Ik zal de week maar eens beginnen met minder vrolijk nieuws. Ik heb de voorbije dagen het boek ‘Klimaatoorlogen’ van Harald Welzer gelezen. Eigenlijk gaat dit boek niet zozeer over de klimaatverandering, maar vooral over de psychologie van mensen en volkeren in cisissituaties waarbij het gaat om overleven. Met heel veel historische voorbeelden en heldere argumenten maakt Welzer duidelijk dat als het erop aan komt een stabiele situatie snel kan omslaan als gevolg van schaarste of een natuurramp. Zijn voorspelling is dan ook dat we een toekomst tegemoet gaan met veel conflicten en geweld. 
Daarbij verwacht hij dat de rijke landen steeds meer geweld zullen inzetten om de toenemende vloed van klimaatvluchtelingen te stoppen. Voorwaar geen aantrekkelijk vooruitzicht.
Over de kansen die we hebben om tijdig het tij te keren is hij ook niet optimistisch. De bestaande techniek en de nieuwe verwachte technieken zijn steeds gebaseerd op de beperkte hulpbronnen en zorgen voor nieuwe problemen. Het individueel gedrag (zoals het Low Impact initatief waar hij in een interview met de Morgen naar verwijst) aanpassen staat volgens hem niet in verhouding tot de complexiteit van het probleem. Hij gelooft (en daar volg ik hem zeker) dat de oorsprong van het probleem in het economisch principe van groei door hulpbronnengebruik. Waar de echte verandering wel zou moeten plaats vinden is op het internationale niveau, waar bindende afspraken nodig zijn rond emissiebeperking, en waar de rijke landen massaal zouden moeten investeren om de gevolgen van de klimaatverandering te compenseren. Maar ook dit zal niet gebeuren op korte termijn, en de problemen zullen zich wel op korte termijn aandienen.
Ik heb een aantal stukken twee maal gelezen op zoek naar een iets positiever geluid. En uiteindelijk gelooft hij toch dat een culturele omslag, een radicale mentaliteitswijziging misschien wel het enige redmiddel is. Hij heeft het over het belang van empowerment waarbij mensen samen op zoek gaan naar het herdefiniëren van een goede samenleving. Allemaal een beetje vaag, maar uiteindelijk dezelfde conclusie als dat andere merkwaardige boek: “de aarde heeft koorts“. Ook daar geloven de auteurs dat een verandering mogelijk is als we met velen en radicaal anders gaan denken over het goede leven.
Low Impact Man 
Kijk ook naar de budgetten voor het leger van de verschillende landen in de wereld.
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_military_expenditures
Dat geeft al een goed overzicht.
LikeLike
Klopt, maar de mentaliteitswijziging komt er niet of veel te traag. Terwijl wij gekozen hebben voor composteren, zie je dat de meeste mensen uit ons dorp blijven opteren voor de GFT-bak. Het is (zelfs in deze cruciale tijden) blijken teveel gevraagd om aan de mensen een kleine mentaliteitswijziging voor te stellen. Nochtans is composteren maar een kleine ingreep en gaat het je leven zeker niet in beslag nemen! Enkel maatregelen die niks vragen aan inspanning zijn blijkbaar populair, zoals het plaatsen van zonnepanelen. Begrijp me niet verkeerd, die moeten er ook zijn, maar het typeert de mensen.
De auto aan de kant laten staan in het voordeel van de fiets… Dat zal ik ook nog niet zien gebeuren. Misschien als de brandstof 5 euro kost per liter.
Bij deze weten we dan ook onmiddellijk de oplossing voor een goede mentaliteitswijziging. Maak het vervuilen onbetaalbaar duur en mensen zullen dan wel veranderen. Het kan altijd als het van “moeten” is!
LikeLike
Jammer genoeg is amper mentaliteitsverandering. Als student merk ik dit zelf onder medestudenten op. Velen zijn toch behoudsgezind en echt rebelleren doen ze niet. Zelf noem ik me ook geen rebel, maar er is toch een mentaliteitsverandering bij me geweest. Mijn broer merkte dit vooral op.
Een mentaliteit veranderen van mensen is echt moeilijk. Dit is mijn tweede jaar aan de hoge school. Ik trek ook op met enkele studenten en het groepje waar ik mee omga neemt regelmatig boterhammetjes mee. Het heeft vorig jaar bijna een volledig jaar geduurt voordat ik iedereen waar ik actief meeomging om te overtuigen om een brooddoos aan te schaffen i.p.v. aluminiumpapier te gebruiken.
De mensen die echt de mensen moeten overtuigen zijn wij en de politici door wetten op te stellen.
LikeLike
Op het Eva-forum was daar een hele tijd geleden eens een disccussie over… om het zwart wit te stellen was het uitgangspunt:
kies je als het er op aankomt voor democratisch allemaal samen ten onder gaan of voor een eco-dictatuur?
