I.V. nog een zwart zwaantje

(Lees hier de start van het verhaal. Klik hier voor het personenregister)

Het blijft toch een wonderlijke soort, de Homo Sapiens. Je zou denken dat het wegvallen van de sociale media wat alarmbellen doet afgaan. Dat hier en daar eens nagedacht wordt over het geheel, over de uitgangspunten en de doelen. Maar blijkbaar willen mensen zo snel mogelijk terug naar het gewone, naar de vertrouwde wereld. Dat terwijl een nieuwe zwarte zwaan zich klaarmaakt om te landen. 

Vrijdag 28 maart 2025 – 429,98 ppm

Het leven gaat verder. ’s Morgens vroeg vertrekken ontelbare mannen en vrouwen naar hun werk en om te doen wat ze normaal doen. Het wegvallen van de sociale media blijkt uiteindelijk weinig impact te hebben op de economie, op het onderwijs, op de zorg. De bejaarden krijgen evengoed hun twee sneetjes wit brood en anderhalve minuut om naar toilet te gaan. De buitenlandse meisjes in de sweatshows gaan verder met het uittrekken van hun jeansbroeken op vraag van hun klanten. De jonge meisjes in de sweatshops gaan onverstoorbaar door met het in elkaar stikken van jeansbroeken op vraag van hun bazen. In de winkelstraten van Milaan en Antwerpen zijn er nog altijd kopers voor deze gehypte broeken. Nog steeds delen heel wat mensen zoals Mona hun modefoto’s op pas opgestarte blogsites – die aan een sterke revival bezig zijn – om toch maar wat aandacht te genereren.  Alleen is het moeilijk om volgers te werven zonder sociale media. Dus sturen de nieuwe bloggers mails naar al hun contacten met daarin de link naar hun nieuwe site. Dit resulteert in overvolle mailboxen en veel ergernis. Iconen van het internet die normaal honderdduizenden volgers hebben om hun nieuwste accessoires of make-up te laten zien sturen hun foto’s nu naar nieuwsredacties. Met weinig succes, want de voorbije dagen is in elk geval duidelijk geworden dat het grootste deel van de miljarden berichten die normaal via de sociale media verspreid worden gewoonweg niet lezenswaardig zijn. Influencers zijn ten einde raad. De verkoopcijfers van de kranten gaan spectaculair omhoog. De aanvoer van krantenpapier is een probleem. Het radionieuws is aan revival bezig net als de journaals op televisie. De onafhankelijke nieuwssites kennen hun sterkste groei ooit. En opvallend, de gesprekken tussen mensen, aan het koffieapparaat op het perron van het station of op de speelplaats gaan niet langer over de nieuwste clip van Danarina of de vernieuwde Head and Shoulders met Spirulina. Mensen spreken met elkaar over de toekomst, soms zelfs over hun gevoelens van verwarring of angst.

***

Hier en daar ontstaan de eerste lotgenotengroepen. Vaak jonge mensen, af en toe enkele medioren of zelfs senioren sluiten zich aan bij de afkick groepen. Onder begeleiding van gekwalificeerde vrijwilligers gaan ze samen aan de slag op basis van een gestandaardiseerde set vragen. Wie ben ik als ik me niet meer kan tonen via sociale media? Waar haal ik de erkenning die ik nodig heb? Wat doe ik met de vele vrije uren nu ik niet meer op Facebook kan? Hoe kan ik genieten van kleine dingen, zelfs al kan ik ze niet via Instagram delen? De sessies maken heel wat emoties los. De intergenerationele groepen werken het beste. Oudere mensen die verhalen vertellen over het niet-digitale tijdperk bieden wat hoop. De jongeren krijgen te horen dat wat voor hen nu normaal is, een wereld waar iedereen constant met iedereen geconnecteerd is, slechts een kortstondig moment was in de geschiedenis van de beschaving. De resterende geschiedenisleraren zijn plots veel gevraagd. De academische opleidingen geschiedenis zijn sinds de jaren 20 overal afgebouwd, wegens geen economische meerwaarde.  Nu is de honger naar historische kennis groter dan ooit. Bart ziet op zijn blog dat het aantal lezers dag na dag toeneemt.

