armoede in een rijk land


Vanavond (en morgenavond) de laatste gemeenteraad voor de zomer. Er staan weer heel wat thema’s op de agenda en ik zal wellicht tussen komen rond de kwestie van de tonijn en een voorstel doen om met de stad ook te kiezen voor Green IT.

Relatief onbelangrijke punten in vergelijking met de realiteit van de armoede in Vlaanderen, zoals we konden zien in de Panorama reportage vorige week. (en nog steeds hier online te bekijken). Een samenleving die toelaat dat steeds meer kinderen opgroeien in armoede is dringend een gewetensonderzoek toe. In plaats van de typische discussies waarbij de federale, Vlaamse en lokale overheden de verantwoordelijkheid naar elkaar doorschuiven zou een gezamenlijke totaal aanpak toch aangewezen zijn.

Als je de reportage nog niet gezien hebt, dan hierbij een verzoek om dit alsnog te doen (en daarom hou ik vandaag heel kort)

arm vlaanderen

24 reacties op ‘armoede in een rijk land’

  1. Ik heb enkele kritische bedenkingen bij de reportage. Maar vooreerst, het is prachtig gemaakt, en laat eindelijk eens de mensen zien achter de ruwe cijfers.

    Uit mijn “beperkte” ervaring na 20 jaar onderwijs weet ik dat armoede een diep probleem is. Het zet zich van generatie op generatie over. Maar waarom zie ik zoveel kansarmen rondom mij bijvoorbeeld roken? En in heel wat arme wijken in onze regio zie je toch ook dikke auto’s voor de deur staan. Waarom wil men daar dan zoveel geld aan spenderen???
    De persoon die bij ons komt poetsen kloeg bijvoorbeeld dat een boekentas voor haar dochter 18 euro kost. Toen wij haar er attent op maakten dat ze dat bedrag oprookt op 3 dagen, en dat 3 dagen stoppen met roken een boekentas is, stond haar verstand even stil.

    Mensen geven blijkbaar ook sneller geld aan luxegoederen, maar kunnen dan bijvoorbeeld de schoolfactuur niet meer betalen (iets wat sterk opkomt). Natuurlijk is dat niet altijd zo, maar ik zie het toch regelmatig en het duikt meer en meer op.

    Wie trouwens een beetje detective speelt op het internet komt soms tot verrassende zoekresultaten. Zoals een zekere Jessica Van Eggelpoel (een van de personen die aan bod komt in de reportage) die op haar Facebookpagina eerder de indruk wekt van een fuifbeest. Op haar pagina toch ook duidelijk dezelfde fascinatie voor snelle auto’s, moto’s, etc. https://www.facebook.com/van.e.jessica/photos

    Like

    Beantwoorden

    1. Wat is het interessantste voor televisiemakers om in beeld te brengen: de gevolgen van armoede die visueel heel zichtbaar zijn of de complexe redenen voor armoede die zichtbaar zijn via grootschalige anonieme onderzoeken en dus enkel cijfermateriaal als voorbeeld geven?

      En als je als voorbeeld individuele gevallen wil tonen aan mogelijk miljoenen kijkers, wat is het interessantste voor televisiemakers: anoniem gemaakte personen tonen in een onherkenbare woning of personen die zichzelf tonen zoals ze zijn en leven?

      Het is positief dat de reportagemakers het debat over armoede hebben aangewakkerd, maar is het wel zo positief voor de mensen in de reportage om ze herkenbaar te laten zien?

      Lopen de herkenbare getoonde personen daardoor niet het risico om nog meer stigma op zich te krijgen dan dat ze al via hun armoede krijgen?

      Kunnen reportagemakers dezelfde kansarmoede laten zien zonder de mensen herkenbaar te tonen, ja uiteraard. Maar zouden de kijkers zich er dan nog even betrokken bij voelen?

