IV.V. 220 kilo per maand

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

We krijgen vanaf heden allemaal ons rugzakje. Voor het eerst in de geschiedenis maakt het niet uit waar je geboren bent. Onder de Noordzee verdrinkt een van de duurste bouwwerken ooit. Een jaar na de goedkeuring van de geboortewet begint de discussie aan het kraambed. Ik start met het verzamelen van oplossingen.

 Vrijdag 8 februari 2047 – 374,86 ppm

Ik word wakker. Daarnet in mijn droom was ik terug in de Aeromoddeler. Twee Russische Sukhoi gevechtsvliegtuigen razen met een hels kabaal langs ons luchtschip dat schommelt van de luchtverplaatsing. ‘Snel’ roept Britt ‘Neem contact op, laat ze weten dat we geen militaire zeppelin zijn’. Ik duw als bezeten op de knoppen en draai aan de hendels. De zender reageert niet. ‘Ze komen terug,’ roept Britt, ‘haast je, deze keer zullen ze schieten!’ De toetsen blijven aan mijn vingers plakken, de zender valt in duizend stukken uit elkaar. Dit was het dan, denk ik.

Naast mij ligt Lu rustig te slapen. De voorbije maanden maakte ze veel vooruitgang. Het verhaal dat ze eerst aan Hope toevertrouwde heeft ze ook aan mij verteld. Later ook aan Bart, Britt, Ellen en iedereen die Mare gekend heeft. Nu ze terug bij de sprekenden hoort is ze gestopt met tekenen. De grote stapel schetsen ligt nu bovenaan een rek in mijn garage. Lu opent haar ogen. Ze kijkt me aan. ‘Wat is er,’ zegt ze bezorgd ‘je ziet er doodsbang uit.’ ’Ik had weer mijn droom met de gevechtsvliegtuigen.’ ‘Het is wel echt gebeurd natuurlijk’ zegt Lu, ‘net toen we IJsland hadden verlaten.’ ‘Gelukkig is het me toen wel gelukt contact te maken.’ Ik kus Lu op de mond en spring uit het bed. ‘Vandaag mogen we onze chip ophalen, dat weet je toch?’ Lu knikt ‘wat ga jij kiezen, de armband of het inplanten?’

***

Het universeel klimaatbudget gaat vandaag van start. Alle mensen hebben recht op een maandelijks gebruik van 220 kilogram CO_2-equivalent. Een hoeveelheid die overeenkomt met de uitstoot van de levensstandaard van een middenklasse Europeaan in de jaren zeventig van vorige eeuw. Het is een lang en technisch proces geweest om het hele systeem te ontwikkelen. In een eerste fase krijgen alle burgers op de planeet automatisch hun unieke chip met daarop het jaarbudget, verdeeld in twaalf schijven. Het systeem van klimaatdukaten dat in BeterGent al vijf jaar functioneert zal in een licht aangepaste vorm wereldwijd toegepast worden. Elk jaar zal de wereldregering de hoogte van het persoonlijk CO₂ een stukje laten zakken. De beoogde nul-uitstoot halen in 2050 zal niet meer lukken. De hoop is dit doel in 2055 te bereiken.  

Voor de armste twintig procent van de wereld is 220 kilogram een grote vooruitgang. Doordat de klimaatdukaten verhandelbaar zijn kunnen ze hun inkomen een flink stuk opkrikken. Wie een meer riante levensstijl gewoon is moet zich noodgedwongen aanpassen. De voormalige superrijken mogen zich gelukkig achten dat ze daaraan al konden wennen dankzij de VMM. Toch zijn er opmerkelijke gevallen van ex-miljonairs die een Ferrari wegdoen voor een luttele 500 kilogram CO₂e. Een echt geschenk voor de koper is dit niet meteen, want na tweehonderd kilometer rijden is je maandbudget op. De individuele keuze blijft met deze munt overeind. Wie toch een vliegreis wil maken kan dit, al wil dit zeggen dat daarvoor jarenlang een zeer ecologische levensstijl noodzakelijk is. Wie een positief saldo heeft kan dit maximum drie jaar bijhouden. Schenken of verkopen kan ook. Bij elke aankoop staat op het prijsetiket het aantal kilo CO₂e vermeldt. Het gaat ook meteen van je rekening.

