I.VII. de bal moet rollen

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

Ik voel me als een vis in het water. Ik kan al knipperen met mijn ogen en slik regelmatig een flinke slok vruchtwater in. De aprilvis die zich buiten mijn veilige cocon heeft aangemeld doet iedereen naar adem happen. De overheden weten absoluut niet hoe ze deze situatie moeten aanpakken. Gelukkig wordt deze keer het voetbal niet afgelast. Tegelijk is het tijd om enkele nieuwe personages op te voeren. Maak kennis met Roger en Apple. Twee figuren die in mijn later leven nog een belangrijke rol zullen spelen.

Dinsdag 1 april 2025 – 430.00 – ppm

Roger wordt wakker na een diepe slaap van maar liefst 18 uur. Hij krabt even zijn onverzorgde baard, en vult de Italiaanse espresso met water en koffie. Zijn wijkende haarlijn toont een hoog voorhoofd, met onder de witte wenkbrauwen heldere blauwe ogen. Hij rekt zijn lange lijf en zet zoals gewoonlijk de tv aan terwijl hij naast zijn gasvuur staat te wachten op het gesis en de stoom. Hij schenkt zijn eerste kopje uit, het nieuws van negen begint. Hebben ze nu echt niks beter gevonden voor 1 april, denkt hij, zichzelf vervloekend dat het brood op is en zijn ontbijt beperkt zal blijven tot koffie en een pak speculaas. Alle geld is verdwenen, hahaha, overal in de wereld, hahaha, de regering zal het oplossen, hihihaha. Het is wel een beetje vreemd dat de hele nieuwsuitzending daarover gaat, met reacties van analisten, buitenlandse correspondenten, ministers en natuurlijk de vrouw en de man in de straat. De beelden van de rijen aan de bankautomaten en de plunderingen in de voorsteden her en der in Canada en Frankrijk zijn wel erg realistisch. Ze hebben wel moeite gedaan om hun grap geloofwaardig te maken deze keer. Roger vloekt opnieuw want een stukje van zijn speculaaskoek is net iets te lang in de koffie blijven hangen en erin gevallen. Hij zucht en neemt de afstandsbediening om wat rond te zappen. Dit is toch wel erg verdacht, op alle zenders zijn er extra journaals, breaking news en wat nog allemaal over het verdwenen geld. Zelfs op kanaal zeventien waar je normaal 24/7 alleen maar reportages ziet over robots die voetballen gaat een nieuwsflash door het beeld. Dit kan niet. Het is onmogelijk dat dezelfde 1 aprilgrap wereldwijd tegelijkertijd gebracht wordt.

Roger wordt nieuwsgierig en grijpt naar zijn smartphone in de achterzak van zijn broek die op de grond ligt. Dat er geen notificaties zijn van Facebook en Twitter is hij ondertussen gewoon. Roger scrolt door zijn contacten en ziet daar Bart VD verschijnen. Dat is alweer een tijdje geleden. En als er iemand is die altijd op de hoogte is en de waarheid spreekt is het natuurlijk Bart. Zijn oude klasgenoot die hij zelden kan betrappen op enig spoor van gevoel voor humor. ‘Ha die Bart’ begint Roger meteen ‘Oude rukker, hoe gaat ie’. Bart schrikt even van het enthousiasme en antwoord met gedempte stem.  ‘Dag Roger, ik zit op de trein’. ‘Ok, ik stoor toch niet hé’. Ja denkt Bart, ik ben hier verwoed aan het nadenken of het zinvol is om mijn moeder bij me in te laten wonen. ‘Nee’ zegt Bart ‘Ik luister’. ‘Zeg Bart, die aprilgrap van dat geld, dat is toch knap hé, op de radio, op tv, overal zeggen ze hetzelfde, dat is toch straf gedaan’. Bart kan even niet volgen. ‘Wat bedoel je Roger over een grap’. ‘Ja, al het geld is verdwenen hahaha, 1 april hé, haha’. Dan pas beseft Bart dat Roger geen idee heeft van wat er aan de hand is. ‘Roger’ vraagt Bart ernstig ‘wat heb je de voorbije nacht en de dag ervoor gedaan?’. ‘Hm, eens kijken, ik heb gisteren vlak na de middag een tocht van 180 kilometer gefietst door de Vlaamse Ardennen. Zodra ik thuiskwam heb ik gedoucht en ben meteen in bed gedoken. Zalig, zo eens diepgaan, weg van de wereld’. ‘Roger, dan moet ik je iets vertellen, je bent misschien de enige die het nog niet weet, maar alle virtuele geld is sinds gisterenavond verdwenen. Het is geen aprilgrap’.