      Like

      Beantwoorden

  2. ps: Ik heb mijn kinderen wel verplicht om naar de reportage te kijken, want het blijft schrijnend in veel gevallen. Voor bijvoorbeeld de vader met zijn zoon Mika (uit de reportage) niks dan respect! Trouwens ook voor de anderen…
    Btw: Misschien moeten we onze focus eens verleggen van ontwikkelingssamenwerking naar voedselbanken. Wij geven de laatste tijd vooral aan het laatste.

    Like

    Beantwoorden

  3. Beste,
    Hopelijk mag ik ooit ook op uw school een pedagogische studiedag begeleiden omtrent ‘kijken naar armoede’, want wat jij schrijft leeft bij heel veel leerkrachten, stuk voor stuk middenklassers met dat soort ‘moraal’.
    Dat mensen roken en van snelle auto’s houden, kunnen we bij sommigen vaststellen. Dat heet ‘socialisering’. Ook jij bent op een bepaalde manier, met een trein aan symbolische goederen, opgegroeid. Je kan dus even goed jouw rituelen, jouw cultuurgoederen in vraag stellen.
    Jouw manier van kijken is typisch voor eenzijdige benadering van de (louter) materiële armoede. Armen mogen geen irrationeel gedrag vertonen, geen compensatiemechanismen hebben en zijn zelf verantwoordelijk voor hun armoede, nietwaar!
    Wel , ik heb nieuws: zo werkt dat niet. Net zoals bij iedere mens, is gedrag niet een rationele keuze (ook niet bij eco- burgers zoals wij) maar een gevolg van een heleboel invloedssferen, zowel intern als extern. Roken is een verslaving, heel moeilijk om er vanaf te komen, zeker als je niet werkt aan de oorzaak (laag zelfbeeld, trauma, sociale wenselijkheid, druk van de ‘peer’ groep, …) Hetzelfde geldt voor de typische uitingen van ‘vlucht en vermijd gedrag’ (letterlijk: ik wil op reis en ik neem mee…)
    Om uit de armoede te geraken, moeten een aantal voorwaarden vervuld zijn. En hebben zowel individu als maatschappij verantwoordelijkheden (en dus hefbomen om eruit te geraken). Of niet, natuurlijk! Want als de draagkracht en de veerkracht op zijn; als er weinig intellectueel, sociaal, emotioneel, cultureel weinig kapitaal aanwezig is én als er ook voortdurend uitsluitingsmechanismes een mens ‘terug op,zijn of haar plaats’ zetten, dan wil ik menig ‘burger’ tegen komen die dit ‘zelf kan overwinnen’.
    Bovendien is er duidelijk een verschil tussen een publiek (fantasie)beeld en – letterlijk en figuurlijk- het beeld achter de muren, van binnen dus, zoals te zien in de reportage. De lelijkheid, het overleven van dag tot dag, het niet mogen bestaan: het maakt je kapot, het ‘verdooft’ je tot het niveau waarbij je nog nauwelijks de meest noodzakelijke prikkels toe laat, want meer kan je niet meer opnemen. En dan gaat het niet alleen over ‘geld tekort’ en ‘geen degelijk inkomen’ , maar over psychologisch, fysiek, emotioneel, seksueel recurrent geweld…Ik wens geen van de beoordelaars van ‘die kansarmen’ dit soort gebrek aan bestaansrecht toe. Ik moet nog steeds elke dag mezelf overtuigen dat ik überhaupt een recht van bestaan heb!
    Heb eens het lef om je te laten bevragen in jouw kijken naar armoede, en ik rijk je sleutels aan om rijker te kijken naar armoede en aan de slag te gaan met armoede binnen de onderwijspraktijk, zonder specialist armoede of hulpverlener te moeten worden!
    PS: heb je gezien hoe weinig leerstimuli en hoe weinig cultuurgoederen aanwezig waren? En hoe die vader ‘anders’ was dan de andere kansarmen? En hoe je dan toch voor die vader ‘kiest’? Die zit met de inrichting van zijn leven veel meer tegen de middenklasse aan: constructie speelgoed en niet speelgoed die het leven imiteert. Een sportclub, een hobby en zelfs boeken in huis… Daarom maak je sneller ‘connectie’ met dat beeld…

