om een aantal Caldeira slachtoffers op te nemen wordt goed opgevolgd. Daarbij wordt erop gelet gemeenschappen zo intact mogelijk te laten. Dit is een belangrijke factor om de gedwongen vlucht psychisch te kunnen verwerken. Zo zullen de resterende drieduizend inwoners van Buffalo – 300 kilometer ten oosten van Yellowstone – enthousiast onthaald worden in BeterGent. Ze krijgen een plek en materialen om op eilandje Zwijnaarde woningen te bouwen. Hun komst maakt ook een einde aan de aanslepende ideologische discussie over de naam van de Gentse amateurvoetbalclub. Vanaf nu is het prima om over Buffalo K.A.A.Gent te spreken.

Het verwoeste gebied rond de vulkaan wordt volledig teruggegeven aan de natuur. De komende jaren zal er dus een nieuwe explosie plaatsvinden in het ruime gebied rond Yellow Stone National Park. Grassen, struiken en bomen groeien er weelderig, dankzij het verdwijnen van de mens en de komst van een vruchtbare laag stof. De ongebreidelde groei van biomassa zal trouwens zoveel koolstof opslaan dat die de wereldwijde temperatuurstijging met een tiende graad zal temperen. De geboorte van dit immense natuurpark is voor de biodiversiteit een zegen. En uiteindelijk ook voor de mens.

***

Ons bezoek aan India hebben we sneller dan voorzien afgebroken. Zodra de eerste projecties van het traject van de stofwolk duidelijk waren hebben we een nieuwe koers uitgezet. We hebben niet genoeg tijd om terug naar het Westen te varen. Het risico midden in de stofwolk terecht te komen is te groot. Dus gaan we de andere richting uit. Over China, Mongolië, Rusland en dan via de Beringstraat richting Alaska en Canada. Zo proberen we de wolk voor te blijven. Als we de oversteek maken richting Europa is de wolk al zodanig verdund dat het grootste gevaar geweken is. Dat wil wel zeggen dat we goed moeten opschieten.

Binnen ons team zijn er ook wel wat spanningen. We leven heel dicht bij elkaar, en mijn ideeën over het romantisch samenzijn met Lu krijgen een deuk. Ik ben nog steeds verliefd op Lu, en zij op mij, maar ik merk dat ze heel goed kan opschieten met Mare. Ze vindt het idee van een koppel toch wat ouderwets. Ze wil zich niet al te veel binden. Ze weet het allemaal niet goed. Ik dacht wellicht iets te snel dat ik de vrouw van mijn leven had gevonden. We besluiten om er niet te veel over te praten. Zorgen dat we nog een leven hebben is nu de eerste bekommernis.   

***

De landbouwraad van BeterGent is meteen samengekomen zodra het nieuws van Yellow Stone bekend is geworden. Er zijn ruim voldoende voorraden om het tot de lente uit te houden. De vraag is of het lukt om het voorjaar van 2044 te halen. De grootste uitdaging zal daarbij zijn om voedsel te kweken met minder zonlicht.

Gewoontegetrouw starten we met een inventaris van mogelijke en onmogelijke oplossingen. Binnen de stad zijn er slechts enkele locaties waar aan hoogtechnologische landbouw gedaan wordt. In enkele tientallen containers met ledverlichting en een uitgekiend irrigatiesysteem worden het hele jaar door bladgroenten gekweekt. Er staan nog duizenden lege containers in de haven, toch is het onhaalbaar om dit model op korte termijn op te schalen. Een andere optie is het sterk verhogen van de productie van entomelk, gemaakt van de larven van de zwarte soldatenvlieg. De larven zijn snel te kweken en leveren een gezonde melkvervanger op. Het kweken van algen in waterbassins kan een bijkomende bron vormen van eiwitten en ijzer, al zal de opbrengst ook hier lager zijn als er minder zonlicht is. Vanuit de universiteit gaan er stemmen op volop in te zetten genome editing. Via de CRISPS-cas-techniek is mogelijk gewassen aan te passen zodanig dat ze evengoed groeien met minder zonlicht. Door het efficiënter maken van de fotosynthese kan een deel van het verlies wellicht goedgemaakt worden. Een aantal experimenten zullen starten, maar ook hiervoor is er gewoon te weinig tijd om dit op grote schaal te doen. Zeker waardevol is het idee om een gigantische champignonkwekerij op te zetten onder het Sint-Pieters-Station. Daar is in 2010 de ‘grootste ondergrondse parking van de Benelux’ geopend. Gezien er nog nauwelijks wagens in staan is het mogelijk daar 50 000 vierkante meter in te zetten voor het kweken van paddenstoelen. Ironie van het verhaal is dat daarvoor heel veel paardenmest nodig is. Een beperkt quotum van paardachtigen zal terug toegestaan worden.