***

De banken hebben opdracht gekregen de deuren te sluiten maar toch staan er op zaterdagochtend overal grote menigtes voor de glazen deuren. Allen komen ze geld afhalen, en ook Joris heeft opdracht gekregen zoveel mogelijk te bemachtigen. Hij heeft niet alleen zijn bankkaart bij maar ook de uittreksels die hij minutieus in een mapje blijft bijhouden. Mona had vaak gelachen met haar vader die – wellicht als laatste in Europa – extra wou betalen om de papieren uittreksels thuisgestuurd te krijgen. Eindelijk zal hij nu kunnen laten zien dat dit de juiste keuze was.  De meeste banken houden ramen en deuren angstvallig gesloten. Hier en daar staan extra agenten van securitybedrijven voor de deur.  Joris heeft echter geluk, zijn relatief kleine bank ‘New B’, met als baseline: de bank van de burger, heeft de lokale directies gevraagd om de klanten te informeren. De bankdirecteur staat op de stoep voor de gesloten deur en spreekt de snelgroeiende menigte toe. “Beste mensen, mag ik vragen even geduld te hebben, zoals jullie wel weten is er een mondiaal geldprobleem. Onze IT-systemen werken niet, en het is onmogelijk om geld af te halen vandaag, niet in de automaat en niet via het loket”. Een jonge man onderbreekt hem: ‘maar jullie hebben toch cash geld in de kluizen, en het geld in de automaat, daar kunnen jullie toch aan’. De directeur die niet gewoon is met lastige klanten om te gaan schraapt zijn keel. “Wij hebben maar een kleine reserve cash in huis, en we kregen opdracht van Brussel om het niet mee te geven. We kunnen namelijk geen verrichtingen invoeren in ons systeem”. “Ik zal met plezier een papierke ondertekenen als ik een paar honderd euro van mijn eigen geld krijg!” roept een vrouw met paarse haardos. Instemmend gemompel stijgt op vanuit de groep. “Maar mevrouw” probeert de man in grijs pak nog “zonder IT-systeem gaat dit niet”. Ook Joris krijgt het op zijn heupen: “Beste directeur uw IT-systeem begint op mijn systeem te werken, het is toch ons geld daar in uw bank, kijk ik heb hier al mijn uittreksels sinds uw bank vier jaar geleden is gestart”. Hij probeert de zware zak met papieren boven zijn hoofd te tillen. Het gemor in de groep klinkt luider. “Sorry, sorry, net als alle andere banken zitten wij gekoppeld aan de internationale SWIFT-banksoftware en kunnen we op eigen houtje niks doen. Maar als blijkt dat het probleem blijft aanhouden zullen we zelf een manier zoeken om de resterende cash onder onze klanten te verdelen. Op een eerlijke manier.” De bankdirecteur herhaalt deze laatste woorden driemaal, glipt naar binnen en sluit snel de deur af. “Dan blijven hier we hier zitten tot maandag” roept een jonge kerel met baard. Dat vinden de meeste klanten toch wat te veel van het goede en ze stappen druk discussiërend huiswaarts. De man met de baard blijft nog een uurtje zitten op de drempel van de bank, maar druipt af zodra en hij een sms’je krijgt van zijn vrouw. ‘Het eten is klaar liefje’.

