Gisterenavond was ik op de MO* lezing van Richard Wilkinson in Brussel. Wilkinson doet al meer dan twintig jaar onderzoek naar de relatie tussen ongelijkheid en welvaart. Daarover publiceerde hij een boek ‘The Spirit Level- Why More Equal Societies Almost Always Do Better’. Gisteren kwam hij de kernelementen toelichten en mochten Frank Vandenbroucke en Alexander De Croo daarover debatteren.
Laat ik beginnen met een citaat: “Het is een merkwaardige paradox dat we, ondanks onze hoge welvaart en technisch kunnen, angstig zijn en vatbaar voor depressies, bezorgd over het oordeel van anderen over onszelf en onzeker over onze vriendschappen, gebiologeerd door consumptie en weinig of geen gemeenschapsleven hebben. Omdat we het ontspannen sociaal contact en de emotionele voldoening missen, zoeken we troost in te veel eten, obsessief winkelen en geld uitgeven, of we vallen ten prooi aan overmatig alcoholgebruik, psychoactieve middelen of illegale drugs. Waarom is er zoveel mentaal en emotioneel leed, hoewel we een niveau van welvaart en comfort bereikt hebben dat nooit in de geschiedenis voorkwam?”
Ik zou het niet beter kunnen zeggen. Via een indrukwekkende reeks data toont hij aan dat ongelijkheid in een samenleving de bepaalde factor is voor onder andere tienerzwangerschappen, levensduur, overgewicht, psychische problemen, vertrouwen, geluk en nog een reeks sociale indicatoren. Er is zelfs en relatie tussen ongelijkheid en recyclage. Of met andere woorden; een samenleving waar de kloof tussen rijk en arm kleiner is recycleert beter.
Een belangrijke conclusies is dat geluk en welvaart niet toenemen door de stijging van BNP, maar door het verminderen van ongelijkheid tussen rijk en arm. In het debat nadien had Alexander De Croo weinig echte argumenten in te brengen, behalve een waarschuwing voor communisme waarmee hij zichzelf eerder buitenspel zette. De intellectueel Vandenbroucke kwam met genuanceerde en kritische meningen. Hij zei onder andere dat we er moeten vanuit gaan dat energieprijzen zullen stijgen, dat de klimaatverandering ook vraagt om meer gelijkheid en dat hij zelf meer en meer twijfelt aan de drang naar economische groei. Jammer dat zo’n man binnen zijn partij ook wat aan de kant wordt geschoven wegens te genuanceerd en niet sexy genoeg.
In elk geval stof tot nadenken en nog meer wetenschappelijke bewijsmateriaal dat we als samenleving andere keuzes zullen moeten maken. De samenvatting van zijn lezing kan je hier downloaden, zeker de moeite om eens te bekijken.
(ondertussen hebben al 90 mensen de blog-enquête ingevuld, waarvoor dank, wie het nog wil doen kan dit via deze link)
Low Impact Man 
Ik ga volledig akkoord met Wilkinson, op basis van persoonlijke ervaring. Ik heb enige jaren in het buitenland gewoond – de Dominikaanse Republiek – en heb dit in de praktijk gemerkt, zelfs op lokaal vlak.
In de dorpen op het platteland zijn de mensen vaak straatarm, maar iedereen in het dorp kent en helpt elkaar, en er is een sterk gemeenschapsleven met vaak uitbundige explosies van plezier (feesten!)
In de steden kennen de meesten een paar van hun nabije geburen, maar stijgt de criminaliteit explosief – niet moeilijk als twee straten verder iemand elk jaar met een nieuwe wagen rijdt die meer kost dan een normale arbeider in drie, vier jaar verdient!
