Bij mijn lezingen vraag ik tegenwoordig aan het publiek waar men het meest in gelooft als het erop aankomt om de ecologische crisis waar we mee te maken hebben aan te pakken. Zoals wellicht te verwachten scoort de politiek niet hoog en het geloof in de bedrijven is ook niet bijzonder. Opvallend is dat bijna iedereen ervan overtuigd is dat techniek de planeet kan redden.
Zelf geloof ik ook dat techniek een deel van de oplossing kan zijn, maar soms sta ik toch verbaasd van het vooruitgangsgeloof dat zo diep geworteld zit in onze hoofden. Het is blijkbaar bijzonder moeilijk om te aanvaarden dat de levensstandaard die we nu hebben niet haalbaar is, en dus houden we krampachtig vast aan de idee dat er nieuwe technische oplossingen zullen komen. Techniek, mechanisering en computerisering hebben ons leven ongelooflijk vereenvoudigd – ik zit zelf ook achter een laptop op dit moment – maar zorgt voor een gigantische stijging van het energie- en grondstoffenverbruik en is dus mee een deel van het probleem. Technologie wordt goedkoper en veralgemeend, waardoor we nu een veelvoud van toestellen hebben. Als de rest van de wereld hetzelfde patroon volgt (wat de tendens is) dan is het echt niet haalbaar. Als er overal evenveel auto’s zijn als bij ons dan spreken we over 4 miljard wagens – nu zijn het er 900 miljoen. Met 4 miljard auto’s is de aarde binnen de kortste keren naar de maan, ook als het elektrische auto’s zouden zijn. Ik citeer even Rudy Dhont in het pas verschenen ‘De Grondwet’. Technologie zit eerder aan de probleemkant dan aan de oplossingskant. Of hoe de technofix- of technofictie dus vrolijk voorbij lijkt te wandelen aan het energievraagstuk. (p. 47)
Maar kunnen we het energieprobleem dan niet oplossen met techniek? Ik ben toevallig nog een bijzonder interessant boek aan het lezen ‘State of the World 2010’ waarin o.a. staat: als we de energie die we de volgende 25 jaar zullen nodig hebben op hernieuwbare wijze willen produceren, dan moeten we elke seconde 200 vierkante meter zonnepanelen installeren, elke seconde 100 vierkante meter thermische zonnepanelen aanleggen en elk uur 24 windturbines van 3 Megawatt plaatsen en dit non-stop gedurende 25 jaar. Dit zou een gigantische inzet van energie en materialen vergen – en de uitstoot van broeikasgassen doen toenemen op een moment dat ze moeten verminderen – en de ecologische voetafdruk van de mensheid op korte termijn aanzienlijk verhogen.(p.7)
Conclusie… onze levensstijl is niet houdbaar en niet veralgemeenbaar. Wie zo naïf is te geloven dat er een technisch wondermiddel is zou wel eens bedrogen uit kunnen komen. Het drastisch verminderen van ons energieverbruik zal -of we het nu leuk vinden of niet- staat er aan te komen. Wie slim is begint daar vandaag mee…
Leesvoer:
De Grondwet: veranderkracht van lokale gemeenschappen in het licht van duurzame ontwikkeling. Johan De Vriendt (red.) uitgegeven door Socius. ISSN 1780-3578
State of the world 2010, Transforming Cultures, from consumerism of sustainablility, The Worldwatch institute, ISBN 978-0-393-33726-6
Low Impact Man 
http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=6228923n&tag=api
LikeLike
http://www.dailytech.com/Is+the+Magic+Alternative+Energy+Bloom+Box+for+Real/article17752.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Solid_oxide_fuel_cell
Verschillende websites hebben me niet kunnen overtuigen dat dit geen greenwashing is. Vergelijkbaar met de Aircar.
LikeLike
Dat is weer een mooi voorbeeld van boerenbedrog. Ik durf er geld om te verwedden dat ‘The Bloom Box’ helemaal niet doet wat men belooft dat hij doet, veel mensen willen zo graag in een wonderbaarlijke technologische oplossing geloven zodat ‘wij’ verder kunnen doen zoals we bezig zijn, dat ze kritiekloos in loze beloftes geloven. ‘The Bloom Box’ kan nu eenmaal de natuurkundige wetten niet wijzigen en behoort tot dezelfde categorie als perpetuum mobile, wasballen, ontkalkende magneten, gsm-stralingsbeschermers, …
LikeLike
Het doet me enorm plezier dat de naam van LowtechMagazine hier valt: een schitterende website en een schitterende nieuwsbrief. Ik raad iedereen aan zich in te schrijven voor de maandelijkse nieuwsbrief. Het is zeer gedocumenteerd-kritisch zonder negativistisch te worden…
LikeLike
@ Jan,
meer info over die onzin: http://www.lowtechmagazine.be/2010/03/de-bloombox-energie-uit-een-doosje.html
(Het is trouwens spijtig dat je je niet de moeite getroost om verder te reageren, zo lijkt het wel erg op reclame. Reclame voor boerenbedrog in dit geval.)
