Gisteren kregen we in de commissie algemene zaken het rapport met de ‘demografische gegevens 2012′, een bundel van 140 pagina’s vol cijfers en grafieken. Het is een van de vele instrumenten die ons ter beschikking gesteld worden om inzicht te krijgen keuzes en te kunnen maken. Zo kan je leren dat de ‘vruchtbaarheid’ (ofwel aantal kinderen per vrouw) van de niet-Gentenaars gedaald is met 30% van 1987 tot 2012 en nu zelfs onder die van de Gentenaar is gezakt.
We zijn nu in totaal met 247 941 Gentenaars, waarvan 55 000 alleenstaanden zijn. Er zijn vorig jaar 3 323 kinderen geboren in Gent, er zijn 2 428 mensen gestorven, er zijn 14 895 mensen naar Gent komen wonen (grootste groep zijn Oost-Vlamingen) er zijn tegelijk 15 425 mensen vertrokken uit Gent. Alles samen maakt dit dus dat de globale bevolking niet noemenswaardig is gestegen. De verwachting is wel dat er de volgende jaren een flinke groei verwacht wordt, en dat eigenlijk in alle Vlaamse steden. Dit soort projecties zijn dan gebaseerd op een boel aannames en trends van verstedelijking, maar ik ben er toch niet zo zeker van dit alles zal lopen zoals voorzien. Zo is er een Spanje en Griekenland een omgekeerde beweging bezig en gaan mensen van de stad terug naar het platteland. Wie zegt dat dit hier niet kan/zal voorkomen.
Omdat ‘bevolking’ een thema is waar ik heel vaak vragen over krijgen op lezingen – ‘dit is toch het allergrootste probleem nietwaar’ – wil ik iemand aan het woord laten die daar zeer verstandige dingen over zegt. Hans Rösling die toch met zijn Gapminder erin slaagt op een originele manier data te interpreteren en combineren. In volgend filmpje toont hij op zeer overzichtelijke wijze hoe de globale wereldbevolking zal evolueren. Redelijk positief nieuws wat betreft de vertraging van de groei en het verkleinen van de kloof arm en rijk. Alleen hou ik mijn hart vast voor de ecologische gevolgen van zijn voorspellingen…
Low Impact Man 
Scenario’s, het zijn zeer nuttige instrumenten maar er speelt steeds het risico dat men blindelings in een scenario gelooft. Ook problemen als economische crisis zijn deels te wijten aan een blind geloof in een bepaald scenario.
Ik verwijs zelf ook regelmatig naar Hans Rösling om de zeer duidelijk maar inhoudelijk sterke manier waarop hij bepaalde zaken in beeld brengt. Alleen volg ik hem inderdaad niet in zijn optimisme en heeft hij weinig ook voor de ecologische impact. Hij maakt mijn inzicht de fout om te veronderstellen dat het verleden dat hij zo mooi in het beeld brengt, ook naar de toekomst door te trekken is.
Maar wie kan garanderen dat o.a. peak-grondstoffen geen dramatische gevolgen zal hebben met een vergaande terugval van de welvaart tot gevolg? Het is een doemscenario waar veel mensen absoluut niet aan willen denken en dus zelf bereid zijn om bijna blindelings mee te gaan in het technologie-optimisme, maar ik heb echt geen reden om aan te nemen dat zo’n doemscenario onwaarschijnlijk is.
LikeLike
Volgens de recente Sexpert-studie zijn 1 op 4 kinderen in België accidentjes [1]. Als we aannemen dat de Gentenaar seksueel even slecht is voorgelicht als de personen uit de studie, zijn er in Gent dus ‘onbedoeld’ 831 kinderen bijgekomen. Hopelijk hebben die het niet allemaal tot vondeling geschopt. Voor heel Vlaanderen gaat het al over 17324 in 2011 [2]. Ik weet niet hoeveel extra scholen, crèches, kinderkamers, wachtlijsten allerhande, hiervoor moeten worden gevonden, maar als die spruiten zich allemaal ontpoppen tot gezonde consumerende Vlamingen zullen zij over hun 80 jarig bestaan ‘onbedoeld’ 19,4 miljoen ton CO2 gegenereerd hebben (14 ton CO2 per Vlaming per jaar).
