Ik mijn lezingen laat ik meestal en beeld zien van een hummer die met een paard wordt getrokken, om aan te geven dat we in de toekomst misschien wel eens terug op spierkracht van dieren zullen beroep moeten doen. Meestal zorgt dit voor ongeloof bij de toehoorders.
Maar kijk, wat hoor ik deze morgen op de radio. De gemeente Schaarbeek heeft twee Ardense trekpaarden aangekocht omdat dit blijkbaar de meest efficiënte en goedkope manier is om vuilnis op te halen. Het gaat dan niet om het gewone huisvuil, maar om de vele tientallen openbare vuilnisbakjes die dagelijks moeten leeggemaakt worden. Daarvoor zijn de paarden het meest handige vervoermiddel. Natuurlijk zorgt zo’n paard ook voor uitstoot van methaan, en moeten de dieren een stal en voedsel hebben. Toch denk ik dat zo’n initiatief een paar voordelen heeft. Minder afhankelijkheid van olie natuurlijk. Paarden in het straatbeeld zorgen toch voor vertraging en zullen stadskinderen misschien wat dichter bij de natuur brengen. En de mest van de paarden is ideaal voor de champignonnenkweek!
Iets anders dan. Een bloglezer (Dries) stuurde me gisteren een bericht door van de Standaard. Met de sprekende titel ‘de vaatwasser is altijd zuinigst’ wordt gesteld dat met de hand afwassen ecologisch niet verantwoord is. Tja, wie het artikel leest zal merken dat een deel van het verhaal niet wordt verteld. Ik heb een reactie gestuurd naar de krant, maar die hebben ze niet opgenomen. Dus kan je ze hier lezen:
Onjuiste conclusies.
Het artikel over de zuinige vaatwasser is opnieuw een staaltje van het verbinden van juiste feiten aan foute conclusies. De bewering dat de vaatwasser altijd het zuinigst is zal inderdaad kloppen in het gegeven onderzoek. Dat wil zeggen met de meest zuinige machine en voor een vaat van 12 couverts. Een paar dingen worden over het hoofd gezien. In de meeste huishoudens staan niet de machines met triple A label, maar oudere en minder zuinige vaatwassers. Tevens zijn er nogal wat mensen die de machine laten draaien als ze maar half vol zit, wat meteen het rendement halveert. En hoeveel mensen spoelen de vaat nog eerst onder de lopende kraan alvorens die in de machine te stoppen? Deze milieuimpact meerekenen in het onderzoek zou al een heel ander resultaat geven.
En dan wordt nog iets over het hoofd gezien. De productie van de machine zelf. Daarvoor zijn grondstoffen nodig, transport van onderdelen, water en een hoop energie. Er zijn magazijnen en winkels waar de machines staan en een technicus moet langs komen (met de auto) als de machine defect is. Tenslotte zijn er nog een hoop milieukosten als de machine aan het einde van de (steeds kortere) levensduur komt. Deze indirecte milieu-impact bij productie en ontmanteling zal bij het wasteiltje allicht pakken minder zijn. Maar ook dit hoeft niet vermeld te worden in het artikel.
Ik heb niks tegen vaatwasmachines. Ik heb wel iets tegen gemakkelijke journalistiek die omwille van de mooie kop de realiteit verengt tot een cliché. Ik ben er zeker van dat ik tijdens mijn lezingen de volgende weken de opmerking zal krijgen; “De vaatwassers is toch altijd het beste, het stond in de krant.” En dan zal ik weer moeten uitleggen dat de krant geen moeite doet om het hele verhaal te vertellen…
Low Impact Man 
Dit staat ook niet in het artikel:
Met de hand vaatwassen doen we reeds jaren. Het is een moment waar we als gezin écht samen werken. Dat gaat niet altijd even vlot met jonge kinderen, maar biedt gelegenheid om langs de neus weg te praten over school, dromen, orde en netheid, milieu, etc… Die fameuse ‘kwality-time’ zegmaar zoeken in eenvoudige momenten zoals de afwas.
LikeLike
Daar verschil ik dan weer. Ik heb helemaal geen tijd voor gezellige handwasjes. En ik heb een zuinige machine, ook al is die niet gloednieuw. En ik gebruik die machine optimaal.
