Vanavond ben ik te gast in Sint-Niklaas voor een debat over ‘duurzaam reizen’. Ter voorbereiding heb ik nog wat zitten lezen over de impact van toerisme en ik vrees dat ik vanavond weinig vrienden zal maken. Voor een publiek van reizigers ga ik vertellen dat duurzaam reizen onmogelijk kan als het met een vliegtuig gebeurt.
Als ik rond kijk op de sites van de meer alternatieve reisorganisaties zoals Joker en Tierra natuurreizen dan stel ik toch vragen bij het duurzaamheidskarakter ervan. Ontdekkingsreizen naar tijgers in India, bezoeken aan de fragiele ecosystemen van Galapagos, walvissen gaan bekijken aan de kustlijn van Costa Rica, kamelentochten in Australië. Je kan tegenwoordig zelfs gaan mountainbiken met Broederlijk Delen in Burkina Fasso. Dat dit soort reizen georganiseerd worden, tot daar aan toe, maar beweren dat dit duurzaam is kan natuurlijk niet.
Duurzaam wil zeggen dat iedereen op de planeet het zou moeten kunnen doen zonder dat het schadelijk is, en dat het ook in de tijd kan blijven duren. Dat je dit soort reizen ook binnen 20 of 100 jaar kan doen, zonder schade. Aan beide criteria voldoen deze reizen niet. De reizigers geraken allemaal ter bestemming met het vliegtuig. Op dit moment heeft ongeveer 5% van de wereldbevolking in een vliegtuig gezeten. Aangezien ik ervan uitga dat iedereen hetzelfde recht heeft dan is duidelijk dat dit niet veralgemeenbaar is. Dan zitten we binnen enkele jaren aan een opwarming van 2 graden of meer. De neveneffecten van het toerisme zijn trouwens zo gigantisch (water, biodiversiteit, verspreiding exoten,…) dat het alle inspanningen op andere vlakken teniet zal doen. Het vliegtuig nemen is een privilege, geen mensenrecht.
Ik zal vanavond dus geen pleidooi houden tegen reizen, maar wel tegen vliegen. Voor mij mag er een wettelijk verbod komen op het gebruik van het label ‘duurzaam reizen’ als er een vliegtuig aan te pas komt.
Veel respect heb ik voor mensen als Lien Imbrechts die voor haar stage naar Indonesië moet en beslist heeft de hele reis te maken zonder het vliegtuig. Het vraagt een andere aanpak en organisatie, maar als we in de toekomst nog verre reizen willen maken is de enige rechtvaardige en duurzame manier wellicht die.
Low Impact Man 
Hallo Steven, als ik een tip mag geven over je ontmoeting met de reizigers: het is natuurlijk heel leuk om naar exotische dingen te gaan, maar als we zo doorgaan – m.a.w. als we niet minderen – dan kunnen we, en onze kinderen, niet kiezen of we naar tijgers in India en bossen in waar dan ook gaan, want dan zijn die dood. Kijk wat je het allerleukst vindt en vlieg 1x in de vijf jaar of minder.
En kies verder hele leuke dingen in het land. Heel veel succes gewenst en houd je bij realistische info geven aan ieder. Hartelijke groet, Arnold.
LikeLike
Dat pleidooi tegen lange afstandsvakanties vind ik een hele goede Steven. Het probleem is dat de mensen reizen tegenwoordig als een verworvenheid zien en dat willen ze niet opgeven.
Het begint al in de lagere school. De kinderen gaan in het zesde leerjaar op skivakantie. Wat is er mis met een uitstap in eigen land? (bosklas, zeeklas, rivierklas)
Ik heb me daartegen altijd verzet bij de schooldirectie, maar kreeg geen steun van de andere ouders. De directeur vertelde me zelfs ronduit dat een college (de kinderen zaten toen op de basisschol van een college) niet op bosklas gaat maar op skivakantie.
Als je kinderen van jongsafaan meegeeft dat het ver moet zijn om goed te zijn wat kun je dan van de volwassenen verwachten?