Het is vooral aan de Nederlandse stadregio’s te danken dat het voorstel van het universeel klimaatbudget is goedgekeurd. Van daaruit is, samen met de Malediven, Kiribati en enkele andere eilanden, een groot diplomatiek offensief opgezet. De inzet is uiteindelijk het voortbestaan van Nederland zelf. Het landijs in West-Antarctica blijft afsmelten. De afkalvende ijsmassa tempert ook de aantrekkingskracht van het ijs op het water. Ook dat doet de zeespiegel Noordwaarts verder stijgen. Met het huidige tempo van zeespiegelstijging blijven binnen een eeuw slechts enkele brokken Nederland bewoonbaar. De Veluwe, stukken van Noord-Brabant, Limburg en Drenthe. De woorden van Johan Van Veen, de waterstaatkundige die overleed in 1959 komen dan wel heel dichtbij: ‘eens zullen we dit land met een zucht van verlichting aan de golven prijsgeven.’

Niemand weet of een versnelde reductie van de uitstoot van broeikasgassen tijdig het gewenste effect zal hebben. Wat iedereen wel beseft is, dat als er geen ernstige poging gedaan wordt we het risico lopen alles te verliezen.

***

Robbe is al enkele uren in de weer. Naast hem een doos met tientallen en tientallen oude prullen waarop zonnecellen zijn gemonteerd. Wuivende bloemetjes, rijdende autootjes, fluitende sleutelhangers en vooral heel veel zogenaamde tuinverlichting. Ooit aan de man gebracht als ecologisch, maar uiteindelijk vooral Chinese rommel die niet langer dan een jaar functioneert. Robbe wil de grote hoeveelheid micro-zonnecellen een nieuw leven geven om een waterpompje aan te drijven. Zo moet het mogelijk worden het regenwater te gebruiken om een verticale moestuin automatisch te bevloeien. Het zal een van de laatste recyclage werkstukken zijn die Robbe kan maken. De teruggestuurde afvalcontainers uit India zijn ondertussen allemaal leeggemaakt en verwerkt. Het afval is op.

De kringwinkels hebben een na een hun deuren gesloten bij gebrek aan instroom van goederen. Er worden geen wegwerpproducten meer gemaakt en het grootste deel van wat een mens gebruikt is niet meer in eigen bezit. De huishoudelijke toestellen van het gezin van Robbe zijn eigendom van Ecoware (een coöperatie uit Lievegem). De toestellen zijn bijzonder robuust en energiezuinig. Ecoware staat in voor het onderhoud, de gebruiker betaalt een maandelijkse gebruikskost. Bij defect worden ze door Ecoware hersteld of vervangen, daardoor is er geen tweedehandscircuit meer. Deze product-as-a-service aanpak in combinatie met circulair gebruik van grondstoffen maakt dat de sector van recuperatie stilaan verdampt.  Gelukkig zijn er nog enkele rommelmarkten waar mensen hun met veel huisvlijt vervaardigde spulletjes kunnen aanbieden.

***

In Calais en Folkstone kan geen waterpomp meer helpen, al zou het de grootste van de wereld zijn. Vierenvijftig jaar na de plechtige inhuldiging van de tunnel onder het kanaal wordt de laatste pomp uitgezet. De kosten om de tunnel droog te houden zijn onhoudbaar. Na de terroristische aanslag in 2031 was een van de kokers al onbruikbaar geworden. Vier jaar later kwam er de grote oversteek. Tijdens onderhoudswerken zijn toen in paar weken tijd duizenden vluchtelingen te voet naar de overkant gewandeld. Het duurde weer een hele tijd om extra beveiliging aan te brengen. Het vervoer van zowel passagiers als goederen bleef daarna jaar na jaar dalen. Regelmatig waren er lekken die slechts met veel moeite gedicht konden worden. Bij een ramp met een TGV verdronken 387 mensen toen hun trein plots op een muur van water botste. Dat was in 2040. Even is nog onderzocht of de middelste koker dienst kon doen om een nieuwe deeltjesversneller te huisvesten. Maar ook dat was onbetaalbaar. Dus wordt nu een punt gezet achter een van de meest prestigieuze bouwwerken uit de twintigste eeuw. De tunnel zal zich vanzelf vullen met zeewater, en eeuwen later een hotspot worden voor archeologen. Van de schuldenberg van meer dan 10 miljard euro zullen de archeologen geen spoor terugvinden. Die was al in een klap verdwenen bij de VMM.