Vermoedelijk liggen die accidentjes niet alleen aan een slechte voorlichting, maar ook aan het feit dat voor veel mensen anticonceptie gewoon onbetaalbaar zijn [3]. Uit de Sexpert-studie blijkt ook dat de gemiddelde Vlaming 1,21 keer per week de liefde bedrijft. Nemen we dan het deel van de bevolking dat vruchtbaar is (stel tot 49 jaar) en niet reeds gratis toegang heeft tot anticonceptie (tot 21 jaar): 2,52 miljoen Vlamingen. In acht nemende dat de gemeenschap zich met 2 partners voltrekt, gaat het dus om 79 miljoen gemeenschappen per jaar. Per 1000 kosten condooms reeds minder dan 100 €. Als de overheid voor alle gemeenschappen gratis condooms zou voorzien aan een kost van 50 euro per 1000 condooms, zou dit een budget vereisen van 4 miljoen € per jaar voor heel Vlaanderen of proportioneel volgens het aantal accidentjes zou dit voor Gent neerkomen op een kost van 192000 €. Of slechts 20 cent per vermeden ton CO2, welke beleidsmaatregel kan daar mee wedijveren? In de VS zijn zelfs 57 % van de geboorten ongewenst [5]! In plaats van in Rusland schone lucht te kopen, kunnen we beter wat anticonceptie boven Amerika gaan droppen ;).
[1] http://www.deredactie.be/permalink/1.1544317 Als iemand een link naar deze studie vindt, mag die altijd hier ergens posten…dank!
[2] http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/bevolking/bevolking_-_cijfers_bevolking_2010_-_2012.jsp
[3] http://www.marleentemmerman.be/gynaecologe-prof/experts-pleiten-voor-betere-geboortecontrole-bij-arme-gezinnen.html
[4] http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/structuur/leeftijdgeslacht/vlaanderen/
[5] http://www.youtube.com/watch?v=svQxVC-9oHQ tegen het einde
LikeLike
Wat het flimpje juist duidelijk maakt dat geboortedaling niet liniair voortkomt uit geboortebeperking, maar uit de randvoorwaarden voor vrouwen en hun gezin. Daling van babysterfte, onderwijs, voeding, deelname aan de formele arbeidsmarkt, eigenaarschap van inkomen en/of gezinsbudget zijn veel relevanter dan anticonceptiva. De wachtlijsten in onderwijs zijn er ook maar gekomen na een drastische afbouw van de capaciteit nav de eerdere nataliteitsdaling, in de verwachting dat de migratiestroom zou stoppen. De bevolkingsgroei is zeker niet alleen te wijten aan nataliteit, maar aan grote migratiestromen die overigens nog maar net op gang komen. We mogen ons verwachten aan nieuwe stromen klimaatvluchtelingen en vluchtelingen nav geweldadige conflicten omtrent grondstoffen, energiebronnen, voeding en zoet water…
Bovendien hebben we nood aan bepaalde beroepsprofielen die niet meer uit de lokale bevolking kan worden gedestilleerd. Gevolg is dat we ook actieve (arbeids)migratie (moeten) organiseren.
Het is dus allesbehalve zo liniair als in de commentaren wordt voorgesteld….
LikeLike
Stelde ik het in mijn commentaar dan lineair voor? Integendeel zou ik het zo denken.
LikeLike
euh, ik reageerde op ‘manneke peace’….
LikeLike
Ok, dat verklaart veel maar was me niet duidelijk. Ook omdat je sprake over ‘de commentaren’ (en er nog maar twee commentaren waren).
LikeLike
Wat de belangrijkste oorzaken zijn dat één op vier Vlamingen (en bijna 2 op 3 van de Amerikanen!) ongewenst ter wereld komen moet inderdaad verder onderzocht worden. Ik mag hopen dat een hoge kindersterfte er niet één van is. Vlaanderen heeft tevens één van de beste onderwijssystemen van de wereld, maar daar hebben spijbelaars natuurlijk niet veel aan. Naast seksuele voorlichting, mag men ook wel eens wat verder kijken en wat voorlichting geven over ouderschap. In ieder geval ga je de migratiestromen niet beter kunnen opvangen door elk jaar meer dan 17000 kinderen ongewenst ter wereld te laten komen. Dit is bijna evenveel als het migratiesaldo voor Vlaanderen in 2011, namelijk 26626 [1].