Met al deze ideeën en inspanningen moet het zeker mogelijk zijn de voedselproductie op te krikken met twintig procent. Maar dat zal het verwachte verlies niet kunnen compenseren. Joris heeft thuis een aantal berekeningen gemaakt. Hij leest even zijn notities voor: ‘Er zijn nu pakweg 2,5 miljoen mensen in BeterGent. Het huidig voedselpatroon bestaat uit gemiddeld 2 250 kilocalorieën per dag. Als we beslissen dit te laten zaken met 10% winnen we alweer een stuk en zal niemand echt hongerlijden. Naast de burgers zijn er in de regio nog ruim tachtigduizend honden. Dat is heel wat minder dan in 2020 toen een op de vijf gezinnen een hond in huis had. Honden krijgen minder blikvoeding en vlees dan enkele decennia terug. Maar toch, de gemiddelde consumptie van zo’n viervoeter blijft vijfhonderd kilocalorieën per dag. Anders gezegd, het voedsel van een vier honden is voldoende om een mens te voeden. Strikt genomen is het voer van de BeterGentse honden voldoende voor twintigduizend inwoners.’

Na de toelichting van Joris is het even stil. Iedereen herinnert zich nog de drama’s toen in ‘26 de paarden zijn opgeofferd. ‘Wacht even’ zegt Vikcy, een vrouw van middelbare leeftijd uit Gavere. ‘Voor een aantal oudere mensen is het hebben van een huisdier toch wel erg belangrijk voor de mentale gezondheid. Die kunnen we toch niet afpakken. Voor sommigen is dit hun enige gezelschap.’ De discussie zal nog even doorgaan om dan uiteindelijk tot een compromis te komen. Er komt een sensibiliseringscampagne om de bevolking ertoe aan te zetten alleen nog kleine honden te houden. Er komt een taks op honden zwaarder dan vier kilo, en een premie voor wie zijn grote hond inruilt voor een Chihuahua. Daarnaast zullen mensen aangemoedigd worden hun hond in een deelsysteem te stoppen. Zo kunnen meer mensen genieten van eenzelfde dier. De software van Dégage waarmee al fietsen, Airpods, bootjes en zeppelins gedeeld worden krijgt een extra extensie: Doggage.

De kwestie van de honden overschaduwt echter het belangrijkste voorstel van de voedselraad. Het invoeren van rantsoenering van voor een aantal essentiële voedingswaren. Graan, suiker, olie, aardappelen en champignons gaan op de bon. Elk gezin krijgt een bonnenboekje om wekelijks een juiste hoeveelheid van dit voedsel op te halen in de depots en winkels. Daarnaast zal streng toegezien worden dat er geen woekerprijzen gevraagd worden voor andere producten. Oja, gezinnen met een hond krijgen daarom niet meer bonnen. Ook dat zal ervoor zorgen dat binnen de twee jaar honden een zeldzaamheid worden. Al beweren kwatongen dat er hier en daar ook een exemplaar gebruikt is om hongerige magen te vullen.