Jammer genoeg slagen weinig van die kinderen (op een school op het platteland) erin om een inheemse boomsoort te herkennen of zelfs de meest courante vogelsoorten te benoemen. Maar ze heben wel gewandeld in de Zwitserse bergen en daar natuurexcursies gedaan!
En wat men niet kent daar zal men later ook geen zorg voor dragen. En dan komen we weer bij de problematiek van de zorg voor het milieu.
Het is soms om moedeloos van te worden hoe de mensen met het mileu omgaan. De mensen zien de natuur niet meer als hun leefomgeving, de grond waar ze moeten op leven maar als een plaats om uitstapjes naar te maken. De mensen zijn niet meer één met de natuur.
De natuur wordt het park, het strand, een exotische reis naar een eilandengroep…
Of de mensen zien de natuur als de vijand. Deze morgen lag er wat sneeuw en hup iedereen in paniek want de auto moet trager rijden en niemand wil traag rijden als de maximumsnelheid 70 is. Neen dan nog moet je proberen om je voorganger voorbij te steken, want welke gek rijdt nu 30 als je 70 mag rijden?
Weinig mensen genieten van de sneeuw, de schoonheid van het licht, de zon op de sneeuw. Sneeuw blijft immers niet eeuwig liggen, de tijd om ervan te genieten is kort.
Maar morgen als het weekend is dan zulen ze wel gaan langlaufen in de Hoge Venen. Dan is de sneeuw niet de vijand, maar ontspanning. Owee maandag, als het dan nog durft sneeuwen.
Enkelingen zoals jij Steven geven wel het goede voorbeeld en laten ons ook eens denken om een stap in de goede richting te zetten. De overgrote massa ligt niet wakker van het probleem en springt in de auto en reist met het vliegtuig zonder zich vragen te stellen.
Wanneer zal men eens begrijpen dat het genoeg geweest is, dat er nog andere prioriteiten zijn dan altijd maar vooruithollen. Wanneer leren de mensen tevreden zijn met wat ze hebben?
LikeLike
Dag mensjes,
Ik ben het VOLLEDIG EENS met Hilde.
Onze maatschappij, de politici voorop, het onderwijs in het bijzonder geven HET SLECHTE VOORBEELD: vliegtuigreizen (en oh wee als je er niet bijhoort), kennis slikken en doorslikken, een overdreven aandacht voor hygiëne (stel je voor dat kinderen na een natuurwandeling vuil naar huis teruggaan?) enz.
Ik pleit dan ook heel graag voor een onderwijs waarin het vak ‘ecologie’ wordt gebracht op maat van de kinderen, liefst heel vroeg. Respect voor ons milieu, de planten en de dieren en hun welzijn dient voorop te staan.
Vroeger kende ik het dagelijks gebed. Toen bestond er nog zoiets als rust. Nu zouden de leerlingen doordrongen moeten worden van respect, niet alleen voor de medemens, maar ook voor de natuur: flora en fauna en het welzijn van alle levende wezens. Een uurtje ecologie zou hen toch zo’n deugd doen, voor mij hoeft daar zelfs geen examen aan gekoppeld te worden.
Miljarden worden uitgegeven aan het onderwijs, alleen worden er geen mensen met empathie geschapen. De nadruk ligt op SCOREN en WINST MAKEN tegen een hels tempo.
Onze overheden kunnen beslissen auto’s proper te laten rijden en kunnen dat laten afdwingen via een wet, maar daarvoor heb je ballen nodig (figuurlijk gezien), want benzine en diesel spijzen de staatskas !!! ALLES DRAAIT OM GELD en dat is een bijzonder trieste waarheid. Een futuristische aanpak van de transportsector is van cruciaal belang. Vliegtuigen kunnen helaas niet op waterstof of batterijen vliegen.
Zelf vlieg ik nooit of misschien per uitzondering eens, dit wil zeggen tegen de straatstenen of macadam met mijn bakkes
Houd er de moed in, bijna 1 op 12 stemt (en leeft hopelijk) GROEN!
Groeten,
Danny
LikeLike
De mensen gaan inderdaad veel te ver is het reizen. Ze geven massa’s geld uit om op een vliegtuig te zitten en dan in de zon te bakken! Schande.
Ik ben niet tegen reizen, maar het kan echt anders.
