van klimaatshow naar ‘onze toekomst’

Al vele jaren ga ik naar secundaire scholen met mijn klimaatshow. Een entertainende manier om jonge mensen te inspireren en te motiveren. Ondertussen zullen wel een paar tienduizend scholieren het liedje ‘Stand by ni’ gehoord hebben of al dan niet gelachen hebben met een flauwe grap over de frikandel. Toch vraag ik me altijd af hoe die jonge mensen in de zaal echt denken over de ecologische uitdagingen en hun rol daarin. Uiteindelijk ben ik twee lesuren op zo’n school en weet je nooit wat de impact daarvan is.

Tijdens de voorbije nieuwjaarperiode heb ik tijd genomen om de voorstelling grondig te herwerken. Met als doel beter aan te sluiten op de leefwereld van de jongeren, meer te weten te komen over wat ze zelf denken en een goed evenwicht te vinden tussen het aangeven van de ernst van de situatie en toch de actiebereidheid aan te wakkeren. Ik heb de nieuwe versie nu bij een aantal grote groepen kunnen uittesten. Voor de interactie maak ik gebruik van Mentimeter, een tool waarmee de leerlingen via hun smartphone (anoniem) hun mening kunnen weergeven. Hier een paar voorbeelden.

Dit ziet er misschien wat ontnuchterend uit, maar ligt heel erg in de lijn van de gemiddelde burger. Zowel wat betreft de betrokkenheid als de intentie om iets te doen. Toch probeer ik de jongeren doorheen te lezing mee te laten nadenken over de toekomst, en over de rol die zij daarbij kunnen spelen. De nadruk ligt wat minder op het klimaat, al blijkt het fragment uit de musical ‘the sound of global warming’ voor heel wat ambiance te zorgen.

Zonder de jongeren te veroordelen informeer ik over de impact van fast fashion en fast food, probeer ik duidelijk te maken hoe afhankelijk we zijn van al het leven op de planeet en hoe we zonder natuur zelf verloren zijn. Er zit een kwisje in (met echte prijzen), ik werk met beelden, filmpjes en muziek en probeer zo alvast ervoor te zorgen dat het boeiend blijft. Omdat verbeelding een belangrijke factor is om te geloven in actie sluit ik af met een aantrekkelijk en haalbaar toekomstbeeld. Ik pas elke voorstelling aan de leeftijd en studierichting aan.

Uiteindelijk probeer ik steeds met veel mededogen en liefde voor de jongeren te staan. Ze hebben er niet voor gekozen vandaag te leven, in deze tijd met gigantische uitdagingen. Ik besef dat hun recht op een goed leven al op de helling staat door de keuzes van de vorige generaties. Ik besef dat ze – net als de meeste volwassenen – gevangen zitten in een bubbel gericht op consumptie en individualisme. Ik besef dat het voor veel jongeren moeilijk is te voldoen aan de vele verwachtingen van ouders, peers, sociale media, reclame, arbeidsmarkt, school en samenleving.

Het is dus niet nodig jongeren te culpabiliseren, te veroordelen of te beoordelen. Gezien de context waarin ze opgroeien moeten we ze vooral ondersteunen en graag zien. Daarom is de titel van de lezing niet langer ‘de klimaatshow’, maar ‘onze toekomst’. Een toekomst met veel onzekerheid, die we alleen samen beter kunnen maken.