***

Een dag na de bevalling staan Joris en Elisa glunderend naast het bed van Mona. Apple heeft de boreling op zijn schoot. Hope heeft een broertje met de wat minder symbolische naam Joop. ‘Wat een prachtig kindje’ zegt Elisa. ‘Dat heeft ie helemaal van zijn vader’ lacht Apple. Hij kijkt al uit naar de zes maanden vaderverlof waarop hij recht heeft. ‘Ik wil ook nog een zusje’ roept Hope, die op dit moment zeker weet dat ze een broertje niet leuk vindt. Mona knikt bevestigend. ‘Ja maar Mona’ zegt Joris ‘je hebt er al twee, je zal een vrouw moeten vinden die haar quotum met je wil delen, dat zijn de regels binnenkort!’. Elisa neemt Joop zachtjes uit de armen van zijn trotse vader. ‘Ah, Joris toch. Waar jij nu aan denkt. Trouwens, ik heb maar zelf één kind, ik heb nog plek op mijn kinderbonnenboeken.’ Nu is het de beurt aan de kersverse moeder om te reageren. ‘Welnee mama, zo werkt het niet. Ik heb het voorstel grondig gelezen voor ik ben gaan stemmen. Artikel vier zegt: de vrouw die haar quotumrecht afstaat mag maximum vijf jaar ouder zijn dan de ontvangende vrouw.’ Hope, die blijkbaar al goed begrijpt hoe het in elkaar zit is formeel. ‘Ik zal dan het eens vragen aan Britt, en als die niet wil aan Lu. Want ik wil een zusje’. Iedereen lacht, ze weten dat Hope kan doorduwen tot ze haar in krijgt.

***

Ik heb me geïnstalleerd in mijn garage. Met een dikke trui en een volle kan thee ga ik aan de slag. Uiteindelijk zijn het de koffers met het materiaal van de Aeromoddeler die me op een idee hebben gebracht. Het lijkt me wel nuttig de vele interessante projecten die we onderweg hebben gevonden te bundelen. Een soort catalogus voor een toekomstvaardige mensheid. Ik blader door de notitieboekjes die ik toen heb volgeschreven. Hier heb ik al een eerste voorbeeld: ‘Smart Window Dressing’. Een eenvoudig concept ontstaan in Amsterdam, wij hebben het leren kennen bij onze stop in Bayantsagaan in Mongolië. Het idee is simpel, je brengt naaisters samen om ze leren hoe ze met gordijnen hun woning beter kunnen isoleren. Eenmaal ze dit onder de knie hebben starten ze met het maken van gordijnen voor anderen. Voor sommigen vrouwen is het zelf een interessante bijverdienste geworden. In de regio is het energieverbruik voor verwarming met tien procent gezakt.

Ik kijk verder tussen het materiaal en zie een kleurrijke folder met promotie voor ‘Greengas Neighborhood Fermenter’. Een netwerk van compacte vergisters die alle groenten en tuinafval van een honderdtal gezinnen omzetten in gas. In de Somalische regio van Galkayo staan er duizenden. Het gas wordt vooral gebruikt om geitenmelk te steriliseren en brood te bakken. Ik neem de brochure van het Nizwa Low Tech Institute uit Oman ter hand. Daarin alleen al staan een dertigtal boeiende modellen in detail uitgewerkt. Waterrecuperatie netwerken, de Hypocaust, een ondergronds verwarmingssysteem gebaseerd op technologie uit het oude Rome, thermisch ondergoed met batterijen, modulaire cargo fietsen, pedal powered zaadsorteerders, Eatmosphere waar voedseloverschotten worden gerecupereerd, en nog zoveel meer. Ik blader door het Transitiehandboek en bekijk de enorme lijst op #movethedate. Als ik dan nog even op internet ga zoeken neemt het aanbod exponentieel toe. Op veranderalles.be staan ruim vierhonderd projecten uit onze eigen buurt. Ik word tegelijk opgewonden en moedeloos als ik de massa’s oplossingen en initiatieven begin te inventariseren. Het zal nog een hele klus zijn om dit alles te bundelen. Er zijn verdorie te veel oplossingen.