***

Arwe heeft na zijn terugkeer uit Charleroi een plekje gevonden in Gent. Aan de Aziëstraat is op een lapje grond van zeshonderd vierkante meter een woonwagen vrijgekomen in een KWP. Dit is de afkorting voor een kleinschalig woonproject. De meeste KWP’s bestaan uit zones waar mensen wonen in caravans, campers, tiny houses, domes, yurts of andere kleinschalige woonvormen. Vaak zijn ze off the grid, delen ze een aantal gemeenschappelijke voorzieningen en proberen ze zo zelfvoorziend mogelijk te leven. In BeterGent alleen al zijn er naar schatting zo’n duizend van die KWP’s. De grootste ervan hebben honderdvijftig bewoners en functioneren bijna zoals de vroegere stammen. Op andere continenten zijn er ontelbaar veel van deze kleine gemeenschappen die van de natuur leven. Groepen mensen die erin slagen een bescheiden – en vaak hard – leven op te bouwen losgekoppeld van wat er nog overblijft van de beschaving.

Arwe laat zijn mama en nonkel binnen door de kleurrijk beschilderde gietijzeren poort. ‘Welkom’ roept hij ‘ik zal jullie graag even rondleiden in Minitopia’. Ellen kijkt met een licht afgrijzen naar het overwoekerende terrein met hier en daar kleine constructies, groetenbakken en materialen afgedekt met blauwe zeilen. ‘Mijn huisje staat helemaal achteraan’. Het gezelschap baant zich een weg langs een stapel recuperatiehout en een kleine serre, waarin Bart zelfs enkele paprika’s kan ontwaren. ‘In deze yurt woont Daniël en zijn vriendin Isabelle. Zij regelen de ventilatie en de verwarming automatisch met een app op hun telefoon.’ Arwe wacht even tot Bart en Ellen weer naast hem staan. ‘Deze oude kantoorcontainer is het nu huis van Karen en Helder. Daar staat de zelfgemaakte pippowagen van Jonas. Kijk eens hoe mooi!’ Voor Ellen ziet het er nogal hobbitachtig uit, maar ze moet toegeven dat het houtsnijwerk boven de deur bijzonder kunstig is. ‘Daar is onze gemeenschappelijke douche.’ Arwe wijst trots naar een hokje met een golfplaat en een gordijn. ‘Een uurtje zon is genoeg voor een douche.’ Ellen zegt het nog maar eens, al weet ze dat het zinloos is. ‘Arwe, je weet toch dat er ook plaats in mijn unit in de cohousing’. Arwe doet alsof hij dat laatste niet gehoord heeft. ‘En tadaam, hier ga ik wonen.’ Arwe gaat een paar treden naar beneden om de deur te openen. Bart dacht eerst dat het om een heuveltje ging. ‘Dit is een earthship, een huis dat half onder de grond zit, volledig gemaakt van recuperatiemateriaal.’ Ellen kijkt Bart aan met een frons en stapt dan toch binnen. De ruimte is verrassend licht en warm. ‘Mijn tegelkachel heeft deze morgen een uurtje gebrand’ legt Arwe geduldig uit ‘dit is voldoende voor de rest van de dag’. Hij toont de kleine maar geriefelijke keuken. Vlak voor het grote raam groeien tomatenplanten. Hij trekt aan een houten bol onder zijn bed dat op houten palen staat. Een kastdeur gaat open en de stang met kleerhangers zwaait naar buiten. Het is allemaal bijzonder ingenieus ingericht. ‘Het hele huis werkt op 10 ampere, de vorige bewoner had een verbruik van 150 kilowattuur.’ Bart wil ook iets inbrengen: ‘Dat is niet slecht, 150 kilowattuur per maand’. ‘Nee,’ roept Arwe ‘per jaar! We wekken alle energie zelf op met zonnepanelen, en hebben een kleine wijkbatterij.’ ‘En omdat er nu minder zonlicht verwacht wordt plaatsen we volgende week een micro windmolen’. Arwe opent een luikje in de achterwand. ‘Dit is onze ijskelder, een eeuwenoude methode om voedsel koel te houden zonder koelkast.’ Ellen en Bart zien hoe Arwe straalt bij deze rondleiding. ‘Ik ben heel blij dat je hier je plek hebt gevonden’ zegt Ellen capitulerend. ‘Het is uiteindelijk maar twintig minuten fietsen van bij ons.’ En ze denkt aan haar dochter die tienduizend kilometer verder vertoeft. Laat mijn zoon dan maar in een stam in de buurt wonen.