Het was deze week weer de moeite. Een nieuw record aan faillissementen, grote bedrijven die honderden ontslagen aankondigen, de werkeloosheid in de Eurozone staat op een nieuwe recordhoogte, ondanks alle besparingen blijven de begrotingstekorten groeien in o.a. Nederland en Frankrijk, het politiek systeem in Italië zit in een complete impasse, steden en gemeentes voorzien massaal afdankingen, Detroit is failliet, Republikeinen en Democraten vinden geen overeenstemming,… het zal wel duidelijk zijn, zowel het politiek en economisch systeem zitten in een structurele crisis.
Een eerste bedenking. Als ik rondom mij kijk zie ik een meerderheid van de bevolking die blijkbaar weinig last heeft van de crisis. Het aantal mensen dat blijft vliegreizen boeken, voedsel weggooien en overbodige spullen kopen lijkt niet af te nemen. Ofwel is de toenemende armoede die goed weggestopt, ofwel valt het allemaal wel mee met de crisis, ofwel hebben de meeste mensen voldoende reserves ofwel begrijp ik het niet goed.
Tweede bedenking. De ‘oplossingen’ die worden voorgesteld voor de crisis. Zowat alle politici, economen en opiniemakers blijven maar dezelfde mantra herhalen. We moeten concurrentiëler worden, harder en langer werken, buitenlandse investeerders aantrekken, meer besparen, inzetten op creativiteit en innovatie, beter zijn dan de anderen, productiever zijn, de groei zo snel mogelijk aanzwengelen, en meer van dit. Het is riskant om Einstein te citeren, maar volgens mij heeft hij ook eens gezegd: We can’t solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them.
En dat i
s natuurlijk de echte crisis. De crisis van het ontbrekende bewustzijn, de crisis van het niet kunnen overstijgen van de denkmodellen van vorige eeuw. Beleidsmaker willen niet horen dat we te maken hebben met systeemfouten en er dus een totaal andere paradigma nodig is, in plaats van met allerlei lapmiddelen de houdbaarheidsdatum van het huidige systeem te verlengen. Enja, ik weet ook niet wat er in de plaats moet komen van het ‘vrije markt kapitalisme’ en ik weet ook niet hoe een economie zonder groei precies kan functioneren, of hoe een geldsysteem zonder rente er zou moeten uitzien. Maar het is toch niet omdat we de antwoorden niet kennen dat we de vragen niet mogen stellen?
Een essentiële stap is echter erkennen dat we in een doodlopend straatje zitten. Dus mag ik journalisten, politici, vakbondsmensen, bedrijfsleiders, academici en anderen vragen om niet langer de kop in het zand te steken. Dus stop met ons voor te spiegelen dat het allemaal goed komt als we harder gaan werken en consumeren. Kijk ons in de ogen en geef toe dat we aan het einde van een tijdperk zitten. Dan kunnen we tenminste samen eens nadenken hoe het volgende tijdperk er zou moeten uitzien.
Low Impact Man 
Een debatcultuur installeren lijkt mij ook niet echt de juiste weg.
Soms moet je ook eens wat minder nadenken en er gewoon aan beginnen: http://www.evelo.be
Het zit allemaal nog in een beginstadium dus ik sta open voor kritische opmerkingen 🙂
LikeLike
Beste Steven, ik zat al deze dingen ook te bedenken deze week en zou het niet beter kunnen verwoorden:-)
LikeLike
Was gisteren aanwezig op mindthebook in de Singel in A’pen.
http://www.desingel.be/nl/programma/andere/10468/Tim-Jackson-Tomas-Sedlacek-Joel-De-Ceulaer-moderator-Welvaart-zonder-groei
Zeer interessant gesprek over wat je hierboven schrijft.
Ging over de mythe van het huidig model (mythe is een neutraal begrip) en dat die in vraag stellen bij de hudige vaststellingen noodzakelijk is maar niet genoeg : je moet een andere mythe/verhaal brengen want anders worddt er niet geluisterd.. De omgekeerde logica dus.