LikeLike
Renaat,
Ik heb dit enkel aangehaald om aan te duiden dat er gezocht wordt naar nieuwe technologieën, geloofwaardig of niet.
Het is helemaal geen lafheid van mijnentwege maar wel een gebrek aan kennis, sorry daarvoor.
Ik leef wel met de natuur en die zal ik zoveel mogelijk trachten te verdedigen.
Zijn er nieuwe dingen zoals de nanotechnologie voor zonneenergie of gezondheid wil ik wel weten of het werkt en of het niet slecht ingrijpt op ons mens zijn, zoals europa nu wel toelaat om aardappelen te planten die genetisch gemanipuleerd zijn.
Ik zal wel een don quichot zijn waarschijnlijk .
LikeLike
Daar ben ik het gedeeltelijk mee eens. Technologie gaat ook oplossingen bieden en niet alleen de problemen versterken. Dankzij technologie is de bouw sterk geëvolueerd naar een energiezuinigere sector. We kunnen perfect allemaal bouwen volgens het Passief-systeem. We kunnen ook elke woning energie-onafhankelijk maken door zonnepanelen enz. En neen, men is ook bezig om PV-panelen te vervaardigen uit silicium van oude processoren, wat de energie-intensiteit voor het ontwikkelen van panelen sterk doet dalen. IBM heeft hier een belangrijke bijdrage gedaan.
We kunnen blijven rijden met een auto, maar die auto kan er in de toekomst heel anders gaan uitzien, zoals de Ventiru Eclectic, die zelf zijn stroom produceert met panelen op het dak en een uitschuifbare windturbine, om daar dan vervolgens mee rond te rijden. Geen grijze elektrische stroom voor dit voertuig.
We zullen allemaal eens een denkoefening moeten maken. Is een vliegreis naar Thailand wel opportuun? Heb ik wel die tweede auto nodig? Maar alle technologie verbannen, brengt ons terug bij de oude problemen, zoals oorlog, ziektes enz. Ik denk niet dat we terug willen naar het verleden.
Daarom verafschuw ik ook en beetje de dikke-truiendag. In plaats van de verwarming lager te zetten, kan je beter kiezen voor een doorgedreven isolatie én een schone en CO2-neutrale verwarming, zoals een zonneboiler of een pelletkachel. En als je al die dingen hebt gedaan, kan je inderdaad de thermostaat een graadje lager zetten. Maar als ik zie wat scholen verbruiken aan energie omdat de gebouwen NIET of zeer slecht zijn geïsoleerd, dan denk ik dat we ons dringend tot technologie moeten wenden om die zaak recht te trekken.
LikeLike
“We kunnen blijven rijden met een auto”
Niet zoals jij het voorstelt. Zonnepanelen op een auto zijn not-done. Een windturbine op een auto is not-done. Je steekt er meer grijze stroom in dan het de eerste 200 jaar oplevert (optimistisch geschat). Om niet te spreken van aerodynamica.
Eén ding gaat in de goede richting: het gewicht. Maar dat wordt weer achterwege gelaten in de rest van hun assortiment.
En moesten scholen veel geld hebben, dan…
LikeLike
@ Groenhuis,
Thomas slaat de nagel op de kop. Zowel vanuit economisch als vanuit ecologisch oogpunt is het pogen om een wagen rechtstreeks aan te drijven met fotovoltaïsche cellen of een windturbine volkomen absurd. (Een wedstrijd zoals de solar-power race is wel interessant als wetenschappelijk onderzoek, maar niet als manier om een echt bruikbare wagen te ontwikkelen.)
Als men veel energiebesparing wil realiseren bij het autogebruik (en ik de oplossingen van minder autogebruik buiten beschouwing laat) dan is het drastisch verlagen van het gewicht, de snelheid en de luchtweerstand de beste manier.
De Ventiru Eclectic is dan ook een voorbeeld van hoe het niet moet. Hij weegt nog steeds veel te veel voor een wagentje met slechts twee zitplaatsen en de luchtweerstand zal zonder twijfel absurd hoog zijn. Voor zulke afstanden en snelheden zijn er al veel betere alternatieven op de markt.
Overigens, zelf als er een wagen ontwikkeld wordt die 100% duurzaam, wat zou het resultaat dan zijn als men er daar 4 miljard stuks van op de openbare weg brengt? De open ruimte die daardoor in beslag zal genomen worden en de kosten (zowel financieel als wat energie betreft) die het aanleggen van voldoende wegen zal veroorzaken zal onleefbaar blijken. Daar zal men zowel in China als in India op relatief korte termijn achter komen.