    Like

    Beantwoorden

  5. Iedereen kijkt door een bepaalde bril, van opvoeding, ervaringen enz. Ik doe dat, maar dat doet iedereen.
    Wat mij voor interesseert is dat de vader een poging onderneemt om zijn zoon heel wat waarden en normen mee te geven, zoals die Mika zelf aanhaalt. Ik merk echter dat deze normen en waarden bij kansarmen vaak niet aanwezig zijn. En ik hoor graag de commentaren van mensen die het van op een afstand kunnen bekijken, maar ik heb jaren les gegeven in BSO en ik weet wat ik heb gezien. Je kunt nog veel schrijnendere gevallen naar voor halen, geloof me.
    Maar wat mij stoort zijn kansarmen die de middelen niet aanreiken die hen wordt geboden. Ooit in het dorp vlak bij ons een persoon geweten die zich te pletter dronk, en dat men hem geen geld meer wou geven maar enkel nog een brood. ’s anderdaags stond diezelfde kerel in het cafe zijn brood te verkopen voor enkele pinten.

    Het is dus allemaal veel complexer dan is voorgesteld in de reportage! En het mag dan wel mooie emo-TV zijn, er is een probleem met opvoeding, werkethiek, maar inderdaad ook met sociale motieven om elkaar te helpen. Leer jongeren om niet te roken en te drinken. Leer hen om stipt te zijn en vooral terug met enige terughoudendheid in het leven te staan. Leer hen dat het leven meer is dan fuiven, snuiven en met de haren in de wind wuiven.

    Ik maak nog jaarlijks mee dat leerlingen hun ouders volgen, en er fier voor uit komen dat ze ook op de dop willen staan! Onbegrijpelijk en ook meteen onvergeeflijk!!!

    Like

    Beantwoorden

  6. Btw. Wie kan me eens vertellen wat er mis is met de middenklasse??? Ik werk hard, en verdien ook redelijk veel. So What? Niemand in onze samenleving verplicht je om thuis te blijven en niet te werken. Misschien moeten we ook eens afstappen van het idee dat geld verdienen en gaan werken VIES is. Dat is helemaal niet zo, en ik kom daar gerust voor uit. Trouwens, welke morele kompas is fout. Die van de middenklasse?

    Like

    Beantwoorden

    1. Werken is niet vies, maar het immens groot verschil in de hoeveelheid geld dat je er voor krijgt is wel vies en immoreel.

      De keuze om geld boven alles te laten primeren zorgt dat andere waarden en normen niet meer belangrijk zijn om in de opvoeding mee te geven. De gevolgen zijn overal zichtbaar en voelbaar.

      Like

      Beantwoorden

  7. In Nederland is over het onderwerp armoede en erfelijke armoede een interessant boekje geschreven: ‘Alle dagen schuld’ van Mirjam Pool.
    Het viel mij ook op dat er meestal gerookt werd en dat daar geld voor was en niet voor voeding. Dan moet je de les leren dat het andersom is. En natuurlijk snap ik dat roken een verslaving is, het lijkt me niet dat dan je verstand ook ineens opgelost is. En al helemaal niet als je kinderen daardoor honger hebben.
    En als je weinig geld hebt, kun je beter niet aan huisdieren beginnen en er bij na denken hoeveel kinderen je krijgt. En dan niet dure spullen kopen voor je kind en je kind dan de hele dag voor de tv parkeren.
    Ik ben het met Groenhuis eens. Er is niks mis met de middenklasse. En ook de middenklasse moet keuzes maken qua geld. Je kunt het wel geweldig vinden om een heel dure auto te willen en drie keer per jaar op vliegvakantie als een recht zien. Als je het geld niet hebt, dan houdt het op en probeer je wat anders te doen.

    In Nederland is het helaas zo dat mensen die in de bijstand zitten het financieel beter hebben dan diegenen die voor het minimumloon werken omdat de eersten recht hebben op allerlei toeslagen.

