29 juni 2029: het klimaattribunaal

Gisteren moest ik naar Den Haag, ik was er opgeroepen als getuige bij een van de klimaatprocessen. Het proces waarvoor ik moest getuigen gaat over de periode 2008-2012, waarin er verschillende grote klimaatconferenties werden georganiseerd. Kopenhagen, Cancun en Durban zijn voor mijn kleinkinderen doodgewone namen van steden, maar voor mijn generatie blijven dit de plaatsen waar we de laatste kans hebben verkeken om de klimaatcrisis af te wenden.

De processen die nu zijn opgestart hebben vooral een symbolische functie. De vele tientallen miljoenen mensen die de voorbije decennia het leven hebben gelaten door de opwarming van de aarde hebben er niet veel aan, maar voor de nabestaanden is het toch erg belangrijk deze episode in de geschiedenis uit te spitten. Uiteraard ook met de bedoeling dit soort drama’s in de toekomst te vermijden.

In de rechtszaal zaten een aantal prominente leiders uit de jaren 10 en 20. Voor het toenmalige België zaten in de beklaagdenbank Yves Leterme, Bart De Wever en Alexander Decroo. Andere politieke topfiguren als Van Rompuy en Di Rupo zijn ondertussen overleden. De openbare aanklager wou tijdens deze zitting aantonen dat de politici uit die tijd moeten veroordeeld worden voor ‘schuldig verzuim’. Het nalaten om de nodige maatregelen te nemen in het volle besef van de consequenties van dit verzuim.

Samen met mij waren ook Peter Tom Jones en Serge Degheldere aanwezig als getuigen, en Nic Balthazar kon het op zijn oude dag niet laten om nog eens zijn filmpjes van ‘the big ask’ te tonen. Stuk voor stuk hebben we aan de jury uitgelegd hoe we keer op keer hebben gewezen op de risico’s van de klimaatopwarming, op de noodzaak om politieke moed te tonen en drastische maatregelen te nemen. Honderden, wellicht duizenden lezingen, tientallen boeken en artikels, waarschuwingen in de media en gesprekken met politici. Alles hebben we geprobeerd om ze aan te zetten tot actie.

Ter verdediging gaf Yves Leterme aan dat hij te druk bezig was met BHV. Aangezien niemand in de jury wist wat dat nu weer was probeerde hij het uit te leggen. Na een half uur is hij echter onderbroken door de zetelende rechter. Die wil nu een gerechtspychiater aanstellen om na te gaan of de heer Leterme wel over al zijn geestesvermogens beschikt, zo ongeloofwaardig klonk het hele BHV verhaal.  Alexander De Croo probeerde zich eruit te praten door te zeggen dat hij toch de stekker er had uitgetrokken en dat dit wel goed is voor het milieu… Bart De Wever gaf toe dat ze toendertijd absoluut fout waren door zich enkel te focussen op de lokale politiek en zo de grote uitdagingen aan de kant over het hoofd zagen. Hij besloot met de woorden: ‘achteraf gezien denk ik dat ik toen wel de domste mens ter wereld was’ verwijzend naar een populaire TV kwis waar hij ooit aan deelnam.

De jury had niet zoveel tijd nodig om tot een verdict te komen. Ze zijn alle drie schuldig bevonden (samen met een hele reeks buitenlandse politici), waardoor ze in de geschiedenisboeken zullen herinnerd worden als degenen die hun verantwoordelijkheid niet hebben opgenomen. Gezien de redelijk hoge leeftijd van de veroordeelden hebben ze een alternatieve straf gekregen. Ze moeten elk 200 uur gemeenschapsdienst uitvoeren in de vluchtelingenkampen en elk 30 gratis lezingen geven over het belang van ‘lange termijn denken’.