III.VII. battlestars en een selfiestick

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

Elk einde is een nieuw begin. De dood van een oude Chinese vrouw zal voor mij even bepalend zijn als het uiteenvallen van wat een halve eeuw lang de machtigste natie op de planeet was. Wat de ene dag onmogelijk is wordt de volgende dag vanzelfsprekend en omgekeerd. Ik heb het altijd wat raar gevonden dat oudere generaties zoveel belang hechten aan perspectief en zekerheid. Ik begin ze beter te begrijpen. Een beetje goed nieuws komt deze keer van het virusfront. In BeterGent blijven ze nadenken over geld.

Vrijdag 4 oktober 2041 – 391,60 ppm

Die ochtend staat Lu plots in mijn kamer. Haar gezicht bedekt met tranen. ‘Oma.’ Meer moet ze niet zeggen. Ik schaam me voor mijn reactie. Terwijl ik Lu tegen me aandrukte komt meteen een prettige gedachte naar boven. Misschien kan ze nu toch mee op reis! Enkele minuten staan we roerloos tegen elkaar. Ik probeer het idee dat me blij maakt te verdringen en het verdriet van Lu te voelen. Mijn mama doorbreekt te stilte. ‘Kom Lu, ga even zitten’, en ze legt een arm om de schouder van de jonge vrouw. Ondanks haar gebruikelijke stevige laarzen en jeansbroek zie ik nu pas hoe frêle Lu is. Ze neemt plaats in de zetel, terwijl mijn mama een pot thee zet. ‘Gisterenavond was ze nog goed. Ze heeft nog verteld over mijn mama. Toen viel ze rustig in slaap. Dus ging ik nog even naar het labo, waar ik uiteindelijk bleef door werken tot vier uur ’s morgens. Toen ik terugkwam…’ Ze snikt zachtjes. ‘Je Oma zal vredig gestorven zijn, zonder pijn.’ zeg ik. Ik besef dat dit niet meteen de juiste woorden zijn.

‘Nu heb ik geen familie meer.’ Het klinkt als een nuchtere vaststelling. ‘Euh’ stamel ik ‘Ik ben er voor je. En ik blijf hier. Overmorgen vertrek ik niet op reis. Britt kan wel iemand van de reservelijst oproepen.’ Lu neemt me stevig vast bij mijn schouders, mama giet de oolong thee in drie keramieken bekers. ‘Man,’ zegt Lu vastberaden. ‘Jij gaat mee met de Aeromoddeler. Ik wil het. Misschien kan ik je achterna komen. Met een hogesnelheidstrein of zo? Maar eerst moet ik mijn oma waardig begraven.’ De hemel klaart op voor mij. ‘Ons achterna komen? Lu, ik heb een beter idee.’ Ik struikel bijna over mijn woorden. ‘Ik vertrek nu naar Britt en vraag om het vertrek uit te stellen.’

***

New America. Dat is de officiële naam van de pas opgerichte coalitie van een aantal Amerikaanse staten. De centrale as bevat alle gebieden tussen Texas in het Zuiden en North Dakota aan de Canadese grens. Ten westen hiervan hebben New Mexico en Colorado zich aangesloten. Aan de Oostkant vervolledigen Louisiana, Iowa en Minnesota het plaatje. Daarmee zijn de VS letterlijk in drie stukken gescheurd. Aan de Oostkust een lappendeken van stadsregio’s die eerder naar Europees model functioneren en kiezen voor de Dolfijnenaanpak. Aan de Westkust is de situatie nog onduidelijk. Zo wil Californië een procedure opstarten om lid te worden van de Europese unie van stadsregio’s. De staat Washington wil deel worden van Canada, Arizona zoekt aansluiting bij Mexico. De herverkaveling is nog volop aan de gang en op heel wat plaatsen heerst totale anarchie. Een aantal prepper gemeenschappen hebben autonome regio’s uitgeroepen die ze met wapens verdedigen. Ze bezitten hun eigen waterbronnen, voedselvoorraden en energievoorzieningen. 

In New America is er geen plaats voor wanorde. De eerste president van NA is Jared Kushner, aangesteld door de gouverneurs van de tien deelnemende staten. In zijn inauguratie rede neemt hij geen blad voor de mond. Hij stelt onomwonden dat het blanke ras superieur is en het tijd is voor de restauratie van de natuurlijke orde. Wie slim is en hard werkt mag pakken wat hij kan. Wie zwak is of lui moet niet op steun van de overheid rekenen. De nieuwgevormde natie zal geen enkele internationale instantie erkennen en weigert deel te nemen aan multilateraal overleg. De overheid krijgt een monopolie op geweld. Het grootste deel van het overheidsbudget gaat naar leger, politie, inlichtingendiensten en grensbewaking. Er komt een uitgebreid programma voor de ontwikkeling van Battelstars in de ruimte. Onbemande commandofaciliteiten die in geosynchrone banen over potentiële vijanden cirkelen. Tegen 2050 wil Kushner dat New America in staat is om binnen een halfuur elk doelwit op de planeet te vernietigen met een hypersonische raket. Met deze visie wil de nieuwbakken president zijn inwoners verenigen. Een poging om Kennedy’s man on the moon speech over te doen. Wat hij er niet bij vertelt, maar wel deel is van zijn programma: alle andere overheidstaken (zorg, onderwijs, infrastructuur) worden overgedragen aan de markt.