***

Bart merkt dat de sfeer op school in de voorbije dagen helemaal is omgeslagen. De bijna nutteloos geworden smartphones blijven in de broekzak zitten. De leerlingen voeren discussies in kleine groepjes. Overal hangen A4tjes waar leerlingen hun nieuwe blog lanceren. Via een afscheurstrookje op zo’n blad kan wie interesse heeft de URL bijhouden. Veel van de nieuwe sites gaan zoals gebruikelijk over vakantietips, huisdieren, schoonheidsproducten en celebreties. Ze worden nauwelijks bekeken.  De titels als ‘bangvoorwatkomt.blog.com’ ‘vriendenmakenzondersocialemedia.wordpress.com” doen het opmerkelijk beter. Zelfs een blog over ‘eentoekomstzonderinternet.blogspot.be’ is plots populair. Bart bekijkt het met toenemende verbazing. Tijdens zijn vrije momenten volgt hij de actualiteit in Azië – het blijft er opvallend rustig – en gaat hij op zoek naar de aanstokers van de SMBA. Met zijn wereldwijde netwerk van internetvrienden die vooral in anarchistische en activistische hoek zitten komt een nieuwe hypothese steeds meer naar boven drijven. Dit is geen technische panne, geen gevolg van een natuurkundig fenomeen, maar ook geen actie van een geheime dienst van een supermacht. Het moet gaan over een klein groepje super gespecialiseerde hackers die toegang hebben tot alle levels van het internet. Over wie het gaat is onduidelijk, er zijn geen sporen te vinden die leiden naar de schrijvers van de ingenieuze broncode. Het patroon is helder, alle sociale media worden zodra ze online zijn gekannibaliseerd door een onvindbaar virus. Elke poging om een nieuw platform te starten gaat de mist in zodra het platform op het net komt. Binnen de community wordt nu druk gespeculeerd wat de volgende stap kan zijn. Wie in staat is om de mega beveiligde communicatie apps stil te leggen kan nog veel meer bewerkstelligen. Sommigen voorspellen dat de hele onlinehandel zal worden platgelegd, anderen vermoeden dat de aandelenmarkt zal worden gehackt of de controle op de kerncentrales kan worden overgenomen. Het hacken van zelfrijdende auto’s is de voorbije jaren al zo ingeburgerd geraakt dat daar alvast niet op wordt gegokt.  Bart heeft zo zijn eigen idee van wat de volgende stap kan zijn.

***

Op het hoofdkwartier van Artsen zonder Grenzen in Parijs is er nauwelijks aandacht voor alle gedoe rond de sociale media. Voor de afdeling marketing en fondsenwerving is dit een ferme streep door de rekening maar het crisisberaad op het hoogste niveau is belangrijker. Naast het topteam van artsen, managers en virologen zijn ook twee functionarissen van de WHO aanwezig. Ze starten met het overzicht van de rapporten die de voorbije week binnenkwamen.  Dat naast de statistieken met hoge sterftecijfers uit Nigeria vergelijkbare data binnenkomen uit Kameroen en Benin is nog min of meer te verwachten. Dat vrouwen met dezelfde symptomen sterven in Bolivia én Indonesië is een schokkende vaststelling. Het betekent dat het virus, want daar gaat men vanuit, al aanwezig is op drie continenten, wat het zeer moeilijk zal maken om het af te zonderen en te bestrijden. John, die vanuit Abuja via Skype het overleg volgt heeft meteen zijn bedenkingen. Hoe is het mogelijk dat de westerse wereld zo laks reageert op de uitbraak? Toch niet omdat deze keer niet vooral obese witte mannen getroffen worden? Het medisch team dat bloedonderzoek heeft gedaan bij een aantal slachtoffers gaat nu uit van het slechtste scenario. Een virus dat overgedragen wordt via de lucht én een lange incubatietijd heeft. Wellicht zijn de eerste symptomen pas zichtbaar een maand na de besmetting, wat wil zeggen dat de drager dertig dagen lang ongehinderd het virus kan verspreiden. Dat na het vaststellen van de symptomen het sterftecijfer tegen de 70% ligt maakte het plaatje nog verontrustender. Dit zou dus effectief de gevreesde grote uitbraak kunnen zijn waar Bill Gates twintig jaar geleden al voor waarschuwde; Virus X. Sinds de dubbele Coronacrisis liggen de noodplannen klaar, samen met gigantische hoeveelheden mondmaskers. De eerste maatregel in zo’n geval is het onmiddellijk stopzetten van alle verkeer van mensen en dieren – dood of levend – van en naar de gebieden waar de besmetting is vastgesteld. De vraag is echter of de overheden deze drastische beslissing wel willen nemen. Er is al zoveel te doen over het wegvallen van de sociale media dat er absoluut geen ruimte is voor nog meer slecht nieuws. Zelfs al is het deze keer echt slecht nieuws.