Zaterdag mocht ik op het Refresh evenement van Groen een gesprek modereren tussen Mounir Samuel en minister Tinne Van der Straeten. Mounir is een jonge Nederlandse politicoloog, journalist, auteur en performer die een bijzonder boekje schreef over het klimaat. In ‘Jona zonder walvis’ beschrijft hij haarscherp de klimaatramp waarin we zitten en probeert hij een reeks radicale oplossingen voor te stellen. Hoewel het boek vooral de Nederlandse situatie beschrijft is het toch een aanrader voor iedereen.
Mounir begon met zijn bijzonder ongemakkelijke waarheid, die zelfs voor een Groen publiek stevig aankwam. In het debat ging het dan over de rol van de politiek. Waarmee Tinne helder aangaf wat ze allemaal doet, maar hoe ze ook gewrongen zit in een situatie van historisch wanbeleid en een mondiale crisis. Dat kan je als minister alleen niet oplossen. Het boeiendste vond ik persoonlijk de vraag of je als minister ook slecht nieuws mocht brengen. Zoals Paul Verghaege het dit weekend in de Standaard zegt: ‘we hebben nood aan goede politici die slechte boodschappen brengen met autoriteit’. Het werd duidelijk dat dit lastig is in het huidige politieke bestel, en Tinne wel eerlijk wil communiceren maar geen framing van ‘krimp of ontgroei’ wil gebruiken. Bij de afsluiting van het debat gaf ik Tinne een gratis speech, met de vraag om die voor te lezen. Tot mijn verbazing ging ze meteen in op de vraag en las de speech voor (met een paar aanpassingen). Hieronder eerst de originele versie, met daaronder de aanpassingen.
(GRATIS) SPEECH VOOR DE MINISTER.
Beste mensen,
Ik wil eerlijk zijn en meteen met de deur in huis vallen. We zitten in slechte papieren. We hebben decennia van ongekende groei achter de rug. Maar onze toenemende welvaart is er gekomen door het plunderen van de natuur en het uitbuiten van mensen, vooral in het Zuiden.
Vandaag krijgen we de rekening. De droogte, de inflatie, de stikstofcrisis en de energiecrisis zijn maar enkele van de gebeurtenissen waar we blijvend rekening mee moeten houden. Het feestje van alsmaar meer, groter, verder en sneller is ten einde. Veel van onze privileges zijn niet langer houdbaar. We zullen ons moeten voorbereiden op minstens zeven magere jaren.
Als minister is het mijn taak de structuren die aan de basis liggen van de meervoudige crisis zo goed mogelijk aan te pakken. Ik zal dit doen met volle inzet en overtuiging, met veel aandacht voor de zwaksten. Ook is het mijn verantwoordelijkheid eerlijk te zijn, ik kan niet beloven dat het allemaal goedkomt. Toch denk ik dat een samenleving die minder gericht is op groei en consumptie niet per se slechter hoeft te zijn. Als we bereid zijn samen te werken, elkaar te steunen en veerkrachtig om te gaan met de onzekerheid kan dit leiden tot een kwalitatiever en zinvoller leven. Laten we ons daar samen op richten.
Ik dank u
De aanhef veranderde ze in ‘Lieve vrienden’, een verbetering waar ik helemaal achter sta. De openingszin werd ‘ik zal eerlijk’ zijn in plaats van ‘ik wil’. Het volgende stukje bleef min of meer intact, behalve de zeven magere jaren. In plaats van ‘we moeten ons voorbereiden op’ is het ‘we moeten vermijden dat we terecht komen in’. Daarna werd het ‘ik pak de structuren aan’, in plaats van ‘ik zal dit doen’. Ook de rest van het verhaal bleef overeind. Al zei de minister op het einde dat we een verschil in visie hebben, en zij het niet wil hebben over minder groei.