Maar meer nog, ik ben niet tegen de ‘high tech’ versie van eco. Dus jawel, in heel wat gevallen is het direct energie en water verbruik van een machine zuiniger dan met de hand afwassen, alle eco-romantiek ten spijt. Blijft wel de gedragscomponent over, die vaak nog bijgestuurd moet worden. Maar dat heet ‘rebound’ , namelijk omdat dingen zuiniger zijn, gaan we anderzijds slordiger met dingen om… En dat laatste is niet de schuld van die machine.
De productie is inderdaad milieubelastend, maar ik beweer nooit dat ik niet milieubelastend leef, alleen met zo weinig mogelijk milieubelasting. En dus weet ik dat mijn machine een ecologische prijs heeft, waarvoor ik overigens best wel wil betalen. Zoals het ‘cradle to cradle’ maken van zo’n ding, bijvoorbeeld.
Op dit punt ben jij Low Impact Low Tech, en ik High Tech Eco Bitch.
Variatie is verrijking 😉
LikeLike
Het probleem is dat High Tech zelden low impact is. High Tech spullen mogen dan soms erg zuinig zijn en geen (of weinig) vervuiling veroorzaken bij het gebruik, de productie van deze producten (zeker de electronica) is nog steeds heel erg vervuilender.
Ik zou – zonder verdere gegevens – zeker niet uitsluiten dat de productie van een afwasmachiene meer energie en water kost en meer vervuiling veroorzaakt dan het gebruik van die machiene gedurende zijn hele levensduur.
Zonder een meer gedetailleerde levenscyclusanalyse is de suggestie (die in het artikel gedaan wordt) dat met de hand afwassen minder duurzaam is dan afwassen met een afwasmachiene erg kort door de bocht en ik vermoed zelf ronduit foutief.
Daarmee wil ik iedereen die een vaatwasser gebruik zeker niet beladen met alle zonden van Israël, de kritiek van Steven is terecht en zij die beweren dat het artikel wel een correct beeld geeft of dat Low Impact – High Tech een ‘makkelijke’ combinatie is, vergissen zich.
LikeLike
Proof of the pudding is in the eating: wij verbruiken minder water en gas sinds de aankoop in 2005 van een vaatwasser. Elektriciteit komt van C02 vrije ecopower stroom.
Voorwas gebeurt met spoelwater van groentes e.d.
LikeLike
Ik gebruik beiden. Onze vaatwasser draait elke dag volledig vol. De rest doe ik met de hand in één sopje (bv. messen, snijplanken, potten, brooddozen, …). We hebben wel een zuinig model met een ecoprogramma in ook.
Maar goed dat ik jouw mening hierover ook kan lezen.
LikeLike
Wij hebben een triple A, en die kijkt ook nog eens naar de inhoud. Niet dat we werken met een halfvolle machine, maar moesten we het doen, dan meten de sensoren dat er minder vaat in zit en wordt er ook minder verbruikt.
Misschien is het tijd dat mensen ook durven te investeren in nieuwe en vooral betere technologie. En altijd terug gaan naar het paard en de handwas? Da’s romantisch, maar niet echt een alternatief. Het zal een combinatie zijn van betere technologie en een andere levenshouding.
LikeLike
De wasmiddelen die in de vaatwasser gaan lijken me een grotere aanslag op het milieu dan zo’n flesje afwasmiddel.
LikeLike
een volledige LCA zou al een ander beeld geven natuurlijk. En in “cradle to cradle” passen de huidige machines al helemaal (nog) niet.
Wij maken er ook (weer) een familie-moment van.
Toegegeven toen we met 3 kinderen onder de 2 jaar zaten was zo’n toestel welkom, nu helpt iedereen een handje mee.
LikeLike
Maar het is wél gemakkelijke journalistiek. En daar ging het over.
LikeLike
Gemakkelijk ? Dit is naar mijn normen een kritisch artikel. Er is een studie vermeld over het effectief dagelijks gebruik (geen theoretische AAA laboratoira gedoe) én er wordt vermeld dat het voordeel van de vaatwasser verdwijnt als je je borden eerst afspoelt aan de kraan. Natuurlijk had men ook moeten kijken naar de milieubelastenden vaatwasmiddelen én de recyclagemogelijkheden (alhoewel dit makkelijker te recycleren is dan een pc/tv….).
