De voorbije jaren was er weinig nieuws uit Afrika en daarom wil ik er toch wel iets aan doen. Terwijl de Westerse wereld nog steeds zware aanpassingsproblemen kent in de overgang naar een lokale economie zonder fossiele brandstoffen is er in grote regio’s van Afrika sprake van een ware renaissance. Daar zijn verschillende verklaringen voor, de rampen en conflicten die zich in de rijke landen afspeelden zorgden ervoor dat er nog weinig interesse was voor dit continent. We hadden genoeg aan onze eigen problemen en lieten Afrika aan zijn lot over.
Wie dacht – en dat was de meerderheid – dat het continent ten onder zou gaan aan interne conflicten en natuurrampen heeft het echter mis. Nu blijkt dat de veerkracht van de gemeenschappen daar veel groter is dan die in de rijke landen. Zodra de bemoeienissen vanuit het Westen en China ophielden (zo ongeveer vanaf 2014) kwam er nooit geziene golf van ondernemerschap op gang. Ook politiek is gekozen voor een ander model. Een aantal grenzen die indertijd door de koloniale machten werden uitgetekend bestaan nu niet meer. Afrika bestaat nu uit een lappendeken van regio’s en provincies die overeenkomen met de culturele, natuurlijke en historische werkelijkheid. Deze regio’s hebben bijna allen een democratisch bestuur en voeren druk handel met elkaar.
Hoewel de Sahara nog een stuk is opgeschoven naar het Zuiden blijft Afrika een land met ongekende rijkdommen. Nu de bevolking – misschien wel voor het eerst in 500 jaar – opnieuw zeggenschap heeft over die hulpbronnen gaat de ontwikkeling heel snel. Twee belangrijke revoluties staan daarin centraal. De vruchtbare gronden in bijvoorbeeld Kenia of Ethiopië worden niet langer gebruikt om bloemen of tabak te kweken voor Westerse markten. Deze gronden worden nu gebruikt voor het voeden van de lokale bevolking. Daarnaast is resoluut gekozen voor een meer kleinschalige landbouw zonder pesticiden en meststoffen. Daardoor is Afrika al enkele jaren volledig in staat de eigen bevolking te voeden en wordt zelfs regelmatig voedselhulp naar bijvoorbeeld New York gestuurd.
Een tweede wending was de energierevolutie. Daar de Sahelregio voor permanente bewoning zo goed als verloren is gegaan is daar nu een grote gordel van vooral thermische energiecentrales gebouwd. Een deel van de warmte wordt omgezet in elektriciteit en verkocht aan onder andere Europa, een ander deel wordt ter plekke gebruikt.
Deze centrales leveren warmte voor een hele reeks industriële toepassingen. In Algerije is er vlak bij Tindouf een gigantische installatie gespecialiseerd in het drogen van groenten en fruit. Op andere plaatsen zijn er steenbakkerijen en papierfabrieken die volledig op zonne-warmte draaien. Naast de fabrieken zijn er geriefelijke onderkomens (met airco) gebouwd waar medewerkers gemiddeld drie tot vier maanden werken en dan afgelost worden door een nieuwe ploeg.
Bij dit alles is ook de culturele sector in Afrika aan het boomen. Zowel literatuurprijzen, muziekawards en oscars gaan de voorbije jaren meer en meer naar kunstenaars uit dit continent. Toen ik jong was werd vaak smalend gedaan over Afrika als een hopeloos onderontwikkelde regio. Nu lees je meer en meer dat de 21ste eeuw wel eens de eeuw van Afrika zou kunnen worden. Ben ik blij dat ik dat nog mag meemaken.
Low Impact Man 