Misschien nog de belangrijkste vraag is: wat komt er van deze ongewenste kinderen terecht? De meerderheid zal misschien uiteindelijk wel als gewenst beschouwd worden, maar de toestand van de moeder tijdens en kort na de zwangerschap heeft een zeer sterke en blijvende invloed op de ontwikkeling van een kind. Schizofrenie, agressie, obesitas, verslavingen allerhande, kunnen voortspruiten uit blootstelling aan een agressieve omgeving in de eerste levensmaanden tot zelfs tijdens de zwangerschap [2]. Machtslust en individualisme is een ander mogelijk gevolg van ‘verwaarlozing’ als kind en waarschijnlijk een belangrijke motor voor het ontstaan of minstens bestendigen van ongelijkheid in een maatschappij [3].
[1] http://statbel.fgov.be/nl/modules/publications/statistiques/bevolking/bevolking_-_cijfers_bevolking_2010_-_2012.jsp
[2] http://www.youtube.com/watch?v=o-brqskIoBw vanaf min 12
[3] http://www.youtube.com/watch?v=66cYcSak6nE
LikeLike
ik zou het verband niet durven leggen tussen ‘gestoord’ en ‘ongewenst kind’, dat lijkt me eerder een verband ten persoonlijke titel… Maar demografie gaat natuurlijk niet over geboortecijfers alleen, het gaat over de spreiding van geboortes en over sterftes en de spreiding daarvan, en over de verhouding van geboorte, sterfte, levensverwachting ten opzichte van huisvesting, voeding, arbeid, etc.
Dus geboortebeperking een oplossing noemen , blijf ik veel te kort door de bocht vinden.
Als individu kan je inderdaad het gevoel hebben dat je jouw ‘geboorterecht’ niet gekregen hebt, dat je dat moet blijven verdienen. Dat is vaak een element van ‘hechtingsproblemen’. En dat kan dan weer leiden tot een overmatig ‘nutsdenken’ waarbij het leven in teken moet staan van nut, arbeid en bijdrage leveren (aan zichzelf, de omgeving, de maatschappij).
Maar dat fenomeen kan je moeilijk toewijzen op het niveau van een ‘systeem’ zoals demografie….
Nog los van de ethishe vragen die geboortebeperking oproept, kan je bedenken dat niet zozeer het aantal mensen het probleem is, maar het gedrag van mensen. Het idee van geboortebeperking is ook vaak ingegeven dat de milieudruk uitgedrukt wordt per mens maal aantal mensen, en bijgevolg het makkelijker lijkt om aan ‘het aantal mensen’ te werken dan aan ‘milieudruk per mens’, zodat er aan de eigen keuzes, aan de eigen systemen weinig gewijzigd moet worden. De vraag is of dat wel ‘moreel geldig’ is. Hebben wij wel recht op onze huidige levensstandaard (in de vorm die het nu aanneemt, met de middelen die het nu nodig heeft) of niet? En dat veronderstelt dat je jouw eigen leven onder de loep neemt. Niet iedereen is daartoe bereid, en nog minder mensen hebben de mogelijkheden en de vermogens om dat ook te doen.