Het is trouwens helemaal niet dankzij de technologie dat passiefhuizen mogelijk zijn. Een woning in houtskeletbouw met strobalen geïsoleerd is helemaal niet zo hoogtechnologisch. (Balansventilatie en hoogrendementsglas zijn dat dan weer wel.)
Maar ik stel vast dat men er niet in slaagt om mazelen uit te roeien en iedereen voldoende voedsel ter beschikken te stellen, terwijl dat al jaren technologisch mogelijk is. En zoals je zelf schrijft, vele scholen (en andere gebouwen) zijn in de verste verte niet geïsoleerd. Dat is voor mij het bewijs dat technologie ons niet zal redden zonder een mentaliteitswijziging.
LikeLike
Meer over die Franse Venturi Eclectic kan je hier lezen:
http://groenhuis.org/?p=370
LikeLike
Geen geld voor geïsoleerde gebouwen, maar wel voor duizenden liters stookolie. Ik vrees dat er nog teveel geld op een verkeerde manier over de balk wordt gegooid.
Papier en inkt kan trouwens ook drastisch naar beneden, als men nu eens deftig zou beginnen te digitaliseren. Stop met allemaal kopieën aan leerlingen te geven, maar ga in een computerklas zitten en geef de cursus in PDF. Dat doe ik al geruime tijd. Leerplatformen zijn daar ook een mooie oplossing voor.
De oplossing van het probleem blijf ik toch eerder dubbel vinden. We moeten dringend alle technologie veel groener maken én anders leren leven. Het is de combinatie van beiden dat het juiste resultaat gaat geven. En een minimaal comfort is nu eenmaal iets dat mensen niet gaan opgeven.
Ik geloof echter in eerste instantie in het groener maken van technologie en dan pas mentaliteitswijziging, aangezien het eerste evenveel impact kan hebben, maar sneller kan verkocht worden aan de mensen, en dan ben je op kortere tijd bij je doelstelling.
Opletten met het belerende vingertje. Dat deed de partij Groen in het verleden, en ze zijn daarvoor uit de regering gestemd. Ook zou hebben geleerd om het anders aan te pakken en in maatpakken de “groene economie” te promoten.
LikeLike
1. De technologie om papier en inkt bio-afbreekbaar te maken is er: de kringloop kan gesloten worden. Dat kan niet zomaar gezegd worden van de computer.
2. Ik heb geen perfecte cijfers maar stel dat je de energie die een pc verbruikt zou kunnen omzetten naar een equivalent per kind per schoolcarrière. Mijn optimistische schatting komt op 100 MWh. Hoeveel bladen papier zou je daar mee kunnen produceren en bedrukken? (bio-afbreekbaar, dus verwerking is verwaarloosbaar) Ik heb zonet gemiddelde cijfers van Nederland gebruikt en kwam uit dat er voor 80g papier (1 gewoon A4-blad) te maken 0.2Wh gebruikt wordt, een zeer hoog cijfer, me dunkt. Gewoon is nog niet bio-afbreekbaar en nog helemaal wit, dus laten we 1Wh per beschreven blad nemen.
Conclusie: wanneer men per schoolcarrière in de orde van 100 000 000 bladen per kind gebruikt, dan…
(Ik denk dat mijn schoolcarrière toch wel 100 000 papieren + een duizendste van een beamer + 200 uur computer + … heeft gekost)
Vergelijkbaar met elektrische auto’s zijn de laptops:
1. ze zijn gebouwd om minder te verbruiken (aerodynamica bij auto)
2. ze hebben lagere specs (topsnelheid bij auto)
3. er zitten (soms) minder nutteloze zaken in (gewicht bij auto)
Milieuvriendelijkheid zit em niet in laptop desktop, maar hangt vooral af van bovengenoemde factoren. Zo zijn er ook veel factoren die de nadelen van laptops tonen, zie link.
“Vanuit milieustandpunt bestaat er op eerste zicht één argument in het voordeel van de draagbare pc: het energieverbruik. Veel milieuorganisaties baseren zich daarop voor hun pro-laptopverhaal. Inderdaad, de gemiddelde laptop is in gebruik energiezuiniger dan zijn vaste evenknie.
Maar uit studies blijkt overduidelijk dat een gering energieverbruik tijdens het gebruiksleven in geen geval opweegt tegen het energieverbruik tijdens de productie.”
http://www.puc.be/index.php/milieubewustzijn/78-een-laptop-minder-energie-en-milieuvriendelijker.html
btw, wel geld voor stookolie: enerzijds het bewijs dat olie supergoedkoop is, anderszijds heeft men misschien schrik voor grote investeringen (problemen met oud gebouw, problemen met de omwonenden, resultaten komen wanneer ik op pensioen ben, …).
LikeLike