Ging ook over het feit dat je groei niet los mag zien van efficientieverhoging. Zonder efficientie verhoging zouden er geen banen verloren gaan en zou er geen groei nodig zijn. De mensen meer vrije tijd geven en zo de kleinere (wegens efficientieverhoging) hoeveelheid uit te voeren arbeid te herverdelen is dus noodzaak. Maar ik wil daar geen loonverlies voor leiden, want ik heb mee voor de efficientieverhoging gezorgd. Tijdelijike werkloosheid wegens recessie is iets anders.
Over je eerste punt : we hebben redelijk wat vrijheid afgegeven ten voordele van een risicobeperkende sociale zekerheid. En die blijkt prima te werken. De koopkracht blijft bewaard en de mensen voelen de crisis slechts in beperkte mate. De overheidsschuld stijgt wel en dat is geen probleem in de logica van 7 vette en 7 magere jaren. Enig probleem is dat wij (en Jackson) in de eindige wereld voorspellen dat ooit aan deze bonanza een einde komt, en wat dan …
Ook ging het over wie wat moet reguleren. Het individu reguleert zichzelf (ik wil enkel stoelen maken van FSC houtik maak stoelen van samengeperste asse van steenkoolverbranding waarvan je blaren op je gat krijgt maar ze zijn wel veel goedkoper en wordt ik rijker). De markt reguleert zichzelf (als die FSC stoelen te duur zijn zullen ze niet verkopen, als die stoelen uit samen geperste asse uit mekaar vallen binnen het jaar zullen die ook van de markt verdwijnen). De overheid moet ingrijpen als de markt onvoldoende werkt (consumenten mogen geen blaren op hun gat krijgen dus zijn stoelen van samengeperste asse van steenkoolverbranding verboden) . De vakbonden zullen ook reguleren (zodat de arbeider die die stoelen uit asse moet persen geen stoflong kan krijgen). De journalist zal ook reguleren, als ie onafhankelijk genoeg is tenminste.
Jackson worstelt met de vraag of we geen niveau zijn kwijtgeraakt (of te fel verzwakt) : de wetenschappers hebben niet hetzelfde gewicht in onze huidige tijden als de clerus in pre-Darweniaanse tijden. Ze zijn te zeer in de huidige mythe ingebed. Tussendoor waarschuwde hij voor ecologisch fascisme.
Hoe dat te verhelpen is door vroegtijdige beeindiging van het gesprek onbehandeld gebleven.
Voorwaar een interessante avond, waar ik, technisch geschoold zijnde, de finesses mogelijks maar half begrepen heb ;).
LikeLike
Geachte,
Op een van de weblogs over zuiniger leven stond een paar maanden geleden een video die liet zien dat ze in de Duitstalige landen aan het nadenken zijn(professoren sociologen enz) wat de toekomst is van de overtollige werkmensen wat hun toekomst is. Het ging erom dat door de steeds meeren meer automatisering er steeds minder mensen zullen kunnen werken. De vraag was gaan we deze mensen een soort van leefloon geven? Zodat ze toch kunnen consumeren en zo bijdragen tot de economie .
LikeLike
Het zal van belang zijn alle mensen bij de samenleving te betrekken, ook door arbeid. Dus zullen we het werk moeten reorganiseren zodat zoveel als mogelijk nog wel aan het productieproces kunnen deelnemen, ook in secundaire jobs. Zo ontstaat ook meer herverdeling…
LikeLike
De mens is zichzelf inderdaad in snel tempo overbodig aan het maken en dit beperkt zich heus niet alleen tot arbeid. Er zijn zelfs al algoritmes die artikels kunnen genereren:
Tijd dus voor een grondige herstructurering. Gelukkig zijn automasatierobots veel energie-intensiever dan mensen. Energieschaarste zal er dus voor zorgen dat automatisering onbetaalbaar wordt in vergelijking met menselijke arbeid. Dit geldt echter niet voor intellectuele arbeid (schaakcomputer veel performanter en wsl in de toekomst even efficiënt dan menselijk brein). Binnenkort mss een lowimpactrobotblog?
LikeLike