We mogen van geluk spreken dat de voorgaande generaties hier het socialistisch gedachtengoed genegen waren – daar waar het kapitalisme hoogtij viert, sterft de gemeenschap een langzame dood… Hoog tijd dat we het duurzame debat – naar het algemene publiek toe – verbinden aan een afbouw van het kapitalisme. Noem me maar een ‘eco-communist’, maar dat is volgens mij de weg die we moeten nemen…
LikeLike
ook helemaal mee eens. Maar communisme …vind ik een beetje griezelig. We zouden een ander woord moeten vinden, want inhoudelijk ben ik het er wel grotendeels mee eens. Waarom niet bv een CO2 rantsoen per burger, te plaatsen op de chip van je identiteitskaart. Iedereen gelijk op uitstootvlak….dat vervlakken ook de kapitalistische uitwassen. Kan je kiezen hé : elke dag biefstuk, of 1 keer per jaar een vliegtuigreis, of een auto…. Lijkt me een mooie toekomst! En dan wel langzaam die CO2 uitstootrechten verminderen. Mét info voor de mensen hoe ze het kunnen bewerkstelligen ( LIM : taak voor jou hé, je doet trouwens nu al niks anders!!). LIM wordt dan minister van uitstoot en CO2voorlichting ofzo 😉
En Bruno : je hebt gelijk! Jij voelt het dan ook wel aan je (denkbeeldige) eksterogen dat er in de VS een burgeropstandje(oorlog?) aan het komen is….de armen in dat land hebben een kritische massa bereikt sinds de crisis, en die hebben het ooit beter gehad, en wéten dus beter….. Wedden dat die niet over zich heen laten lopen?Hoewel ik hoop dat ik deftig fout zit….
LikeLike
Ik ben er al langer van overtuigd dat we niet enkel de echte armen ‘rijker’ moeten maken maar dat het al even belangrijk is om de rijken minder rijk te maken (of in ieder geval veel minder laten consumeren). Dit niet alleen vanwege het gegeven dat overmatig consumptiegedrag een onaanvaardbare grote ecologisch voetafdruk veroorzaakt maar ook omdat deze ongelijkheid een bron van ongeluk is. Bovendien versterkt een overmatig consumptiegedrag onvermijdelijk de sociale ongelijkheid en de armoede. Veel consumptie (b.v het bezit van een villa met erg veel grond) zorgt onvermijdelijk voor hogere prijzen of een tekort van producten voor een andere groep (b.v te hoge grondprijzen en prijzen van woningen voor de minder begoede). Ik beschouw het zichzelf toeëigenen van ‘veel’ (veel producten, veel grondstoffen, veel energie, veel ruimte, veel …) als moreel fundamenteel verkeerd, zelf indien het toeëigenen op zich op een ‘correcte’ manier gebeurt.
LikeLike
Ik ben er al langer van overtuigd dat we niet enkel de echte armen ‘rijker’ moeten maken maar dat het al even belangrijk is om de rijken minder rijk te maken (of in ieder geval veel minder laten consumeren). Dit niet alleen vanwege het gegeven dat overmatig consumptiegedrag een onaanvaardbare grote ecologisch voetafdruk veroorzaakt maar ook omdat deze ongelijkheid een bron van ongeluk is. Bovendien versterkt een overmatig consumptiegedrag onvermijdelijk de sociale ongelijkheid en de armoede. Veel consumptie (b.v het bezit van een villa met erg veel grond) zorgt onvermijdelijk voor hogere prijzen of een tekort van producten voor een andere groep (b.v te hoge grondprijzen en prijzen van woningen voor de minder begoede). Ik beschouw het zichzelf toeëigenen van ‘veel’ (veel producten, veel grondstoffen, veel energie, veel ruimte, veel …) als moreel fundamenteel verkeerd, zelf indien het toeëigenen op zich op een ‘correcte’ manier gebeurt.
Overigens is Alexander De Croo, net als zijn vader, nooit een echt intelligent politicus geweest. Het zijn politici die het van populisme en dienstbetoon moeten hebben, niet van kennis van zake en gedurft toekomstgericht beleid.
LikeLike
jammer dat De Wever daar niet bij was. die historicus zijn gedacht zou ik ook wel eens willen weten. wedden dat ie het te progressief zou vinden ?
is communisme iedereen evenveel ? of eerder alles is van iedereen ? lijken me 2 verschillende dingen.
er is dus nog veel marge.
ik betaal in elk geval graag belastingen om de ongelijkheid te bestrijden !
LikeLike
Die Vandenbroucke. Als die nu het geld van de rijken verbrandt dan is er toch al meer gelijheid.
LikeLike
Zeer interessant… ik vermoed dat de conclusie zeer juist is. Ik zie om me heen dat mensen het gevoel hebben ‘recht te hebben’ op een bepaalde mate van luxe. En dan kijken zij vooral naar hun directe omgeving, en vergeten dat hun luxe ten koste gaat van vervulling van basisbehoeften van minder zichtbare anderen. En dat ze ook zonder flatscreen of 2e auto al heel rijk zijn, vergeleken met de meerderheid van de populatie op deze aarde.
LikeLike
brandstofloze auto te koop die het huis ken voor zien van stroom al je overtollige stroom word terug het net in gepompt en verdien je ook nog eens aan de instalatie
LikeLike