Rampenplan (#4 – toekomstvaardigheid)

Het uitgangspunt van deze reeks is dat we de komende jaren te maken krijgen met schokken en schokjes die ons dagelijkse leven overhoop kunnen halen. Het kan gaan om ongemakken zoals veel te warme nachten of mondmaskers op de trein. Evengoed kunnen we te maken krijgen met storingen in de levensbelangrijke systemen die we nu als vanzelfsprekend ervaren (energie, voedsel, informatie, geld, water….). Later in de reeks ga ik deze apart behandelen. Nu al is het nuttig even te kijken welke vaardigheden van pas kunnen komen.

Praktisch

Als we niet meer kunnen terugvallen op een eindeloos aanvoer van goedkope producten en diensten zullen we wellicht wat meer zelfredzaam moeten zijn. Veel taken die we hebben uitbesteed zullen we misschien zelf terug moeten doen. Het zijn activiteiten die vandaag weinig status met zich meebrengen die wel eens heel populair kunnen worden.

Alles wat te maken heeft met voedsel kweken, bewerken en bewaren. Kennis van eetbare planten en paddestoelen. Moestuinieren. Kweken van konijnen, kippen en kleinvee (of insecten voor vegetariërs?). Bijen houden. Brood bakken. Fietsen repareren. EHBO. Herstellen en recycleren van spullen. Allerhande klussen in en rond huis. Basiskennis elektriciteit. Kleren maken, naaien, breien en haken. Houtbewerking en lassen. Zelf maken van zeep, tandpasta en poetsproducten., …

Misschien is het de moeite wat tijd te investeren in het aanleren van deze nieuwe vaardigheden. Er zijn heel wat cursussen en opleidingen waar je relatief snel dit soort dingen kan leren. Daarnaast zijn er online cursussen (zoals deze EHBO cursus) en ongetwijfeld talloze youtube filmpjes over de meest ongewone klussen. Op wikihow kan een doe-het- zelver veel opsteken, op low-tech magazine staat een schat aan informatie. Hou er wel rekening mee dat tijdens een crisissituatie internet misschien niet beschikbaar is. Het kan dus handig zijn een paar boeken in huis te hebben. Als ik even mijn eigen boekenkast bekijk dan heb ik genoeg info om alleen op een eiland te gaan leven…

Mentaal

Naast een aantal praktische zaken is het minstens even belangrijk hoe we mentaal omgaan met verandering. De voorbije pandemie heeft duidelijk gemaakt dat behoorlijk wat mensen last kregen (en hebben) van angstaanvallen, depressieve neigingen en ongezonde stress. Er zijn meer meldingen van intrafamiliaal geweld geregistreerd tijdens de lock-downs. Verder weten we dat hogere temperatuur leiden tot meer agressie en geweld.

In zulke omstandigheden zijn reeks andere vaardigheden essentieel. In lastige tijden zal samenwerken en onderhandelen van groot belang zijn. (Ik schrijf later nog een stukje over de illusie dat je op je eentje kan overleven.) Je zal te maken krijgen met mensen die in shock zijn, die radeloos of woedend zijn. Je zal zelf misschien hulp moeten vragen of bieden. Je zal lastige beslissingen en keuzes moeten maken. Hiervoor zijn er een aantal specifieke skills die je nu al kan oefenen.

Geweldloze communicatie. Bieden van empathie en troost. Traumaverwerking. Overleggen en organiseren. Medidatie en mindfulness. Verhalen vertellen, muziek maken…

Ik vermoed dat nogal wat mensen vol ongeloof zullen reageren als blijkt dat het feestje van altijd meer tot zijn einde is gekomen. Als producten niet meer voorradig zijn of onbeperkt reizen, energie gebruiken en consumeren abrupt tot een einde komen. Dan zullen deze fases van rouwverwerking naar boven komen. Ontkenning, kwaadheid, depressie, marchanderen en accepteren.

Wie nu af en toe stilstaat bij die mogelijkheid zal wellicht beter kunnen omgaan met het verlies van de vanzelfsprekendheden. Volgende gedachten kunnen daarbij helpen.