Ik heb veel respect voor het beleid van Tinne en het open vizier waarmee ze het gesprek is aangegaan. Zelf denk ik dat Groen toch de partij moet zijn die mensen durft zeggen dat we er slechts voor staan. Ik denk dat steeds meer mensen dit aanvoelen en politici die daar eerlijk over zijn eerder zullen belonen dan afstraffen.
Binnen enkele weken modereer ik een debat met Zuhal Demir en Jo Brouns, twee Vlaamse ministers voor wie ik graag ook wel een speech schrijf. Benieuwd hoe zij zullen reageren…
Low Impact Man 
Super wat jij doet, Steven! Echt! Respect voor jouw strijdlust!
Lieve groet Rita
LikeLike
Hallo,
Mij lijkt het (politieke) probleem te zijn dat termen als ontgroeien, degrowth,… een negatieve inslag hebben.
Ja, de economische vorm van groei lijkt er op te zitten. Maar er zijn toch nog veel andere domeinen waarop mens en samenleving kan groeien?
We moeten de term ‘groei’ dus anders gaan defini?ren. Veel minder gericht op economie. Veel meer richting fysiek en mentaal welzijn, mooie leefomgeving, sociale interactie,…
Mvg,
Mathias
LikeLike
Groen is dan ook niet groen, maar sinds dit weekend ook officieel bont en een beetje blauw.
Erger is dat de partij fundamenteel al veel langer techno-optimisme plaatst tegenover de milieuproblemen. De koers “anders gaan leven” is al lang verlaten.
België heeft eigenlijk nood aan een echte groene politieke stem.
LikeLike
Ten eerste, wat een tof idee die speech. Daarbij, mooie uitvoering en dan ook nog durven aanreiken. Helemaal bijzonder dat ze hem ook nog wilde lezen, dat is toch een soort parodie op een deep-fake. Wow!
Hoe was dat voor jou? Ik zou het allemaal behoorlijk spannend vinden.
LikeLike
Heerlijk eerlijk! En ontnuchterend dat een groene minister de groei-economie niet in vraag wil stellen. Daarmee mist ze de essentie en is wat ze doet niet meer dan het restaureren van een crisissysteem en daarmee de volgende crisis(sen) voorbereiden. (cf. mijn boek ‘Weg van het systeem’) Als dit de officiële visie is van Groen, dan is het de hoogste tijd voor een nieuwe groene partij (cf. de opiniebijdrage in DS van 26 augustus van Sébastien Hendrickx en Karel Pype: ‘Maak van Groen een antisysteempartij’).
LikeLike
boeiend!! Ik denk ook dat mensen aanvoelen dat we er slecht voor staan en dat politici die dit durven zeggen de nodige steun zullen krijgen. En wat is er mis met het vooruitzicht op 7 magere jaren? Het leven wisselt af, soms gaat het goed, soms gaat het slecht. En dan nog: wat is goed en wat is slecht? Slecht kan tot veel goeds leiden….
LikeLike
Mooi! En een kleine kanttekening nav “Binnen enkele weken modereer ik een debat met Zuhal Demir en Jo Brouns”. Ik dus op zoek in je eventkalender op je website … daar ga ik vaak kijken, maar ik kan daaruit niet opmaken welke events publiek zijn en welke voor een gesloten groep (bv je moet lid zijn van, het wordt georganiseerd door een vereniging etc). Misschien een tip om dat erbij te zetten? En wat meer links naar de sites waar we info kunnen vinden en kunnen aansluiten? Ik ontzie het me telkens te gaan googelen op de titel om dan uit te komen op het gegeven dat het niet publiek toegankelijk is.
LikeLike
ik zal kijken of ik van de publieke evenementen zoveel mogelijk een link kan doorgeven!
LikeLike
Wou ik ook net aanvragen sé. Bedankt.
LikeLike
die gratis speech, echt een super idee. vraag me af of volgende ministers niet al te veel gaan vals spelen, met een andere speech in hun achterzak/hoofd. maar vooral nooit opgeven. je hebt een podium van jewelste!!!!
LikeLike