Wij hebben trouwens terug geboekt om in de grote vakantie naar Oostenrijk te gaan, zoals we dat al jaren doen. Vorige zomer zaten we met 6 in de auto, en met een verbruik van 7L/100km komt dat per persoon op een lage uitstoot van CO2. Ter plekke is het vooral wandelen, fietsen enz. We hadden op de trekhaak trouwens onze eigen fietsen mee!
En als iedereen dat al eens zou doen in plaats van het vliegtuig, dan waren we al VEEL verder.
De laatste keer dat ik in een vliegtuig heb gezeten in trouwens geleden van 2002 (huwelijksreis naar Malta). Sindsdien in geen vliegtuig meer gezeten.
Maar het zou met niet verwonderen dat je felle tegenkanting gaat krijgen, want aan de mensen hun reizen raken is zowat de grootste heiligschennis. Veel succes in elk geval.
LikeLike
De Bond zonder Naam had vele jaren geleden een treffende maandspreuk:
‘de mens wil terug naar de natuur … maar niet te voet’.
LikeLike
Wat bij dat alles natuurlijk zo verdomd frustrerend is, is het financiële plaatje.
Een voorbeeldje: in de zomer van 2009 ben ik vrijwilligerswerk gaan doen op een ecologische boerderij in Noord-Italië. Met de trein daarheen kostte me ongeveer 300 Euro, met een overnachting in Trento omdat ik daar onmogelijk op 24 uur kon geraken. Met Ryanair kan je voor een prikje naar een luchthaven in de buurt op iets minder dan twee uur vliegen. Je moet al heel geëngageerd zijn om NIET met het vliegtuig te gaan. Gelukkig heb ik wat tijd, reis ik heel graag met de trein en betaal ik mijn reis voor een stuk terug door ter plaatse tegen kost en inwoon te werken. In ruil krijg ik er ook twee weken gratis conversatie Italiaans erbij, een verblijf bij de locals en een bezoek aan het mooie Trento.
Maar voor mensen met wat minder tijd en engagement is de keuze snel gemaakt, vrees ik. Het enige wat hieraan wat paal en perk kan stellen is dat er een soort faire concurrentie komt op vlak van de verschillende verkeersmiddelen. Het lijkt me echt niet logisch dat kerosine (quasi) taxvrij is en de benzine aan de pomp niet. En waarom worden vliegtuigreizen massaal gesubsidieerd (zie Ryanair en misschien ook anderen)? Internationale mobiliteit is toch geen basisbehoefte? Of toch?
LikeLike
Ik sluit mij volledig aan bij Peter. Een voorbeeld. Met de vrachtboot naar Zweden (enkel reis): ongeveer 200 euro. Met het vliegtuig terug (Ryanair): 70 euro (en het kan nog goedkoper als je vroeger boekt). Financieel worden we gewoonweg bestraft als we eco reizen.
En dan is er nog een ander aspect dat mij als single dwars zit. Ga je in Zuid-Amerika met de rugzak reizen, dan kom je gegarandeerd leuke mensen tegen en is alleen reizen geen probleem.
Maar doe dat eens in Frankrijk. Daar spreekt nauwelijks iemand je aan.
Het vraagt dus verdomd veel karakter en overtuiging om eco te reizen.
LikeLike
Dag Lies,
Ik herinner me inderdaad hoe we in de zomer van 2007 een voetreis maakten naar Compostella. We vertrokken in Biarritz (erg toeristische chique streek in het zuiden van Frankrijk) en op geen enkele camping wilden ze ons een plekje verhuren voor onze tent omdat we eenvoudige rugzaktoeristen waren. We hebben ons uiteindelijk “illegaal” voor 1 nacht op een speelplein geïnstalleerd. Overal waar we in Biarritz passeerden werden we gek bekeken.
In Spanje zelf hadden we daar minder last van omdat de weg naar Compostella daar beter gekend is. Bovendien mag je er telkens één nacht je tent zetten. In ieder geval: voor zij die graag te voet en in de natuur reizen is de Chemin du nord/Camino del norte naar Compostella echt de moeite waard. Je trekt er door de bergen en langs de zee, echt een manier om je te herbronnen in veel verschillende landschappen. We liepen er ook door velden met loslopende paarden en koeien. Heerlijk!!!