    Like

    Beantwoorden

  8. Volledig akkoord. Iedereen moet keuzes maken, ook mensen in de middenklasse. En wij kiezen er voor om met de auto naar Oostenrijk te gaan in een goedkoop hotel, en niet met het vliegtuig naar Thailand. Dat is een keuze voor de planeet en ook een keuze voor onze portemonnee.
    En wij kiezen er voor om zuinig te zijn met energie, om niet te roken en matig te drinken (enkel recreatief), om gezonde voeding zelf te kweken in de tuin en zelf te koken, …

    Het is wel juist dat kansarmoede ook andere problemen kent, en niet alleen de verkeerde keuzes (zoals snelle auto’s, sigaretten, drank etc). Wie in de negateive spiraal zit heeft minder geld om bijvoorbeeld een huis te renoveren zodat het super zuinig is.

    Maar ook hier kan je het tegendeel aanhalen. We verhuren een woning, en onze laatste huurster was een echte ramp. Ze kon blijkbaar geen job aahouden (verkeerde attitudes), rookte de hele dag, ging altijd op stap zn joeg er zoveel centen door dat ze zelfs geen geld meer had om een huisvuilzak te betalen. En natuurlijk stopte het betalen van de huur. En om die niet te moeten betalen begon ze onze woning af te breken. Plankjes in stukken zagen en opstoken, stopcontacten uitbreken, de riolering moedwillig doen verstoppen en dan naar huisvesting bellen om de woning “onbewoonbaar” proberen te laten verklaren. Fraai hé!

    Armoede heeft dus wel degelijk in heel wat gevallen met attitudes te maken!

    Like

    Beantwoorden

  9. Btw, onze woning staat terug op de woninghuurmarkt. EPC slechts 284, dus zeer goed. Te Dilbeek. Correcte prijs, gebasseerd op de officiële website huurschatter, en de onderste prijs als norm genomen.

    Voorlopig geen geschikte kandidaten gevonden. We houden ons hart vast. Ookal doen wij het correct, toch loopt het niet altijd proper.

    Nb: de schade die onze huurster heeft aangericht was voor 7600 euro! Da’s dus eens de andere kant van het verhaal van de boze middenklasser die met de vinger wijst naar kansarmoede!

    Like

    Beantwoorden

  11. Mooie documentaire, en ik had vooral te doen met die jongen Mika uit Leuven. Hij leert belangrijke lessen van zijn vader, zoals niet drinken, niet roken, niet stelen etc. En met die attitude is de kans reëel dat hij iets van zijn leven zal maken. Maar armoede is niet zozeer een keuze, maar wel een gebrek aan opvoeding, waardoor je als kind (en dat zijn altijd de slachtoffers) niet de nodige opvoeding meekrijgt om het te maken. En als ze het zelf nooit gezien hebben is de kans groot dat ze diezelfde tekortkomingen doorgeven aan hun kinderen en dat de cirkel nooit doorbroken zal worden. De getuigenis van de moeder die op haar 17 al zwanger was. Dat is daarom geen bewuste keuze, maar wel een gebrek aan opvoeding en opvolging door ouders die van aanpakken weten.

    Ik ben er rotsvast van overtuigd dat arme kinderen die opgroeien in een middenklasse en de juiste attitudes meekrijgen het ver zullen schoppen, maar kinderen van rijke ouders die in een kansarm gezin worden gestoken, vroeg of laat in de miserie komen. Het is geen keuze, het is overlevering van verkeerde attitudes.

    Nu vrijdag, op de ouderavond, worden we daar als leerkracht weeral mee geconfronteerd. Slimme leerlingen die van hun ouders enkel BSO mogen doen en niet mogen verder studeren. Ik heb ooit een leerling gemotiveerd om verder te studeren na zijn BSO. Vandaag is die een belangrijke ICT-verantwoordelijke bij een grootbank! En daar ben ik nog altijd fier op.

