Nu iedereen over een basisinkomen beschikt zijn er daarnaast heel wat lokale en complementaire munten ontstaan om het economisch verkeer tussen mensen te regelen. Maar er is nog meer, een steeds belangrijker deel van de uitwisseling van goederen en diensten tussen mensen gebeurt zonder dat er geld aan te pas komt. Dit economisch model, ook wel ‘free economy’ genoemd is ontstaan in het begin van deze eeuw als een kritiek op de samenleving waar alles rond geld draaide. In de beginjaren werd nogal smalend gesproken over deze ‘freak economy’ als iets van idealisten en luieriken, maar nu zie je dit fenomeen overal als de normaalste zaak te wereld.
Ik ben natuurlijk zelf ook heel lang lid geweest van de Letsgroep in Gent en ken ook wel de Torekens en andere regionale munten en deelsystemen. Bij deze modellen heb je nogal wat werk bij het bijhouden van de stropkes of punten en is er een heel datasysteem nodig om dit allemaal in goede banen te leiden. Altijd is er een soort angst van als ik iets geef wil ik toch zeker zijn dat ik iets terug krijg van dezelfde (of liefst grotere) waarde. Ondertussen leven we in andere tijden en is de mentaliteit grondig gewijzigd.
Mensen doen nu zaken voor elkaar zonder er iets van terug te verwachten. Wie te veel heeft deelt, zo zie je regelmatig mandjes op straat staan met eieren of courgettes. Het gaat dan om overschotten die je gewoon kan meenemen. Wie iets nodig heeft vraagt het, kijk maar naar het gigantisch succes van de ‘durftevragen’ sessies. Het klinkt misschien paradoxaal in een tijd waar we erg zuinig moeten zijn met energie en grondstoffen, maar het uitgangspunt is dat er nu genoeg is voor iedereen. En dat we erop vertrouwen dat niemand meer neemt dan nodig.
Ik kan me voorstellen dat de generaties die leefden eind vorig eeuw dit totaal absurd zouden vinden. Relaties tussen mensen waren vaak gekenmerkt door wantrouwen. “wat wil de ander van mij…ik moet oppassen of ik wordt in de zak gezet… je kan tegenwoordig niemand meer vertrouwen…ik zal wel voor mezelf zorgen, ik heb niemand anders nodig…” Omdat onze status vooral afhankelijk was van ons bezit was iedereen druk in de weer het eigen bezit te vergroten en te beveiligen. Nu worden mensen vooral gewaardeerd voor wat ze bijbrengen aan de buurt en de gemeenschap. Toch wel iets aangenamer vind ik persoonlijk…
Hieronder een klein filmpje uit de begindagen van de freeconomy…
Low Impact Man 