Hoe dan ook zal de demografie ook wijzigen onder invloed van klimaatrampen en wateroorlogen, om maar wat te noemen. We gaan dus ‘deciminaties’ tegemoet. Over het toekomstig massaal menselijk leed moeten we niet verontwaardigd doen als het op tv verschijnt, maar beseffen dat we dit nu met zijn allen alvast aan het organiseren zijn…
LikeLike
Beste Natuurfrituur,
Je weet hier als geen ander en over de meest uiteenlopende onderwerpen de kerk in het midden te houden. Maar als er sprake is over het thema bevolking wordt er blijkbaar bij velen een gevoelige snaar geraakt waarbij de meermaals naar voor gedragen en/en aanpak de kast in verdwijnt. Ik stel mij simpelweg de vraag waarom er in de ontwikkelde wereld nog zo veel ongewenste geboorten voorvallen en of we daar iets kunnen aan doen. Dit is helemaal iets anders dan pleiten voor geboortebeperking: het aantal gewenste geboorten proberen terug te dringen. En zoals je terecht aangeeft zal de economische (en alle andere) crisis op lange termijn voor ‘natuurlijke’ geboortebeperking zorgen, maar op korte termijn leidt het vooral tot meer verwaarloosde kinderen [1][2]. Hopelijk dat de politiekers deze natuurlijke evolutie niet gaan tegenwerken met een bazooka aan kindpremies. Uiteraard gaan we nooit kunnen maken dat elk kind gewenst is, maar als meer dan de helft van de kinderen ongewenst zijn zoals in de VS dan is er toch iets mis bedunkt. Ik kan moeilijk geloven dat hieraan iets doen moeilijker zou zijn dan de gemiddelde Amerikaan een andere levensstijl aan te meten, maar in elk geval we don’t have the luxury anymore to choose: we need all options! Trouwens als u zo zeker bent dat we voor heel wat decimaties en menselijk leed staan, dan is niets willen doen aan het grote aantal ongewenste geboorten pas onethisch en dat is zacht uitgedrukt. Ongewenste kinderen treden niet alleen onvermijdelijk in concurrentie met gewenste kinderen, ze treden ook in concurrentie met alle andere leven op de planeet. Je kan dan uit ethische overwegingen vegetariër worden, maar als door een tsunami aan ongewenste geboorten heelder ecosystemen worden verwoest, denk ik dat veel dieren nog liever op iemand zijn bord belanden dan het een leven lang op een lopen te moeten zetten [3].
Net zoals je mij “geboortebeperking” in de mond legt, zou ik beweren dat “alle ongewenste kinderen gestoord zijn”. Ten eerste, er zijn geen zekerheden in het leven, vandaar dat de mens statistiek heeft uitgevonden, en ik gebruik dan ook zoveel als mogelijk “kunnen” in mijn zinnen. Kinderen die met veel liefde worden opgevoed, zullen bij aanraking met wat nare omstandigheden in hun volwassen leven wsl ook wel “abnormaal” kunnen reageren, maar de kans dat er geen statistisch significant verschil is tussen kinderen die met en zonder liefde worden opgevoed is vermoedelijk vrij klein. Ten tweede is dit niet mijn opinie, maar die van vooraanstaande professoren/dokters (referentie [2] ultra): Robert Sapolsky (neurowetenschapper, Stanford), James Gilligan (psychiater, President of the International Association for Forensic Psychotherapy), Richard Wilkinson (sociaal epidemioloog, mag gerust de “ongelijkheidspaus” genoemd worden), Gabor Maté (dokter, gespecialiseerd in verslavingen en ADHD). Ik mag hopen dat die niet zomaar uit hun nek zitten kletsen. Tot slot kun je demografie/bevolkingsdichtheid en gedrag absoluut niet los van elkaar zien. Mensen die continu moeten vechten om wat privé en open ruimte, kunnen al eens minder vriendelijk en individualistischer voor de dag komen. Simulaties met muizen hebben dit trouwens reeds aangetoond, maar muizen kunnen natuurlijk geen anticonceptie toepassen [4]. Een wat minder vooraanstaande Vlaamse onderzoeker zei ooit: “Ik heb nog nooit geen kwaie Waal gezien”… [5]
[1] http://www.deredactie.be/permalink/2.27496?video=1.1584543
[2] http://www.demorgen.be/dm/nl/990/Buitenland/article/detail/1376087/2012/01/10/Griekse-ouders-dumpen-hun-kinderen-steeds-vaker.dhtml