    Leerkrachten hebben volgens mij de taak om leerlingen te motiveren om het ver te schoppen! En dat is eigenlijk ook noodzakelijk, want ouders hebben gewoon geen tijd meer om hun kinderen op te voeden. Wij als leerkracht mogen dat doen! En dat doen we dan ook! Motiveren, het CLB inschakelen, zoeken naar oplossing rond studietoelage, … Armoede kan bestreden worden met degelijk onderwijs.

    Dus Pascal Smet, verpruts het niet, want onderwijs is veel belangrijker dan mensen op het eerste zicht denken!

    Like

    Beantwoorden

  12. Ik wil zeker niemand tegen de schenen schoppen of kwetsen. Ik weet dat het wat ‘cru’ lijkt om te vragen.
    Maar heeft armoede er ook dikwijls (zeker niet altijd!!) niet mee te maken dat mensen de maatschappij te ingewikkeld vinden. De maatschappij verandert snel en vraagt een hoge intelligentie van mensen. Ik vrees dat het voor velen te moeilijk is geworden. Dat deze mensen op den duur in de problemen komen omdat ze vaak niet weten waar ze voor van alles en nog wat terecht kunnen. En kennis geeft macht, hé. Bovendien zijn de lonen voor laaggeschoolden echt oneerlijk laag tegenover de lonen van hooggeschoolden.
    Dat is toch wat wij hier dagelijks zien bij het uitoefenen van ons beroep (bank en verzekeringen).

    Like

    Beantwoorden

  13. Klopt Martine, en dat is ook een kwestie van educatie. Het is belangrijk dat mensen gewapend zijn om zich te kunnen behelpen in de vele situaties.
    Ik geef graag enkele voorbeelden.

    Eigenlijk moet je al een basis-boekhouder zijn aan je belastingsbrief nog aan uit te kunnen. Er komen altijd maar codes bij en gestaag maar zeker verschuift het invullen van een brief naar een computerscherm met Tax-on-web. Dat vraagt inderdaad een mentale inspanning.

    Het digitaliseren van ons leven is trouwens volop aan de gang. Betalen met de computer, geld uit de muur, digitaal tanken, … er zijn mensen die afhaken maar zich daardoor ook zelf buiten spel zetten.
    Maar ook in de klas is het sterk aan het digitaliseren. Ik ben daar ook schuldig aan door alle cursussen digitaal aan te bieden op de Cloud. De leerlingen hebben dan een eigen account en kunnen vervolgens hun cursussen downloaden. Ik moet er wel bij vertellen dat leerlingen nog altijd een papieren versie krijgen als ze dat wensen (tot hiertoe nog geen enkele) en dat het digitaliseren ook de papierconsumptie doet dalen. Want scholen laten volle vrachtwagens met paletten papier aanrukken. Dat is eigenlijk een schande.

    Mensen moeten ook een basis-klusjesman/vrouw zijn. In en rond een huis zijn er altijd wel klusjes op te knappen. En als je voor elke habbekrats een vakman moet bellen, dan kost dat pakken geld. Mensen die daar geen aanleg voor hebben of die dat nooit geleerd hebben, betalen zich blauw. Een mooi voorbeeld. We hadden een differentieel van 30mA stuk, en toen we prijs vraagden aan een bevriend elektricien, vroeg die (vriendenprijs) voor de differentieel en de plaatsing 250 euro. Ik ben naar de Gamma gereden en heb dezelfde differentieel gekocht en zelf geplaatst, voor 64 euro. En zo kan ik nog tal van voorbeelden aanhalen.

    En eigenlijk moet een mens ook een basis-jurist zijn. Want wie kan zo zeggen wat zijn/haar rechten en plichten zijn? Bedrijven nemen het trouwens niet zo nauw met onze rechten. Sommige bedrijven geven bijvoorbeeld 6 maand garantie voor een product terwijl het wettelijk altijd 2 jaar is. Maar soms moet je dat afdwingen en op je strepen staan. Ook daar heb ik een bewijs van. Toen we problemen hadden met Telenet (voortdurend slecht beeld op TV en traag internet), kregen we de melding dat we de verplaatsingskosten en werkuren van de technieker moesten betalen. Toen ben ik druk ook de ketel gaan zetten door te dreigen om op te stappen bij hen (ik had eens goed de kleine lettertjes gelezen en daarin stond dat ik het recht had om te veranderen zonder opzeg – Nieuwe wet). Toen kon de technieker plotseling gratis komen en heeft hij ontdekt dat er een breuk was in de kabel in onze straat. En na nog wat extra druk uit te oefenen hebben ze ons 2 jaar gratis telefoon en TV gegeven.