Groeten,
Elke
LikeLike
Ja hier sluit ik me aan bij Lies hoor, zalig met de bus of trein in zuid oost azië, heb ik gedaan in Vietnam een nachtreis met de trein, echt plezier gehad met de Vietnamezen, idem dito in Venezuela. En dan is Venezuela heel gevaarlijk, maar de mensen zo lief om je te helpen. Alleen daarvoor probeer ik af en toe naar ginder te gaan, het openbaar vervoer is gewoon fun daar, al is het een aftands busje. Maar daar speelt dan zalige salsa muziek in.
Kwamen we thuis en nemen de luchthaven trein terug, vieze gezichten omdat we een valies moesten zetten in het gangpad. Dus ja, volgende keer parkeer ik mijn auto wel 3 weken lang en ga niet meer met de trein.
Kamperen in Spanje, 10 jaar gedaan want dit is ideaal als je kinderen mee neemt, maar als ik alleen moet reizen, dan nooit, je hebt geen minuut contact met want iedereen zit daar met zijn gezin.
LikeLike
Ik probeer vliegen zoveel mogelijk te vermijden. Voor persoonlijke reisen gaat dat,
al is het alternatief vaak duurder en heb je veel meer tijd nodig.
Het probleem bij mij zijn de vliegreizen voor het werk. Ik werk bij een chemische multinational en moet toch wel een tiental vliegreisen per jaar doen,
en ik heb collegas die nog veel meer vliegen.
Toerisme is dus niet de enige boosdoener, zolang vliegen goedkoper is dan de alternatieven zal een bedrijf er niet aan denken op een andere manier te reizen. Als ik voorstel met de boot naar Ierland te gaan, in plaats van het vliegtuig, neemt niemand mij natuurlijk serieus.
Maar ik heb een omweg gevonden waar ikzelf wel mee kan leven: Ik ga vanaf volgend jaar een stuk landbouwgrond huren van mijn grootmoeder, en dat terug bebossen. Ik heb geen berekeningen gemaakt van CO2 uitstoot en compensatie per boom, maar ik ga ervan uit dat ik met mijn (bijna)hectare toch al een heel eind kom.
Ik heb ondertussen al een paar vrienden kunnen overtuigen ook bomen te sponseren.
Natuurlijk zou het beter zijn niet te vliegen, en toch dat bos te planten. Maar ik doe mijn werk graag, en moest ik veranderen komt er toch iemand in de plaats die dezelfde vliegreisen zal doen.
LikeLike
Steven,
Om eerlijk te zijn is mijn grootste besef op deze reis geweest dat toerisme niet alleen natuur schade toebrengt, maar zeker ook lokale structuren volledig overhoop haalt. Ik probeerde me te verzetten tegen de alomtegenwoordige Aziatische neiging om elke blanke als een “wandelende geldautomaat” te beschouwen, maar als ik echt eerlijk ben met mezelf verschil ik niet zo veel van al die anderen (in de zin dat ik even ongeletterd ben in plaatselijke taal, en dat ik ergens ben waar ik eigenlijk niet thuishoor). Toch ben ik geregeld aangedaan geweest door het gedrag van “toeristen” in (vooral) Laos en Thailand. Compleet ongevoelig voor plaatselijke waarden en normen. Van ladderzatte meisjes in bikinis op het middaguur in Vang Vieng tot mannen van middelbare leeftijd die Thaise vrouwen zitten te bepotelen in de metro in Bangkok. Lichtjes misselijk? Zeker en vast. En dan te bedenken dat ik automatisch met dat soort mensen geassocieerd word, gewoon omdat ik er gelijkaardig uitzie. Bah.
Verder is de term “touristically fucked up” een vaste waarde geworden in mijn vocabularium om plaatsen te beschrijven. Ik ben blij dat ik al die tijd tenminste een soort van reden had om te reizen – anders was ik stante pede terug naar huis gekeerd.
(ondertussen zijn we in Indonesie aangekomen trouwens).
Keep up the good work!
Groetjes,
Lien
LikeLike