Waar is de tijd dat oktober nog de maand van de energie was, en er allerlei acties waren zoals de dikke truiendag om mensen te sensibiliseren over het energieverbruik. Achteraf gezien waren het zeker goed bedoelde pogingen die echter geen effect hadden op het echte gebruik. Mensen bleven maar verwarmen, energie verspillen, vliegen en rondrijden. Zelfs al ging de thermostaat een graadje lager op dikketruiendag en het licht een uurtje uit bij Earth Hour.
De structurele vermindering van energieverbruik is er uiteindelijk gekomen door 2 factoren die met elkaar samenhangen. Enerzijds was er de prijsstijging van fossiele brandstoffen. Deze prijzen gingen sterk op en neer vanaf 2008, maar vanaf 2012 is de prijs van de olie niet meer onder de 150 dollar per vat gekomen. De duurdere brandstof was een gevolg van speculatie én het stilaan opraken van de best beschikbare bronnen. Vanaf dat moment konden we wel niet anders dan minder energie gebruiken.
De tweede reden van de reductie is het simpele feit dat de gevolgen van ons verbruik annex uitstoot steeds meer voelbaar werd. De droogtes, bosbranden en zware stormen waren al een tijdje zichtbaar in diverse delen van de wereld. Maar toen we ook hier met onze neus op de feiten werden gedrukt door het springtij van 2015 is er een massale verandering gekomen in ons globaal bewustzijn. Plots begon iedereen te beseffen dat we wel degelijk enorme risico’s namen door onbeperkt energie te verbruiken en ondertussen de atmosfeer op te warmen.
Er waren eind jaren negentig, begin jaren tweeduizend heel wat studies en boeken geschreven over wat nu de beste manier was om de houding en het gedrag van de consument te veranderen. Nadat bleek dat het geven van informatie geen echt effect had werden ook andere strategieën uitgeprobeerd. Als ik het me goed herinner was de positieve aanpak met kleine stapjes wel populair bij de milieuorganisaties. Je mag mensen niet bang maken en je moet ze positief stimuleren om kleine stapjes te zetten zoals het wassen op 30 graden of het nemen van de fiets voor korte afstanden. Het credo was toen dat je onmogelijk van mensen kon verwachten dat ze zouden inboeten op comfort.
Ondertussen is de gedragsverandering gekomen, en hebben we een flink pak moeten inboeten op het comfort (tenminste zoals dit toen algemeen omschreven werd). Zelf vond ik altijd dat kleine stapjes enkel tot kleine verandering zouden kunnen leiden. Het zijn jammer genoeg de externe omstandigheden (de kostprijs van energie en de rampen) die tot de verandering hebben geleid. Pas met het water aan de lippen zijn we gaan zoeken naar duurzame oplossingen.
Er zijn trouwens nog andere strategieën uitgeprobeerd in die periode. Kijk maar naar het filmpje hieronder dat mensen wil waarschuwen voor de gevolgen van vliegen…
Low Impact Man 