    Een mens moet dus een basis-technieker, jurist, boekhouder etc zijn. En daarom is het belangrijk dat er onderwijs bestaat, want we moeten onze jongeren daarvoor goed wapenen. Ik zou trouwens graag zien dat jongeren ook een basis-competensie rond klimaat en natuur hebben, zodat ze basisvaardigheden in landbouw, weersinvloeden, survival, etc meekrijgen. Want in de toekomst en door het veranderende klimaat zal die vraag pertinent zijn.

    Maar nu is onderwijs nog eentje met twee snelheden. Kinderen van middenklassers krijgen de boodschappen mee die ik hierboven aanhaal. Ik leer mijn kinderen om groenten te planten (die mogen ze zelf uitkiezen), ik leer hen hoe een elektrische schakelaar werkt, ze moeten hier eens de rekening maken van een aankoop, …
    En dat zal in een kansarm gezin niet gebeuren. Het is een kwestie van opvoeding. En ik vond de uitspraken van die jongen (Mika) in de reportage pakkend, omdat hij de nagel op de kop sloeg. Kinderen krijgen thuis ook onderwijs, door hun ouders. En het feit dat ik met mijn kinderen eens naar Berlijn ga, kadert ook in een stukje geschiedenis door eens een museum te bezoeken en hen te leren dat de oorlog meer is dan “Call of Duty” op de computer. En ik kan me inbeelden dat een jongen als Mika die kansen niet krijgt.

    pff lange boterham… 🙂

    Like

    Beantwoorden

  15. Educatie alleen is ook nog niet voldoende, hé. Er moeten ook de mentale mogelijkheden zijn om dit allemaal te begrijpen. Soms kan je iets wel 1000 keer uitleggen, zonder een uiteindelijk resultaat. Wij staan dagdagelijks mensen bij met allerlei papieren van ziekenfonds, tot vdab, tot facturen die mensen ontvangen (we leggen hen dan zo dikwijls uit welke stappen ze moeten ondernemen of wat ze moeten doen, maar uiteindelijk lukt het dan toch niet). Om dan nog maar te zwijgen van de anderstaligen voor wie het nog moeilijker is.

