Dit weekend in de bijlage van De Morgen behoorlijk wat klimaataandacht. Een uitgebreid interview met Francesca Van Thielen en Nic Balthazar, verschillende artikels over duurzamer wonen, eten, reizen en leven, en een portret van vijf mensen die ‘écht’ anders gingen leven. Als klimaatveteraan mocht ik er ook bij.
Voor de duidelijkheid, ik ben geen boer geworden, maar deze foto is gemaakt tijdens de herstvakantie waar we een zalige tijd hadden bij de Kollebloem. Een prachtige bioboerderij met mooie mensen, een lekker ontbijt en op 34 kilometer van huis. Een verplaatsing die we maakten met een elektrische deelauto van Degage (nu ik toch reclame aan het maken, om 5 dagen de auto te gebruiken betaalden we exact 39.96 euro, kilometers inbegrepen!). We hebben mooie wandelingen gemaakt in de Vlaamse Ardennen en een voormiddag meegeholpen bij de oogst van knolselder. Wat onze kleuter geweldig vond.
In het artikel lees je het verhaal van Geoffrey Saubain van Dwarsligger, Marlies van Wemmel AKA de Low Impact Woman, Jessika Evenepoel en Boon Breyne allebei, net als ik trotse rebellen van XR-Gent. Zo is er – mede dank zij de energieprijzen – toch heel wat aandacht voor ecologischer leven in alle boekjes en media. Het feit dat er de eerste tien maanden van dit jaar zo wat 15% minder gas is verbruikt dan het jaar ervoor toont dat het kan.
Een paar dagen eerder stond er ook nog een stukje in de Standaard, waarbij de journalist toch iets minder nauwkeurig was. Ik had hem telefonisch verteld hoe ik in 2008 met mijn kinderen werkte rond energiebesparing. In het artikel klinkt het alsof het over vandaag gaat.
Maar zeker met jongere kinderen pakt u het best wat speelser aan. Dat is alvast hoe activist Steven Vromman – ook wel bekend als Low Impact Man – erover denkt. ‘Ik hang een zandloper in de douche en daag mijn kinderen uit dat ze binnen die tijd klaar moeten zijn. Elke week neem ik de meterstanden op en hang ik het grafiekje op de koelkast – als we 5 procent minder verbruikt hebben, volgt een uitstap als beloning. Of ik vul ’s morgens drie emmers water en zeg dat we het daarmee moeten doen. ’s Avonds zet ik ook soms de hoofdschakelaar af …’
Vromman wijst op het belang van voorbeeldgedrag. ‘Peuken op de grond gooien of elke verplaatsing met de auto maken, helpt niet. Voortdurend dingen proberen op te leggen, helpt evenmin. Dan word je een groene zaag, iets wat zeker bij pubers een averechts effect heeft.’
Tot zover het krantenoverzicht. Nu terug aan het werk, want maandagochtend moet het manuscript van mijn nieuwe boek naar de eindredactie.
Low Impact Man 
Beste Steven
Wat wordt precies bedoeld met een snelle transformatie van ons economische systeem? Welke principes moeten gehandhaafd worden binnen het nieuwe model? Concrete “eisen” zouden meer duidelijkheid kunnen scheppen. Het lijkt mij niet eenvoudig om een volledig economisch systeem op korte termijn om te vormen. Een geforceerde transformatie zou ook een minder goed resultaat kunnen geven dan men verwacht. Producten krijgen nu soms al een ‘groen label’ dat ze niet echt verdienen en zelfs op de langere termijn meer kwaad zullen doen dan verwacht werd. Terwijl het principe ‘meer’ groene oplossingen bieden, gelijk staat aan meer consumeren. Een volledige transformatie, heeft een impact op álles. Het is bv eenvoudig om de mobiliteit op een relatief korte termijn te laten omvormen. We hebben daar de middelen ‘bijna’ voor (society 5.0). Alles die dan te maken had met het oude economische systeem voor wat betreft mobiliteit, zal dan in het nieuwe model moeten kunnen passen. Dat is geen probleem in een wereld van steeds meer consumeren. Maar wat bij veel minder productie, waar we naartoe moeten. Wat doe je met de mensen? Minder werk? Waar zal men van leven? Hoe ziet het leven in die getransformeerde wereld eruit? Amor Mundi gaf mij niet echt veel hoop, hoewel ik nog niet ten einde gelezen ben. Ik heb wat moeite om de vele personages uit elkaar te houden. Ik ben nogal introvert… je zal me dan ook niet kunnen vinden op een klimaatmars. Ik sta wel achter het idee.