[3] http://www.endangeredspeciescondoms.com/
[4] http://www.youtube.com/watch?v=0Z760XNy4VM
[5] http://www.deredactie.be/permalink/1.1244624
LikeLike
Ik blijf het evenzo jammer vinden dat er geen plaats is voor een én-én verhaal. Ik ben absoluut voor geboortebeperking, en zou dat liever uit de taboesfeer zien verdwijnen. Ook LIM blijft hier naar mijn gevoel zeer terughoudend in voor een project dat op allerlei andere gebieden toch erg vooruitziend is. Overbevolking is geen toekomstverhaal: we zijn al met teveel. Het lijkt me evident dat we niet alleen onze levensstijl moeten aanpassen (welk comfort/luxe wil je behouden, en welke kan je onverantwoord noemen en uitschakelen?), maar ook moeten nadenken over hoeveel mensen je op deze planeet wil laten wonen. De gulden middenweg lijkt me zoals steeds het aangenaamst: met niet teveel mensen een comfortabel leven leiden vind ik persoonlijk een prettiger vooruitzicht dan met z’n velen als sardienen in een blik geperst te “overleven”. Nu leven er nog zovelen onder de armoedegrens in lamentabele omstandigheden: als je hun voetafdruk gaat optrekken, en de grootste verbruikers flink laat inperken, tja, dan heeft de planeet nog steeds zijn beperkingen natuurlijk. En waarom zou geboortebeperking niet ethisch verantwoord zijn? Ik lees: “hebben wij wel recht op onze huidige levensstandaard?” Wel ja, hebben wij recht op vijf kinderen? Waarom zouden kleine gezinnen niet de norm worden, net als passiefhuizen, windmolens en tweedehandsketens? Spijtig genoeg is de perceptie van veel mensen die intensief bezig zijn met ecologie en duurzaamheid daar (nog) niet op ingesteld. Zelfs de berekening van de voetafdruk houdt hier geen rekening mee…
LikeLike
Het gaat mij niet om een taboe, maar om zowel ethiek als effectiviteit. Je kan onmogelijk zeggen tegen de rest van de wereld dat ze niet meer milieu impact via levensstandaard mogen hebben, omdat wij niets willen ‘verliezen’. Natuurlijk is het de bedoeling om het geboortecijfer – selectief overigens- naar beneden te krijgen. Maar het ook weer niet zo dat dit rechtstreeks een milieu effect heeft, want in bvb de bric landen en china weten we dat het vlees verbruik zodanig stijgt dat het de daling in geboortes ‘ongedaan maakt’. Dat heet het rebound effect. Het is dus idd een en/en verhaal maar lang niet zo liniair als wordt voorgesteld. Zoals ik eerder schreef is een daling van geboortes vooral een gevolg van ontwikkeling, en die ontwikkeling zelf is exponentieel. Dus zal het toch neerkomen om een herverdeling en dus het herzien wat wij als europese standaard als ‘normaal’ vinden, zowel in ruimtegebruik als al dat andere… en dus komt de vraag naar geboortebeperking (voor de anderen) eigenlijk neer op het behoud van verworvenheden ( voor zichzelf). Toch zal het niet lukken zonder herverdeling van een eindige voorraad van alles. En dus een vermindering van ons ten voordele van een vermeerdering voor anderen. Dat is de essentie waar we het zo moeilijk lijken mee te hebben.
LikeLike
Net link in mijn mailbox ontvangen naar de Critical Mass film, één van de meest evenwichtige en best argumenteerde documentaires die ik al ooit over het thema heb gezien. Wacht er niet te lang mee, de link sterft uit 7 mei.
http://indee.tv/films/view/XuwrjsrztwCcgKgdPDXXnMzNpXFIniJD/
Featuring een 50-tal vooraanstaande wetenschappers/schrijvers/ngo’s. Onder andere Mathis Wakernagel (uitvinder voetafdruk), Tim Jackson (20 urenweek), John Michael Greer (Archdruid blog) en Rosling kon natuurlijk niet mankeren. Hopelijk werkt de link ook voor jullie, want dit is eigenlijk het dividend op een ‘aandeel’ dat ik heb gekocht bij de makers. Indien je het een goede documentaire vindt, zeker niet twijfelen om hun te steunen. Ze zijn nog op zoek naar een 25000 dollar voor vrijgave van archiefmateriaal te krijgen. Momenteel hebben ze enkel toestemming om op festivals te draaien (stuur gerust door naar festivalmanagers!). Hier is hun site:
http://www.criticalmassfilm.com/
LikeLike