Zoals jullie trouwe bloglezers al weten, een van de plannen voor 2018 is het schrijven van een boek. Het verhaal speelt zich af in de toekomst. Deze mogelijke toekomst is dus mede afhankelijk van beslissingen die vandaag genomen worden. De recente berichten over het einde van Uplace zijn in die zin dan ook een tegenvaller voor mijn schrijfproject. Ik had in mijn boek namelijk een paar stukjes voorzien over dit winkelcentrum ervan uitgaande dat het gebouwd zou worden. Gezien de actualiteit zal ik het nu moeten schrappen uit mijn manuscript. Dus kan ik het evengoed hier delen. Welkom in 2023.

Juni 2023

De werken aan het zogenaamde Uplace winkelcentrum worden stilgelegd. Na een procedureslag van 13 jaar beslist de Raad van state definitief dat zowel het ruimtelijk uitvoeringsplan als de milieuvergunning onwettig zijn. Er is geen beroep meer mogelijk en de eigenaar krijgt een vordering tot afbraak. Het terrein zal moeten hersteld worden in de oorspronkelijke staat, zelfs al is een groot deel van het complex zo goed als afgewerkt. Voorzitter Bart Verhaeghe reageert furieus, in diverse interviews haalt hij keihard uit naar alle politici die hem steeds beloofden alles te regulariseren en die zich nu laten inpakken door de rechterlijke macht. ‘In wat voor land leven we eigenlijk’ fulmineert hij ‘Hoe kan iemand nog een onderneming uit de grond stampen als de rechters steeds partij kiezen voor een paar klagende buren en vogelliefhebbers’. Omdat Verhaeghe echter na herhaalde aanmaningen weigert de afbraak op te starten riskeert hij een gevangenisstraf.

De zondag nadat het aanhoudingsbevel is uitgevaardigd verliest zijn ploeg Club Brugge een cruciale wedstrijd en is de degradatie naar naar eerste klasse B een feit.  De beelden van de norse zwijgende voorzitter die wegbeent in de spelerstunnel blijken achteraf de laatste te zijn. De dag erop is er geen spoor meer te bekennen van de flamboyante ondernemer. Hij lijkt van de aardbol te zijn verdwenen, zijn vele vennootschappen met hem. Maanden later zal hij gesignaleerd worden als schaapherder in de Schotse hooglanden, maar die geruchten zijn nooit bevestigd. De bijna afgewerkte en tegelijk illegale gebouwen staan leeg, de NV Uplace is verdwenen samen met tientallen miljoenen overheidssteun. Omdat de bewakingsfirma’s niet langer betaald worden verdwijnen de laatste bewakers. De bijna afgewerkte tempel van van het hoogconsumentisme staat er troosteloos bij.

In mei 2023 komen de eerste oproepen op de sociale media. Activisten roepen op om de gebouwen van Uplace in te nemen. Er is tenslotte een grote woonnood, mede door de meest recente golf van klimaatvluchtelingen uit Bangladesh. Veel jonge ondernemers vinden geen plek om hun activiteiten te starten. Het gigantische terrein en de vele gebouwen bieden grote mogelijkheden. Nauwelijks drie weken later is het hele complex omgebouwd tot vrijstaat Ourplace. Gezinnen met kinderen, pas erkende vluchtelingen, jonge ondernemers, kunstenaars en activisten hebben de grootste kraak uit de Belgische geschiedenis uitgevoerd. Zelfs een groep ambtenaren die in het Brusselse werken bouwen er een samenhuisproject in de gigantische fitnesshal. Op korte tijd wordt de site een broedplaats voor ecologische en maatschappelijke experimenten. Iedereen die wil meewerken is welkom, en binnen de kortste keren ontstaat een bloeiende gemeenschap met meer dan 400 vaste bewoners. Ourplace lokt zoveel bezoekers dat de pas aangelegde tramlijnen het volk nauwelijks kunnen slikken. In plaats van een belevingscentrum voor consumenten wordt de ex-Renaultsite in Vilvoorde een bedevaartsoord voor frisdenkers en vernieuwers. Met als nieuwe baseline: ‘beleef hier de toekomst’.

De lokale middenstand plukt meteen de vruchten van de nieuwe bewoners en hun vele bezoekers. Hoewel een aantal politici in de dagen na de bezetting hun verontwaardiging uitspreken over ‘dit schaamteloos disrespect voor eigendomsrechten’ durft geen enkele partij de grote middelen in te zetten om het dorp te ontruimen. Zeker nu er zowat dagelijks honderden schoolkinderen op bezoek komen om de nieuwe wereld te proeven.

De achtjarige Yunes kijkt zijn ogen uit. Samen met zijn klasgenoten brengt hij een bezoek aan dit bizarre themapark. In de ene hal staat een batterij drie-D-printers onderdelen voor een elektrische auto te printen, terwijl buiten een groep Bagladeshi klei aan het kneden is. Deze klei wordt in houten mallen geduwd, omgekeerd en in de zon gelegd om een maand te drogen. De bakstenen zullen later gebruikt worden om eenvoudige woningen te bouwen. Daarnaast staat een veld met zonnepanelen en diverse types van zelfgemaakte windmolens. Yunes herkent het Savonius model van de draaiende reclame borden die hij vaak ziet aan tankstations. Wat verderop staan de containers waarin vissen worden gekweekt in een circulair systeem. Zero Waste – Zero Energy staat er op een paneel geschilderd. Met zijn vriendjes mag hij meehelpen met het vlechten van manden, terwijl boven zijn hoofd drones vliegen om de luchtkwaliteit te meten. Ze meten niet allen de impact van het nabijgelegen viaduct van Vilvoorde maar ook het fijn stof boven de serie rocketstoves en tegelkachels die getest worden. Tijdens de lunch proeven de kinderen zelfgebakken chiabattas met een vreemde limonade van kruiden. Hij ziet voor het eerst van zijn leven een wortelkelder en een boterkarn. Een enthousiaste dame demonstreert in slecht Nederlands hoe je brandnetelbier kan maken. Het atelier van de calendulabalsem ligt naast de werkplaats waar je kleine e-bots kan maken. Yunes test het composttoilet en kijkt zijn ogen uit op de anaerobe vergister. Waar hij echter op afknapt is de demonstratie waarbij een kalkoen wordt geslacht. Daarbij gebruiken de drie slachters een verkeerskegel. Gefascineerd ziet Yunes hoe het dier ondersteboven in de verkeerskegel wordt geduwd. Terwijl een man stevig de poten vasthoudt plaatsen de twee anderen elk een bezemsteel aan elke kant van de nek die uit het gat van de verkeerskegel hangt. Yunes schrikt als de twee mannen de bezemstelen aandrukken en draaiend naar omlaag duwen. Meteen wordt de halsslagader doorgesneden met een scherp mes. Yunes rent kokhalzend terug naar het composttoilet. Stukjes half verteerd zuurdesembrood vallen in het zwarte gat. Maar verder heeft Yunes alleen maar mooie herinneringen aan zijn eerste kennismaking met Ourplace.

Er komt verder in het boek nog een stukje over Ourplace, dat kan hier op een ander moment wel eens plaatsen. Zoals steeds kan je dit bericht delen op Facebook. Feedback op het verhaal (en op eventuele taalfouten) kan je hier achterlaten. Bedankt.