de andere State of the Union

(ik ben even in de huid van de nieuwe premier gekropen, met deze State of the Union tot gevolg)

Beste burgers van dit land.

Een nieuwe regering vormen in deze woelige tijden is niet makkelijk. Voor wie het (bijna) smetteloos spektakel dat we in de kamer hebben opgevoerd heeft gemist graag nog wat toelichting. We hebben niet voor niks ons mooiste pak en glimlach aangetrokken. De bedoeling van het schouwspel is vooral om u te doen geloven dat we echt wel weten wat we aan het doen zijn.

Uiteraard is het tegendeel het geval. De situatie is zo goed als hopeloos. Onze schuldenberg is na het redden van de banken flink gestegen en iemand zal dit moeten betalen (niet de aandeelhouders natuurlijk). De economie in de hele eurozone blijft kwakkelen, zelfs al is de rente historisch laag en gaan belastingen en uitkeringen alsmaar naar beneden. Niemand van ons – en velen hebben economie gestudeerd – heeft een flauw idee hoe we de motor terug aan de praat kunnen krijgen. De voorbije decennia zijn we ervan uit gegaan dat we de planeet konden leegzuigen in dienst van groei en consumptie. We hebben ervoor gekozen onze hele samenleving te organiseren in functie van een economie die in hoofdzaak een kleine minderheid ten goede komt. Nu blijkt verdorie dat er toch grenzen zijn aan de hoeveelheid afval en uitstoot die de aarde kan verwerken. Nu zien we dat de dosis stress en flexibiliteit die mensen aankunnen niet onbeperkt is. We zouden nederig kunnen toegeven dat ons model niet meer werkt, dat we het ook niet meer weten. Maar zo zijn we niet. We gaan met nog meer kracht en volharding de verkeerde dingen blijven doen.

Pas op, de voorbije dagen en nachten hebben we echt wel gepraat over de grote uitdagingen. Je zou het niet denken als je ons regeerakkoord doorneemt, maar we beseffen al te goed dat het klimaatprobleem oncontroleerbaar wordt als we nu geen doortastende maatregelen nemen. We weten dat de omslag naar hernieuwbare energie weinig kans maakt als we verder investeren in kernenergie. Het openbaar vervoer afbouwen en vervuilende bedrijfsvoertuigen blijven subsidiëren zal zorgen voor meer files en meer fijn stof. We zijn er ons ten volle van bewust dat de armoede zal toenemen door de sociale zekerheid af te bouwen. Misschien vraagt u zich dan af, waarom maken we dergelijke keuzes goed wetende dat ze nefast zijn voor de volgende generaties (jaja, ook velen van ons hebben kindjes)?

Er zijn verschillende redenen. Ten eerste, en dat weet u ook wel, wij hebben uiteindelijk nog weinig te zeggen. De voorbije decennia hebben we het grootste deel van onze macht afgegeven aan de multinationals en hun lobbygroepen. Het is Europa dat onze begroting controleert en het zijn de markten die klaar staan met hun vernietigend oordeel als we te laks zijn. Nieuwe internationale handelsverdragen maken dat we binnenkort GGO’s en teerzand-olie wel zullen moeten toelaten. Tussen haakjes, een aantal van ons maakt na deze regeerperiode wellicht kans op interessante postjes in de raden van bestuur van grote bedrijven. Als dat geen bewijs is van ons lange termijn denken.

We weten wel dat er vernieuwende ideeën circuleren met vreemde namen als deeleconomie, agro-ecologische landbouw, steady-state economie, peer-to-peer productie, basisinkomen en cradle tot cradle. We hebben daar in onze nachtelijke vergadering fijne grapjes over gemaakt. U zal trouwens merken, regelmatig zullen we deze woorden in de mond nemen, want lippendienst bewijzen, daar zijn we goed in. Maar tegelijk zijn we standvastig en blijven we vasthouden aan onze oude recepten, al blijken die waardeloos te zijn in deze nieuwe tijden. Want tenslotte, we nemen al deze maatregelen omdat u, beste burger, ze gewoon blijft pikken. We gaan het onderwijs en cultuur duurder en minder democratisch maken (samen met onze Vlaamse collega’s die helemaal onze visie volgen), we gaan het milieubeleid in dienst stellen van landbouwbelangen en shoppingcentra. We gaan nog een stapje verder in het opofferen van het goede leven aan het najagen van economische groei op korte termijn. Want u protesteert nauwelijks, u laat ons rustig onze gang gaan.

Om positief af te sluiten; we hebben met de nieuwe ploeg afgesproken om voor elke microfoon volgende woorden steeds opnieuw te herhalen: werkgelegenheid, groei, concurrentiekracht, ondernemingsklimaat en sociaal. Daarbij wordt zelfs toegejuicht als de ministers deze woorden laten voorafgaan door ‘duurzaam’. Wellicht lukt het daarmee om jullie burgers nog even in de waan te laten dat we echt weten waar we mee bezig zijn.

Hoogachtend,

Uw eerste minister en zijn dappere manschappen (oja, we hebben ook een paar vrouwen)

C. Michel.