de mens is een plofkip

Voor ik een volgende boek ga toelichten nog even terugkomen op dit van Koen Schoors. Op 8 mei komt hij naar Antwerpen voor een gesprek. Ik ga er alvast zijn 😉

Maar nu iets helemaal anders, of misschien toch niet. Een boekje van Teun van de Keuken met een zeer opvallende titel: De mens is een plofkip. Een echte aanrader, niet alleen omdat het zeer vlot is geschreven maar vooral omdat het een onluisterende blik werpt op de voedselindustrie. Van de Keuken (what ’s in a name) is in Nederland bekend van het programma ‘Keuringsdienst van waarde‘, waar hij al jarenlang de claims van de reclamesector onderzoekt. In dit boek brengt hij alles kennis, die hij over de voedingsindustrie heeft verzameld samen.

We weten allemaal dat er wel wat mis met de voedselindustrie, maar in dit boek maakt van de Keuken duidelijk dat het gaat om criminele praktijken die vergelijkbaar zijn met die van de tabaksindustrie of zelfs de drugsmaffia. Hij beschrijft hoe sinds de jaren zestig de hele cultuur rond eten maken veranderende in de richting van gemak en goedkoop. Met als gevolg dat in Nederland de maatschappelijke kost van ongezond eten op 95 miljard euro wordt geschat. Het ultrabewerkt voedsel dat door briljante voedselingenieurs is ontwikkeld met de juiste verhouding suiker, zout en vet zorgt dat we het onweerstaanbaar vinden en er steeds meer van willen. In combinatie met een uitgekiende marketing (vaak gericht op kinderen) en het overal beschikbaar maken van dit voedsel (of vulsel zoals hij het noemt) krijg je dus een aanslag op de volksgezondheid. In Nederland gaat 80% van het marketing buget (1,7 miljard euro per jaar) naar expliciet ongezonde voeding. Het zal hier niet anders zijn.

De reden waarom het zo misloopt is het economische model gericht op groei en marktaandeel en een overheid die weigert te reguleren. Onder invloed van de machtige lobby van de voedselindustrie zegt de overheid dat mensen zelf moeten kunnen kiezen, en elke vorm van suiker- of vleestaks betutteling is. Probleem is natuurlijk dat die zogenaamde individuele vrijheid een illusie is. De psychologen en marketeers weten maar al te goed hoe ze ons ongezonde rommel moeten laten kopen. Je moet al een uitzonderlijk sterk karakter zijn om daaraan te kunnen weerstaan. Het komt er op neer dat de overheid deze ziekmakende industrie geen strobreed in de weg legt en dus opnieuw aan haar zorgplicht verzaakt (net zoals bij klimaat). En opnieuw zien we hier de kern van het kapitalisme (waar Koen Schoors voorzichtig omheen fietst). De winst gaat voor de gezondheid en de samenleving wordt opgezadeld met de kosten.

Dus, lees het boek, of bekijk het gesprek hieronder, zeker als je kinderen hebt, want hoe jonger kinderen gewoon worden aan dit soort voedsel hoe meer gezondheidsproblemen ze zullen ontwikkelen. Vooral het stukje van de kinderarts (vanaf minuut 14) over gezondheidsproblemen bij kinderen is verontrustend…