***

Het hoofd van Bart zit vol gedachten. Hij denkt aan Roger, aan zijn mama in haar appartement. Aan de situatie aan de grens tussen China en India, aan de mogelijke gevolgen van het verdwenen geld. Als het erger gaat worden, is het dan niet beter dat zijn moeder bij hem intrekt? Dat moet hij straks maar eens met haar bespreken. De trein zit vol, zelfs al is het een zaterdag. Niet iedereen heeft geld om een ticket te kopen – en de automaten doen het niet natuurlijk – maar de treinbegeleiders zien vandaag zwartrijders door de vingers. De regering beseft dat het beter is om het openbaar vervoer zo lang mogelijk te laten functioneren. En aangezien er nog een beetje vertrouwen in de overheid rest, blijven de medewerkers van het spoor nog aan het werk. Voorlopig toch. Net als de regering hopend dat de drukpersen in Frankfurt niet zullen stilvallen. Het is nog een flinke wandeling vanaf het station en tegen de middag komt Bart aan bij zijn mama. Odette neemt haar zoon meteen mee naar de slaapkamer en vraagt hem om even op bed te liggen. ‘Voel je iets’ vraagt ze?  ‘Wat bedoel je mama, ik voel niks speciaal, wel moe en ongerust, dat wel’. ‘Maar aan het bed, voel je iets aan het bed’. ‘Ik zou hier wel een dutje kunnen doen denk ik’. ‘Mijn geld zit hier onder’ fluistert ze,’750 euro’. Bart moet nu toch even lachen. ‘Goed hoor mamaatje, dat is heel goed’. Ze gaan in de woonkamer zitten met een kop koffie. Op de breedbeeld-tv is een debat bezig waarin diverse politici over elkaar struikelen om de schuld aan de ander te geven. ‘Mag de tv uit, mama.’ Bart wil een beetje rust om het moeilijke gesprek te starten. ‘Ik zal de klank uitzetten, want ik geniet toch van het scherpe beeld, mooi he met dat panoramisch scherm’.

***

Die avond is een belangrijke oefeninterland gepland in het fonkelnieuwe Eurostadion. De Rode Duivels hebben zich met veel moeite gekwalificeerd voor het komende EK, in Duitsland. De sparringpartner van de avond is Nigeria, een van de favorieten voor de Afrika-cup. De Belgische voetbalbond kwam in crisisberaad bij elkaar om te beslissen of de wedstrijd wel kan doorgaan gezien de situatie. En zelfs als de match gespeeld wordt is nog de vraag wie zal erop afkomen? Alle kaartjes zijn op voorhand verkocht, maar een pintje bestellen via het cashless systeem zal niet lukken. In overleg met de burgemeester en de regering valt het besluit dat de wedstrijd zal doorgaan, en dat mensen bij wijze van uitzondering hun eigen drank mogen meebrengen. Het verbod op blikjes en petflesjes moet om veiligheidsredenen wel behouden blijven, dus mogen mensen hun drank enkel meebrengen in plastic zakjes. Omdat het in de chaos van de dag onmogelijk is om deze boodschap fatsoenlijk te communiceren worden in overleg met de Civiele Bescherming nog grote hoeveelheden zakjes aangevoerd. Volle zakje met drinkwater, maar evengoed duizenden lege zakjes die bezoekers kunnen gebruiken om hun meegebrachte bier en wijn in over te gieten. In de onderzoekscommissie een jaar later zal nog een hevige discussie losbarsten of het wel zinvol was om al dat materiaal op te vorderen voor een voetbalwedstrijd. Maar toen leek het zelfs een kwestie van staatsbelang om op deze traumatiserende dag deze voetbalwedstrijd te laten doorgaan. Het heeft al een fortuin gekost om de spelers van de nationale ploeg over te vliegen, 80% van de Rode Duivels speelt bij een Chinese ploeg, dus kan de match maar beter niet afgelast worden. Tenslotte, er is geen reden om onze levensstijl – inclusief voetbalplezier – op te offeren voor deze cyberterroristen.