‘Make New America great again, and god bless you’. Zo eindigt de nieuwe president zijn toespraak met een verwijzing naar zijn schoonvader. De arme man is aan het begin van zijn tweede ambtstermijn jammerlijk getroffen door de bliksem die insloeg op zijn selfiestick. Trump had net aangekondigd dat er op Mount Rushmore een vijfde granieten presidentenkop zou komen. Die van hemzelf. Het is nog niet duidelijk of dit plan zal doorgaan.

In grote delen van de wereld huiveren mensen bij de geboorte van deze nieuwe staat. Alsof er niet al genoeg katten te geselen zijn.

***

Een opvallend rapport van de universiteit van Utrecht aan Zee maakt een overzicht van alle geregistreerde epidemieën de voorbije twintig jaar. Hoewel het aantal Zoönoses (infectieziektes die van dier op mens worden overgedragen) blijft toenemen zijn een paar opvallende evoluties waargenomen. De verspreiding van nieuwe ziektes gaat trager nu de luchtvaart al twee decennia op een laag pitje staat. Na de crisis met de Lone Star teek is in regio’s waar de industriële veeteelt is stopgezet het aantal schadelijke mutaties drastisch verminderd. Bij kleinschalige veeteelt zijn er dan meer vaststellingen van overdracht van virussen maar dit leidt zelden tot grote uitbraken. Het invoeren van de principes van de agro-ecologische landbouw is een bijkomende factor in het bestrijden van plagen. Het stimuleren van een gezonde biodiversiteit en evenwichtige bodem blijken belangrijke determinanten die uitbraken beperkt. Tenslotte speelt ook de levensstijl een essentiële rol. Gemiddeld genomen zijn twintigjarigen nu gezonder dan hun ouders op dezelfde leeftijd. Begin deze eeuw bestond het menu van veel welvarende mensen uit veel vetrijk voedsel met grote hoeveelheden suiker, zout en chemische additieven. Vaak nog in combinatie met een zittende levensstijl, te veel alcohol en een manie voor hygiëne en steriliteit. Het is duidelijk dat deze elementen de natuurlijke weerstand eerder verzwakken dan versterken. Het rapport besluit voorzichtig optimistisch. Uitgebreid onderzoek toont aan dat de mens beter leert samenleven met virussen en de kansen op dramatische pandemieën zoals Demeter kleiner zijn geworden. Al leert de geschiedenis ons dat we steeds rekening moeten houden met het onverwachte.

***

Het financieel model in Gent krijgt een update. Het Europese basisinkomen is sinds de invoering niet geïndexeerd en verliest steeds meer aan belang. De Neuro is enkel nog nuttig voor de handel met andere stadsregio’s. De lokale munt, de Draak, is de belangrijkste munt geworden voor de 2,4 miljoen inwoners van BeterGent. Zowel digitale als fysieke Draken zijn in omloop. Bijzonder aan de munt is het mechanisme van de negatieve rente. Het accumuleren van geld zorgt dat je armer wordt in plaats van rijker. Aangezien Draken enkel binnen de stadsregio waarde hebben worden de munten vlot uitgegeven en is een bloeiende lokale handel ontstaan. Meestal bepalen aanbieders en gebruikers onderling hoeveel waarde aan een transactie wordt gekoppeld. De richtlijn is wel dat één uur arbeid gelijk staat met veertig Draken. Een regel die nog dateert van de jaren twintig, toen Gent de grootste Letsgroep van het land kende.

Het systeem werkt met de cyclos-software waardoor renteloze geldschepping mogelijk wordt. De Drakencommissie, voorgezeten door Johan Boelaert (die eind vorige eeuw nog aan de wieg stond van het fameuze Local Exchange Trading System met Stropkes) houdt nauwkeurig in de gaten hoe snel de hoeveelheid Draken in omloop stijgt. Want inflatie, ook met lokale munten, kan zware gevolgen hebben. Het beperken van de geldhoeveelheid gebeurt door de hoogte van het maandelijks aanvullend basisinkomen, uitgekeerd in Draken, te verminderen. Als een substantiële daling noodzakelijk is, worden de meest precaire groepen daarvan vrijgesteld. Dit maakt dat zowel de armoede als de ongelijkheid binnen de stadregio bijzonder laag zijn.

De nieuwe uitdaging is de munt te koppelen aan ecologische doelstellingen. Want ook met Draken en Neuros kan je overbodige spullen kopen en energie verspillen. Vooral oudere mensen hebben de neiging massa’s prullen te verzamelen. Zo is er een geval bekend van een dame die voor haar woning honderden zonnelampjes bij elkaar kocht. Een kleurrijk spektakel maar niet meteen ecologisch. Daarom ligt het plan op tafel om over te schakelen naar klimaatdukaten. Dat wil zeggen dat iedereen over eenzelfde hoeveelheid CO₂krediet beschikt. De prijs van elke dienst of van elk product is dan afhankelijk van de energie-inhoud ervan doorheen de hele levenscyclus. Voor de producenten is dit een sterke stimulans om ecologischer te gaan produceren. Voor de consument wordt kiezen voor duurzame diensten de basisreflex. Het aantal toegekende klimaatdukaten kan jaarlijks naar beneden bijgesteld worden om zo in lijn te blijven met de klimaatobjectieven. Het oude plan van de stad om tegen 2050 volledig klimaatneutraal te worden maakt misschien nog een kans. Voor het uitwerken van de technische details is een werkgroep opgestart. Johan Boelaert nadert ondertussen de honderd en zal binnenkort zijn functie vacant stellen. Top kandidaat-opvolger is Elisa Haerinck. Ze is niet alleen actief binnen het netwerk van Collapsonauten maar heeft een lange staat van dienst als directeur prudentieel toezicht bij de voormalige nationale bank. Al weet niemand precies wat dit betekent.