    Like

    Beantwoorden

  16. Groenhuis, je gelooft zo sterk in de maakbaarheid van de mens! Maar er is een grens aan de maakbaarheid van de mens. En je vertrekt van een individueel schuldmodel. En dat jouw moraal de beste is. Jammer, want je gaat voorbij aan de complexiteit en de beperkingen van het menselijk wezen. En soms zijn de beperkingen, in de omgeving, in je eigen leefsysteem én het innerlijke zo groot, dat er van ‘bijbenen door opvoeding’ geen sprake kan zijn. Je kan zo kapot gemaakt worden vanbinnen door overijverige leraars die alles en iedereen willen ‘repareren’ , terwijl jij voortdurend ‘faalt’ , hoe hard dat je ook werkt en je best doet. Met een joekel van een faalangstmechanisme en inertie tot gevolg. Heb je er al eens bij stil gestaan wat jij aanricht bij ‘zwakkere’ leerlingen? Je reageert in de beste traditie van de meritocratie. En wat met alle anderen? Zijn zij ‘mindere mensen’.
    Ja, er is veel miserie en veel destructief gedrag bij sommige kansarmen, maar dat komt voort uit ‘destructief recht’, geweld (van welke soort of bron dan ook) produceert geweld. Geweld plant zich voort via mensen en menselijke lijden. Ik daag jou, en al die humanistische , goed bedoelende middenklassers, uit om 10% mee te maken van wat ik heb meegemaakt. Ik wil nog wel eens zien of ze dan nog ‘verstandige’ keuzes zullen maken. Of ze nog zullen functioneren op een mallemolen die onmenselijk snel draait en veel te complex is voor zovelen…
    Het is gemakkelijk praten, vanuit jouw eigen ‘psychologische veiligheid’ en vanuit jouw ‘bestaansrecht’, iets wat ik overigens iedereen werkelijk gun. Dus ik heb niets tegen ‘middenklasse’ op zich, wel dat men zich de maat van alle dingen noemt, het normatieve ervan.
    Maar ik heb mijn bestaansrecht – letterlijk: het recht om te mogen ademen, eten en ‘zijn tussen de zijnden’ – moeten verdienen. Wat zeg ik: ik moet het nog steeds elke dag verdienen en mezelf overtuigen dat ik voldoende ‘nut’ produceer om te verantwoorden dat ik nog leef…
    Want dat is het hé: je bestaat maar via de ogen van een ander, via de waardering (ook financieel) en de sociale status, via de beoordeling van mensen die, zoals jij, doordrongen zijn van dat ‘nutsdenken’.
    En ja, meer dan andere armoededeskundigen, pleit ik voor het opnemen van de eigen verantwoordelijkheid, niet omdat armoede een persoonlijke schuld is, maar omdat het aanspreken van mogelijkheden, en het voortdurend aanklampen bij mensen juist ervoor zorgt dat mensen ervaren dat ze uitgenodigd worden om ook te worden wie ze kunnen zijn, hoe beperkt ook.
    Die vrouw had de schade niet mogen aanrichten, maar het zou wel eens een heel destructieve manier van hulp vragen kunnen zijn. Want het menselijk bestaan bestaat niet uit een reeks zelfgemaakte keuzes (en daarbij de geïndividualiseerde risico’s), maar voor velen bestaat het leven uit ‘datgene wat hen overkomt’. Juist mijn lezingen en workshops geven een denkkader om na te gaan wat ‘er niet in zit’ en ‘wat er nog kan uitkomen’ , met een groot respect voor onvermogen (beheerbaar krijgen maar niet repareren) en een appèl op alle aanwezige (rest)vermogen.
    Maar ik heb ook altijd oog voor de systemische uitsluitingsmechanismen en de ongelofelijk diepe en wijdverbreide geweldspiraal in onze samenleving. Meer nog, hoe meer de middenklasse zich organiseert of het onafwendbaar verminderen en verliezen tegen te gaan door afwenteling, hoe meer die afwenteling voor nog meer geweld zorgt in de onderste lagen van de samenleving. Dus ecologisch leven is maar duurzaam als we het massaal organiseren en toegankelijk maken voor grote delen van de bevolking. En omdat de mens GEEN rationeel wezen is (maar goed kan rationaliseren achteraf) , zullen we dus niet (louter) via educatie kunnen gaan.

    En ik? Ik ben Lucie, ervaringsdeskundige in de armoede. Ik ben een ex-instellingskind, ex-dakloze, ex-verslaafde, ex-slachtoffer van extreem geweld, en zo veel meer. En nu ben ik zo’n ‘eco-bourgeois’. Ik ben ook boos geweest: ‘als ik het kan, waarom mijn zusters en broeders niet’. Maar zo lineair werkt dat dus niet. Want dan hadden we ervoor gezorgd dat iedereen al waardig kon leven en eigenwaarde gevonden had….

    Like

    Beantwoorden

  17. Ik heb ook niet beweerd dat we iedereen zullen kunnen redden, maar het is een feit dat educatie een belangrijke rol speelt in onze samenleving. Ik heb ook heel wat leerlingen gezien die het niet gemaakt hebben, maar ik ben ook fier op datgene wat we wel hebben kunnen realiseren. Er zijn ook heel wat jongeren op het rechte pad geholpen, en dat geeft me toch een goed gevoel.

    Maar het is juist, sommigen zijn niet bij machte om zichzelf te redden.

