dit is niet het einde van de wereld

Laat ons dat toch steeds in gedachten houden. Hoe dramatisch de situatie ook lijkt, dit is niet het einde van de wereld, en al zeker niet het einde van de mensheid. Als we rustig blijven en wat tijd nemen voor reflectie kan dit zelfs het begin worden van een andere wereld.

In mijn laatste voorstelling spreek ik over het ‘Rad der Onfortuin’. Om het kort samen te vatten, door een combinatie van een toegenomen complexiteit, een kaalslag op de natuur, uitholling van overheden, doorgedreven globalisering en polarisatie is de kans groot dat we te maken krijgen met een schok of ramp. Welke schokken er zullen komen, wanneer en in welke mate is niet te voorspellen. (In de voorstelling draait het Rad en roepen mensen stop;)

Een pandemie hoort natuurlijk bij de kanshebbers. Nog spannender wordt het als we twee of meer schokken tegelijk meemaken. Zo is nu tegelijk een crash op de beurs, een pandemie en een scherpe daling van de olieprijzen. Als we wat breder kijken tevens een sprinkhanenplaag in Afrika en een vluchtelingencrisis aan de grenzen van Europa. Elke schok kan een reeks andere domino’s laten vallen, wat nu aan het gebeuren is.

Laat ons even uitgaan van het slechtste scenario, waarbij tot 1% van de bevolking de epidemie niet overleeft. Dat klinkt nog redelijk behalve als je dit in cijfers uitdrukt. Dan spreken we over 110 000 Belgen of 3,3 miljoen Amerikanen. Als we zien hoe de epidemie in China evolueert is dit zeer onwaarschijnlijk. Het ziet er meer naar uit dat we tot er een vaccin is – nog 18 maanden? – zullen moeten leven met de strenge beperkingen zoals er vandaag zijn. Geen evenementen, misschien een beperkte heropening scholen, veel telewerk, zo goed als geen reizen. Economische krimp en vertraging van het dagelijkse leven.

Niet leuk natuurlijk, maar het zou altijd nog erger kunnen. Want vandaag komt er nog altijd water uit de kraan (en drinkbaar, dus er is geen reden om waterflessen te hamsteren), er is geen tekort aan voedsel (en dat zal er wellicht niet komen, al kan het dat sommige producten iets schaarser worden). Er is voldoende energie (en de winter is voorbij, dus een stroompanne is niet aan de orde). Internet werkt (en daar zijn we nu heel blij om), er is olie in overvloed aan spotprijzen. Het ziet er naar uit dat onze basisvoorzieningen standhouden: water, voedsel, energie, communicatie. Daar waar de klappen vallen gaat het zelden om levensnoodzakelijke kwesties: vliegen, cruises, shoppen, op café gaan of evenementen bezoeken. Zelfs de kappers melden dat hun beroep niet levensnoodzakelijk is. De meest cruciale sector is de gezondheidszorg. Daarom zijn die maatregelen nu net zo belangrijk. In elk geval, het leven valt niet stil, we gaan in overlevingsmodus.

Er zijn zelfs een aantal voordelen. Denk maar aan het verdwijnen van de files of de luchtkwaliteit in China. De CO2 uitstoot zal een flinke duik nemen. Mensen hebben plots tijd voor elkaar, de ratrace is stilgevallen (in de plaats van burn-outs krijgen we wel meer angstaanvallen). Er is een groeiend besef dat mensen uit de zorg meer respect en middelen verdienen. Rond mij zie ik vooral veel burgerzin en samenwerking. Zoals Rutger Bregman het zegt, een crisis haalt vooral het beste in ons boven. En voor elke asociale eikel zijn er duizend mensen die wél verantwoordelijk handelen.

De crisis biedt ons een kans om eens goed na te denken over wat we echt belangrijk vinden. Wie weet wordt dit het begin van een andere (en misschien zelfs betere) wereld. Daarover een volgende keer meer.

PS: aangezien al mijn voorstellingen en lezingen zijn geschrapt ga ik toch nog even mijn nieuwste boek aanbevelen. Het gaat over de wereld vandaag, veerkracht, schokken en hoe een andere wereld tot stand kan komen. De prijs is 10 euro + 3 euro verzending. Heb je interesse, stuur me een mailtje: steven@lowimpactman.be