LikeLike
Toen we maar 1 kind hadden deden we de afwas nog met de hand. Sinds onze 2de zoon er bij is is er een vaatwas bijgekomen. In een gezin waar elke dag vers gekookt wordt en 2 kleine kinderen rondlopen, is de vaatwas wel een welkome oplossing. Hij zit elke dag probleemloos propvol en geeft ons als ouders net dat beetje ademruimte dat we nodig hebben. Zodat er naast het helpen bij huiswerk, eten maken, wassen en klaarmalenkleren, klaarmaken boekentassen en gezonde lunch voor de volgende dag ook voor pa en ma nog even tijd is om te bekomen van de werkdag.
Ik kan me voorstellen dat mensen zonder kinderen die nood minder voelen.
Tip : gebruik geen glansspoelmiddel, maar gewoon een scheutje azijn : doet het even goed, is stukken goedkoper en véél minder milieubelastend. Ook in onze wasmachine trouwens, als alternatief voor wasverzachter (en neen, je kleren ruiken niet naar azijn).
LikeLike
oef. ik was begon mij al schuldig te voelen omdat ik geen afwasmachine heb. dan hoef ik dat dus al niet te kopen… 😉
LikeLike
Low tech oplossingen zijn vaak het zuinigst. Check LowTechMagazine. Neem nu de afwas: Iedereen weet dat een afwasbak maken en water uit de kraan in combinatie met bv. Ecover wasprodukten in refill-pak zeer low impact is. Een vaatwasser, hoe zuinig ook, als je het gehele plaatje bekijkt (productie, gebruik, herstellingen, afbraak) heeft een hoge impact.
Het is het oude verhaaltje hé: mensen denken nog steeds dat er iets ‘magisch’ bestaat dat hen het leven makkelijk zal maken. In de zin van ‘lui’ kunnen zijn. Het eenvoudigste is vaak het beste. Eenvoudige apparaten wil ook zeggen: makkelijk in gebruik, herstelbaar en een lang leven beschoren. Wel dat is dus duurzaam, hé.
Ik heb ook een tijd geloofd in technologie als oplossing voor allerhande. In realiteit zorgt het voor een paradoxale toename van waar het net voor uitgevonden was. Bv. computers om tijd uit te sparen: nu leven we in tijden waarin geen tijd meer is om simpelweg tijd te hebben. Paradox. Hetzelfde met spaarzame producten: globaal gezien zorgen ze NIET voor een vermindering van energiegebruik. Paradox. Minder is wél een oplossing. Minder minder minder op alle vlakken van het leven, daarna komt het paradoxale geschenk: écht kwalitatief meer meer en meer
De lijst is lang….
Conclusie: kijk goed hoe de natuur zich organiseert: daar bestaat geen afval, alles wordt hergebruikt. De natuur houd zich bezig met simpele, leuke dingen: groeien, bloeien, voorplanten en spelen (vooral de dieren) of zouden bomen ook kunnen spelen ?
Dit willen wij eigenlijk ook, toch ? Weg met de ballast en lol trappen ! Jiha !
LikeLike
In verband met luie journalistiek heb ik me bijvoorbeeld ook geërgerd aan een artikel in De Morgen. Hierin stond dat de productie van katoenen zakjes meer CO2 uitstoot dan het produceren van plastieken zakjes. Lijkt me logisch want dat eerste zakje kan je veel langer gebruiken, dat moet dus steviger zijn en uit sterker materiaal gemaakt worden. Er stond dan ook in dat artikel dat je een katoenen zakje een heel jaar elke dag ‘zou moeten’ gebruiken om de uitstoot te reduceren tot dat van een plastieken zakje. Doe ik, ik gebruik het zelfs meerdere jaren, dus ik zie niet in wat het probleem is. Wat ik wel een probleem vind, is dat mensen dingen 1 keer gebruiken en het dan weggooien. En dat de krant excuses zoekt voor dit gedrag en niet het hele verhaal belicht. Maar CO2 is tegenwoordig hét modewoord. AfvalBERG daarentegen… Dom artikel, het maakt me kwaad!
LikeLike