    Maar het neemt niet weg dat we een kennismaatschappij zijn geworden waar vooral mensen met speciale vaardigheden uitblinken, terwijl de gewone arbeider niet meer aan de bak komt. We kunnen dat op de middenklasse steken, of op de globalisering, zelfs op de economie. Maar die “survival van de fittest” is al ontdekt door Darwin en speelt ook dagelijks mee in onze samenleving.

    En willen we dat omzeilen? Willen we iedereen een faire kans geven en ondersteunen, dan blijf ik van mening dat educatie de basis is om mee te starten, gevolgd door opvolging en ondersteuning.

    Maar de verantwoordelijkheid blijft bij iedereen individueel. Jij, Lucie, hebt je verantwoordelijkheid genomen en er tegenaan gegaan. Maar er zijn velen die blijkbaar berusten in hun keurslijf. En die individuele verantwoordelijkheden gelden voor iedereen, ook voor onze vorige huurster, die ons voor meer dan 7000 schade heeft berokkend aan onze huurwoning. Het is niet omdat je beperkt bent, dat niet ongestraft onverantwoordelijk mag zijn! Wie dat verdedigd, wil eigenlijk iets goed praten wat zou moeten veranderen.

    Like

    Beantwoorden

    1. Ik ben het niet helemaal eens met ‘gratis’ geld, hoewel ik natuurlijk akkoord ben dat de clichés niet kloppen. Maar het is toch genuanceerder dan dat, want hoe komt het dat ik en bepaalde mensen en niet mijn lotgenoten uit de armoede geraken. Hoe komt het dat sommige wel-verdieners toch heel kansarm zijn met alle financiële gevolgen van dien?
      Natuurlijk slagen zo’n experimenten, want diegenen die meedoen hebben toegang ertoe, wat al een vorm van ‘talent’ is dat je inzet.
      En wat doen we met de mensen die niet het geld kunnen ‘hanteren’ omdat hun menselijke kapitalen laag zijn en hun krachten op zijn?
      Er zitten minstens twee valkuilen in:
      1. Een individualisering van risico, verantwoordelijkheid en schuld
      2. een aanzuigeffect op het monetariseren van alles, en dus de nood aan geldcreatie via mens en milieubelastende productiesystemen.
      We moeten eerst goed nadenken hoe we geld terug brengen tot een middel, ook in onze innerlijke drijfveren en schemata. Bovendien doet dit wezenlijk niets aan de enorme verschillen aan de bovenkant. De vraag is dus hoe herverdelend dat zou werken, lokaal maar ook mondiaal.

      Ik ben ook voorstander om arbeid los te kunnen koppelen van een financiële finaliteit, zoals vrijwilligerswerk of maatschappelijk nuttig werk. En dus een vorm van inkomen te voorzien dat niet gekoppeld is aan een economisch resultaat. Maar daarvoor is het nodig dat de burger terug bereid is te betalen voor een niet economisch maar een sociaal of ecologisch resultaat (liefst arbeidsintensief en voor veel mensen zingevend).

      Net omdat we verslaafd zijn aan economische resultaten, en daar alle heil van verwachten, is er bij de consument en bij de burger veel te weinig betalingsbereidheid (en niet alleen in geld) voor die maatschappelijke of ecologische dimensie.

      En daar wringt het schoentje. Dus zomaar geld geven aan de armen vind ik geen goed idee, wel het makkelijk maken om experimenteel in het leven te staan door middel van een inkomen dat los staat van de ‘verdienste’ in geld. En dus veel inkomens als ‘freelancer’ , als werknemers van vzw en coöperaties, microkredieten super toegankelijk maken, alternatieve munten creëren voor groepen voor wie de euro economie veel te zwaar weegt. Die munt verdienen en uitgeven is een enorme ballast op het leven van kansarmen.

      Zich bevrijden van een niet functionerend geldsysteem lijkt me nu nog even belangrijker, en urgent, dan ‘gratis geld’.

      Maar als boutade is het wel prikkelend.

      Like

      Beantwoorden

Plaats een reactie