Met vriendelijke groet Rudi
LikeLike
Dag Rudi, bedankt voor je reactie.
Het zijn inderdaad interessante vragen die je stelt over tempo, aanpak en inhoud van de transitie. Ik laat me meestal inspireren door mensen als Kate Raworth en Tim Jackson. Ik denk dat markt, handel en winst kunnen blijven bestaan, maar dat het probleem toch de groei is waar onze economie van afhankelijk is. Voor mobiliteit is het toekomst beeld toch redelijke helder dacht ik, andere ruimtelijke planning (meer wonen in kernen), performant openbaar vervoer en meer deelmobiliteit (vooral elektrisch). Maar om dit mogelijk te maken zijn er heel veel andere verandering nodig (fiscaliteit, infrastructuur, mentaliteit…)
Ik denk ook dat er heel veel werk blijft zelfs al gaan we minder spullen kopen of vliegen. Er zijn handen tekort in de zorg, renoveren van huizen is zeer arbeidsintensief, agro-ecologie kan veel jobs opleveren. Dat vraagt dan weer een verandering van ons belastingsysteem, minder arbeid belasten, verbruik en vervuiling meer.
Maar voor de duidelijkheid, ik weet het allemaal niet precies. Wat ik wel blijven doen is ervan uitgaan dat ons huidig systeem beter kan…
(hopelijk kom je nog aan het einde van Amor Mundi, dat zou iets hoopgevend moeten zijn)
LikeLike
Beste Steven,
Toch zal de klimaat/milieu-beweging met concrete eisen moeten komen als ze- in de korte tijd die ons rest- het schip nog wil keren.
Met algemene maatschappijvisies gaan we nooit op tijd de noodzakelijke veranderingen teweegbrengen. Zijn de komende 10 jaar niet al cruciaal ?
Bovendien ben je mij al kwijt wat betreft elektrificeren van het individueel vervoer, ook van een stedelijke woonvorm ben ik niet overtuigd. De impact van “huizen renoveren” bekijk je heel anders als je studies hebt gelezen i.v.m. rebound- en preboundeffecten hiervan. Dit soort visies zet de deur bovendien weer wagenwijd open voor een soort new green deal, waarbij de oude industrie nog een rondje oude wijn gaat verkopen, ditmaal in nieuwe eco-zakken.
Ik ben meer gewonnen voor sleutel-ingrepen die simpel controleerbaar en direct uitvoerbaar zijn. “Sleutel” in de zin van dat ze vanzelf op termijn alle eerder genoemde veranderingen in gang zullen zetten.
Neem bijvoorbeeld het bannen van de heilige koe: de auto. Verbiedt in 2030 alle individueel gemotoriseerd vervoer. Dit is een concrete, controleerbare en uitvoerbare eis. Ze zal op korte termijn direct een enorme energiebesparing opleveren en op middellange termijn vanzelf de woon/werk situatie van mensen herstructureren. De openbare ruimte drastig wijzigen. Het gezinsbudget herdefiniëren. De belastingen en openbare investeringen …
Het kunnen natuurlijk ook nog andere sleutel-ingrepen zijn. Maar ik denk dat we hiernaar op zoek moeten.
G
LikeLike