Wel iets boeiends om over na te denken…
Ik ben er zelf even hard van overtuigd dat er een mentaliteitswijziging nodig is, maar ik vind ook dat je moeilijk van een mentaliteitswijziging kan spreken als je onder druk verandert, bv door brandstofprijzen de hoogte in te doen schieten.
Bovendien moeten in ons systeem de mensen eerst een klik maken, dan voor de juiste mensen gaan stemmen, en dan duurzame oplossingen aanvaarden en uitvoeren. In ons huidige klimaat denk ik dat politici heel weinig echt grote, drastische veranderingen kunnen doorvoeren om de simpele reden dat als de mensen er niet achter staan, ze er gewoon weer uitliggen en zeer populistische politici dan weer méér kans maken…
Ik weet ook niet hoe we in de praktijk mensen kunnen doen inzien dat we verkeerd bezig zijn, maar dat er mogelijkheden zijn om beter te gaan doen en dat iedereen daar moet aan meewerken. Mijn idee ervan is dat we best kunnen voorleven, laten zien dat het plezant en haalbaar is en niet te veel preken of bevelen, daar dit vaak een omgekeerd effect heeft…
LikeLike
Morgen op koppenXL, een reportage die je moet gezien hebben. Wat de gevolgen zijn als de planeet volgens de A1FI-curve volgens het IPCC gaat opwarmen.
Dit zou de motivatie moeten zijn om er dringend aan te beginnen.
In de volgende reportage kan je mooi zien wat de gevolgen zijn als we onze oude gewoonten wensen aan te houden en de energievoorraad in het gedrang komt. Vechten aan het benzinestation, mensen die bij elkaar brandstof stelen. Je kunt het niet gek genoeg bedenken.
http://groenhuis.org/?p=668
LikeLike
Voor wie nog een beter idee willen krijgen van de inhoud van het boek:
http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=9D281NI9
LikeLike
Het stuk uit de morgen (vind ik beter en duidelijk dan dat uit DS):
http://janstevens.wordpress.com/2009/03/
Waarin Welzer zijn twijfels over lowiplactmannen uitspreekt.
Al is hij het zelf ondertussen ook een beetje geworden.
LikeLike
Ook al zullen ze jammer genoeg echt waar zijn, van dit soort boeken krijg ik een burn-out, dit heeft een zeer verlammende uitwerking op mij. Iemand tips om dit allemaal een beetje te plaatsen en te relativeren? Een cursus mindfullness volgen? Ik heb gezien dat ze bij Voming+ al volzet zijn. Nu begrijp ik waarom. Allemaal uitgebluste educatieve werkers uit de duurzaamheidssector?
LikeLike
dag An,
Ik denk dat we op drie manieren kunnen reageren. We kunnen ons slachtoffer voelen en klagen over al die anderen die volgens ons de schuld hebben aan de problemen. Andere houding is alle problemen van de wereld op de schouder nemen en proberen als redder van de mensheid op te treden. De derde houding, en daar gaat mijn voorkeur naar uit, is jezelf zien als actor. Het probleem erkennen en kijken wat je zelf met de mensen rond jou kan doen. Dan ben je enkel verantwoordelijk voor je eigen aandeel en heb je het gevoel dat je alvast daar iets aan kan doen. En ondertussen genieten van de kleine dingen die je dagelijks meemaakt.
LikeLike
Wel, dat vind ik nu juist zo verlammend aan die boeken. Volgens Welzer maakt je eigen gedrag niet het verschil, en ik denk dat hij daar echt een punt heeft. Het zijn enkel de grote beleidsmakers die deze zinkende Titanic kunnen keren. Ik ben heel blij te horen dat hij bij die “machtigen der aarde” een forum krijgt.
En ja, ik weet dat ‘sit back en relax’ geen optie is, maar ’t is toch echt soms om moedeloos van te worden…
En ja, ik hoor ook dat er vanuit bepaalde kringen oproepen gelanceerd worden om weer op de barricades te gaan staan en ruiten in te gooien. Maar dan krijg ik zo’n déja-vu gevoel en zie ik me weer met duizenden mensen samen muren bouwen met zandzakjes rond conferentiezalen waren de groten der aarden over ’t klimaat aan ’t vergaderen zijn. Maar heeft het veel teweeg gebracht? Moeten we dan terug naar Seattle-toestanden? Met z’n allen weer het vliegtuig op & top-hoppen?
Soit, in ieder geval, ik blijf genieten van de kleine dingen des levens, en blijf ik fietsen, sorteren, spaarlampen gebruiken, consuminderen, … in de hoop dat anderen mijn voorbeeld volgen.
LikeLike