***

Apple Simon mag als jonkie voor het eerst mee naar het buitenland met de nationale voetbalploeg. Als opkomende talent zal hij misschien voor het eerst mogen aantreden in Brussel, tegen België, een voormalige grootheid in het voetbal. Hij heeft net als alle andere spelers een envelop gekregen met 1 500 euro zakgeld voor het verblijf van drie dagen in de Belgische hoofdstad. Hij wil zoveel mogelijk van het geld bijhouden om thuis aan zijn familie te schenken, maar gaat op de middag met een paar ploegmaats een kijkje nemen in de befaamde Nieuwstraat. De winkels op zich vallen tegen, die kent hij allemaal van in Abuja. Maar de chaos die ontstaat is zelfs voor Apple, die wel een en ander gewoon is, verbijsterend. Met enkele ploegmaats staat hij in het midden van de winkelstraat te kijken naar een levend standbeeld dat een of andere Griekse God moet voorstellen. Op ongeveer hetzelfde moment hoort hij geschreeuw uit de open winkeldeuren links en rechts van hen. Er wordt op alarmknoppen geduwd, mensen komen roepend en schreeuwend buiten. Iedereen spreekt iedereen aan, smartphones worden bovengehaald. Iedereen begin te bellen in alle talen, de paniek spreekt uit de ogen van de consumenten met de bungelde winkeltassen aan hun armen. De Griekse God probeert nog een tijdje zijn pose vol te houden, maar zodra hij tussen half dichtgeknepen wimpers merkt dat mensen het kleingeld uit zijn hoed beginnen te grabbelen smijt hij vloekend zijn palmtak op de grond en pakt zijn ondertussen lege hoed. Apple heeft nog altijd geen flauw idee van wat er aan het gebeuren is en is druk bezig het tafereel te filmen met zijn Samsung. Omdat zijn ouders het een goed idee vonden hun eerste zoon 18 jaar geleden te noemen naar het bekende computermerk gebruikt hij liever andere apparatuur. Als echter een huilende vrouw hem aanklampt en blijft herhalen ‘my money is gone, my money is gone’ besluit hij samen met zijn kompanen naar het hotel terug te keren. Er is tenslotte nog een belangrijke match op komst.

***

De reactie op deze nieuwe schok verschilt van plek tot plek. Zodra duidelijk wordt dat het ‘geld op is’ starten plunderingen in tientallen steden. Vooral in de VS en Zuid-Oost Azië gaat het er hevig aan toe. Behoorlijk goed georganiseerde bendes trekken met terreinwagens de geldautomaten uit de muur om ze mee te nemen en te ontmantelen – en als dit niet lukt – op te blazen. Dat in veel gevallen de biljetten dan met inkt zijn gekleurd wordt niet als zo’n groot probleem gezien. Beter besmeurde bankbiljetten dan geen bankbiljetten. Hier en daar maken groepen jongeren gebruik van de chaos om winkelcentra binnen te vallen, waarbij vooral de luxeproducten fel gegeerd zijn. De jongelui hebben in hun leven al zoveel duizenden reclamespots gezien van producten die ze niet konden kopen dat ze deze kans op compensatie niet verloren laten gaan. Ze doen uiteindelijk enkel wat de reclame industrie steeds heeft gezegd. Schaf je dit superdunne uurwerk aan dan hoor je er echt bij. Koop nu dit exclusief parfum en de vrouwen zullen voor je vallen. Draag deze luxueuze laarsjes van krokodillenleer en voel je herboren. De manier waarop de producten worden ‘aangeschaft’ is dan niet helemaal orthodox, maar de roes van de nieuwverworven items werkt toch voor heel even. In de meeste plaatsen in Europa blijft het relatief rustig, veel winkels sluiten de deuren. Mensen die nog wat cash hebben proberen wat te hamsteren. In Gent zijn er enkele kleine opstootjes aan banken, en is er melding gemaakt van twee overvallen op gokkantoren waar men aan de haal is gegaan met de aanwezige bankbiljetten. Het ongeloof is echter nog te groot voor de massa’s om meteen om te schakelen naar de overlevingsmodus.